пәні ретінде болмайды, ал кәсіби іс- әрекет  құралы

176 
жоқ екенін кӛрсетеді. Студенттердің ҥштен бір бӛлігінен кӛбі 
таңдауларының дҧрыстығына сенімсіз немесе болашақ мамандықтарын 
ҧнатпайды [41]. 
Студенттің оқу іс-әрекетінің субъекті ретіндегі елеулі кӛрсеткіші 
оның осы іс-әрекеттің барлық тҥрлері мен формаларын орындау ептілігі 
болады. Алайда, арнайы зерртеулер нәтижелерінің кӛрсетуінше, 
студенттердің кӛпшілігі лекцияларды тыңдауды және жазуды, 
әдебиеттерден конспектілеуді білмейді (кӛп жағдайда лекциялық 
материалдың тек 18-20% ғана жазылады). Мысалы, В.Т. Лисовскийдің 
мәліметтері бойынша, студенттердің тек 28,8% ғана аудитория алдына 
шығып сӛйлей алады, пікір талас жҥргізуді 18,6%, проблеманың 
аналитикалық бағасын беруді 16,3% ғана біледі. Нақты әлеуметтік 
зерттеу материалында кӛрсетілгендей: студенттердің тек 37,5% жақсы 
оқуға ҧмтылады, 53,6% ҥнемі тырыса бермейді, ал 8% мҥлдем жақсы 
оқуға ҧмтылмайды. Бірақ тіпті жақсы оқуға ҧмтылғандардың ӛзінде 
67,2% оқу ҥлгерімі жақсы емес [119]. Соңғы он жылдықта осы 
іскерліктер мен жалпы оқуға деген қатынастардың сапалық 
кӛрсеткіштерінің ӛзгеруі тҧсында олардың толықтай қалыптаспауының 
жалпы бейнесі сақталып қалды.
Оқытушылар алдында студентті оқу іс-әрекетінің субъекті ретінде 
қалыптастырудың психологиялық – педагогикалық міндеті тҧр, бҧл ең 
алдымен, оны ӛз іс-әрекетін жоспарлау, ҧйымдастыру ептілігіне, 
толықтай оқу, қарым-қатынас жасау іскерлігіне ҥйретуді ҧйғарады.
Мәселені осылайша қою табысты оқуға қажетті оқу іс-әрекеттерін, 
оларды нақты оқу материалында орындау бағдарламасын анықтауды 
және 
оларды 
қалыптастыру 
бойынша 
жаттығуларды 
нақты 
ҧйымдастыруды талап етеді. Бҧл жерде осы әркеттерді ҥлгілі 
орындауды мҧғалім студенттердің 1-курстағы оқуға бейімделу кезеңінің 
қиындығын есепке ала отырып, ӛзі кӛрсетуі керек. Студенттің жаңа 
қҧндылық бағдарларының, мотивтерінің және ҥрейлік сияқты даралық 
қасиеттерінің қалыптасуына оқытушының әсеріне баға жетпейді. 
Студентке, әлеуметтік кемелденген тҧлға, ғылыми дҥниетанымды 
тасымалдаушы ретіндегі қатынас, дҥниетаным – бҧл адамның тек 
дҥниеге ғана емес, осы дҥниедегі ӛзінің орнына деген кӛзқарастар 
жҥйесі екенін есепке алуды ҧйғарады. Басқаша сӛзбен айтқанда, 
студенттің дҥниетанымын қалыптастыру дегеніміз оның рефлексиясын 
дамытуды, ӛзін іс-әрекет субъекті ретінде, белгілі бір қоғамдық 
қҧндылықтарды тасушы, әлеуметтік пайдалы тҧлға ретінде саналы 
тҥсінуін білдіреді. Ӛз кезегінде, бҧл оқытушыны оқытудың 
диалогтығын кҥшейту жайлы, педагогикалық қарым-қатынасты арнайы 

177 
ҧйымдастыру жайлы, студенттер ҥшін ӛз кӛзқарастарын, мақсаттарын, 
ӛмірлік позицияларын сақтап қалуға оқу орнындағы оқу-тәрбиелеу 
процесінде жағдай жасау жайлы ойлануға міндеттейді.

жүктеу/скачать 2,21 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: