2NO+O2→2NO2 Нөлдік, бірінші, екінші, үшінші және одан да жоғарғы ретті реакцияларға арналған концентрацияның уақытка байланысын көрсету үшін С = С0 және t=0 шартындағы бұл реакциялардың дифференциалды түрдегі жылдамдығын интегралдау қажет.
Нөлдік ретті реакция (135) теңдеуді интегралдасақ:
C0C=k·t (8а) Бұдан әрекеттесетін зат концентрациясы уақыт өткен сайын түзу сызықты байланыс бойынша кемитіні көрінеді. Мұндағы константа өлшемі жылдамдық өлшемімен бірдей. (135а) теңдеуіне С = С0/2 мәнін қойып, жартылай әрекеттескен зат мөлшері арқылы, оған кеткен жартылай уақытты (τ1/2 ) табады.
(8b)
(136) теңдеуді интегралдасақ:
(9а) Бұдан жылдамдық константасының уақытқа кері тәуелділікте, ал концентрацияға тәуелсіз екені көрінеді. (136 а) теңдеуге С=С0/2 мәнін қойып, осы өзгеріске кеткен жартылай уақытты табатын теңдеуді аламыз:
9(b) Бұдан жартылай түрленуге кеткен уақыттың реагент концентрациясынан тәуелсіздігі көрінеді. Әр түрлі ретті реакциялардың кинетикалық теңдеулері және олардың шешуі 5-таблицада көрсетілген.
Реакция ретін анықтау әдістері. Реакциялардың ретін анықтау үшін шешуі барынша жеңіл, қарапайым кинетикалық теңдеуді қолданады. Әрине, мұндай теңдеуді құрастыру мақсатымен іс жүзіндегі тәжірибелерді тұрақты және айнымалы мәндегі концентрацияда алынған «реагенттерді әрекеттестіреді. Мұндайда химиялық реакция теңдеуіндегі коэффициенттерді 1-ге тең етіп алған ыңғайлы. Кейде тек бір-ақ реагентті ғана бақылап өлшейді де басқа заттарға назар аудармайды, өйткені осы бақылаудағы заттың өз-герісі, басқалармен тікелей байланыста ғой. Сонымен аз мөлшерде
алынған концентрация бойынша осы реагенттің реакциядағы ретін анықтайды. Енді мұндай істі процеске қатынасы бар басқа реагенттерге қолданып, олардың да әрқайсысының ретін табады. Сөйтіп табылған жеке реагенттердің ретін жинақтай отырып, жалпы реакция ретін анықтайды. Реакция ретін анықтауда барынша жиі кездесетін әдістерді қарастырайық.
