«Химиялық технология» пәні бойынша дәрістер №1. Дәріс. Жалпы химиялық технологияның теориялық негіздері Мақсаты
Күкірт қышқылын нитроза әдісімен өндіру
жүктеу/скачать 1,33 Mb. Pdf көрінісі
|
| Күкірт қышқылын нитроза әдісімен өндіру
Нитроза әдісі 18-ғасырдың ортасынан бастап қолданылып келеді, ол екі реакцияға негізделген: 1. SO 2 NO 2 H 2 O H 2 SO 4 NO 2. 2 NO O 2 2 NO 2 Бірінші теңдеуде күкіртті газды тотықтырушы азот (ІV) оксиді NO 2 - ге айналады, азот (ІІ) оксиді оттекпен тотығып, қайтадан азот қос оксидіне айналады. Бұл реакцияда азот (ІІ) оксиді оттекті тасушы болып табылады, яғни катализатор қызметін атқарады. Бұрын H 2 SO 4 нитроза әдісімен қорғасын камераларда өндірілетін, сондықтан “камера” әдісі деп те аталады. Бұл процесс соңғы жылдары арнаулы мұнараларда жүргізіледі. Мұнаралардың іші керамикадан жасалған сақиналармен толтырылған, жоғарғы жағынан нитроза шашыратылып құйылып тұрады. Нитроза дейтініміз нитрозил күкірт қышқылы NOHSO 4 еріген күкірт қышқыл ертіндісі, ал нитрозил күкірт қышқылы дейтініміз күкірт қышқылы мен азотты қышқылдардың HN O 2 аралас ангидриді. Мұнараларға нитрозадан басқа тағы су жіберіледі. Мұнарада температура 300-350 0 С болғанда, нитрозил күкірт қышқылы гидролизденіп, H 2 SO 4 және азотты қышқыл түзіледі. NOHSO 4 H 2 O H 2 SO 4 HNO 2 Күкіртті ангидрид пен су әрекеттесіп, күкіртті қышқылы түзіледі SO 2 +H 2 O=H 2 SO 3 . Бұл қышқылды азотты қышқыл тотықтырып, күкірт қышқылына айналдырады. Түзілген H 2 SO 4 бірінші мұнарадан шығып, салқындатылып, жинағыш ыдысқа жіберіледі. Оның бір бөлігі екінші абсорбциялау мұнарасына жіберіледі. Екінші өнім мұнарадағы қышқыл салқындатылғаннан кейін бірінші абцорбциялау мұнарасына жіберіледі. Екінші өнім мұнарасынан шыққан газдар тотықтыру мұнарасына келеді. Бұл мұнарада екінші өнім мұнарасынан келген газдардың ішіндегі NO-нің бір бөлігі тотығып, NO 2 - ге айналады немесе бәрін N 2 O 3 - ке айналдырады. Азот оксидтері бірінші және екінші абсорбциялау мұнараларға жіберіледі. Мұнараның іші керамика сақиналарымен толтырылған. Үстінен H 2 SO 4 құйылады. Абсорбциялау мұнарасында қайтадан нитрозил күкірт қышқылы түзіледі: Бұл процестегі азайған азот оксидінің орнын толтыру үшін бірінші және екінші өнім мұнараларына азот қышқылы жіберіледі. 1т H 2 SO 4 алу үшін жұмсалатын азот қышқылының шығымы 10-20 кг, су-40-50м 3 . Өндірілген H 2 SO 4 концентрациясы -75%, құрамында көптеген қоспалар болады. жүктеу/скачать 1,33 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|