Молекулалардың молекулалық формулалары бірдей, бірақ құрылым формулалары әр түрлі.
Көміртек қаңқасының изомерленуі
Еселі байланыс орнының изомерленуі.
Орынбасардың немесе функционалдық топтың орнына байланысты изомерлену.
Органикалық қосылыстар кластары арасындағы изомерлену.
Молекулалардың құрылым формулалары бірдей, бірақ атомдардың кеңістікте орналасуы әр түрлі.
Геометриялық изомерлену.
Оптикалық изомерлену.
Екі заттың құрылысы мен қасиетін салыстыру
Молекулалық формуласы бірдей С2Н6О
H H H H
| | | |
H – C – O – C – H H – C – C – O – H
| | | |
H H H H
диметил эфирі этил спирті
Қайнау темп. – 23,7 ° С Қайнау темп. +78,3 ° С
Құрылымдық формула
Молекуладағы атомдардың байланысу ретін электрондық формуламен қатар құрылымдық формуласы да бейнелейді. Заттың құрылымдық формуласы - молекуладағы атомдардың өзара байланысу тәртібін көрсететін формула. Құрылымдық формуладағы атомдардың арасындағы сызықшалар коваленттік байланыс түзуші электрон жұбын көрсетеді. Органикалық қосылыстарда көміртек – төрт,
оттек - екі, сутек – бір валентті.
Молекуладағы атомдардың өзара әсері
Молекуладағы атомдардың өзара әсері молекулада электрон тығыздығының бөлініп таралуына байланысты болады. Өзара әсердің екі түрі бар.
1. Атомдардың арасындағы σ – байланыс бойынша электрон тығыздығының ығысуы арқылы болатын индуктивті эффект. Индуктивті эффект оң және теріс болады.
2. Молекулада қос және дара байланыс кезектесіп келгенде π-электрон бұлтының ығысуынан
болады.
Сабақты бекіту
1- оқушыға тапсырма: С3Н8O – молекулалық формулаға сай заттардың изомерлерінің құрылымдық формуласын жазу.
молекулаларындағы көміртек атомының массалық үлестерін есепте, салыстыру қай қосылыста көміртектің
массалық үлесі көп?
Сабақты қорытындылау
Сабақты қорытындылау
Органикалық химияның дамуында А.М.Бутлеровтың органикалық қосылыстардың химиялық құрылыс теориясының маңызы зор. Молекулада атомдар ретсіз орналаспайды, бір-бірімен валенттіліктеріне сай байланысады. Заттың құрылымдық формуласы молекуладағы атомдардың өзара байланысу ретін көрсетеді. Атомның қасиетіне онымен байланысып тұрған элемент атомы әсер етеді.