И қазақ тіл білш інің антологиясы с. Исаев Қазіргі қазақ тіліндегі негізгі грамматикалық ұғымдар Павлодар 2010

жүктеу/скачать 10,59 Mb.

Pdf көрінісі

бет	143/149
Дата	01.04.2022
өлшемі	10,59 Mb.
	#29557

1 ... 139 140 141 142 143 144 145 146 ... 149

Байланысты:
isaev s kazirgi kazak tilindegi negizgi grammatikalyk ugymda

Бұйрық раи еиін аиық, -ешк ыңыздар, -щіздер ңцер, -ңдар -ғы-ң -ңыз кел(е)ді -ғы-лар-ың -ыңыз
-ғы-мыз кел(е)ді у-ым -ымыз Модаль мәнді тіркес

-сың, -сің, -сыз, -сіз
-сыңдар, -сіңдер
-сыздар, -сіздер
I жақ жекеше,
көпше  ________
-мық -мін, -бын, -бін
-пын, -пін, -мыз, -міз
-быз, -біз, -пыз, -піз
III жақ
Есімдер,
есімше,
қалып
етістікгері
мын, -мін, -пық -пін
-сың, -сің, -сыз, -сіз
мыз, -міз, -пыз, -піз
-сыңдар, -сіндер
I
-сыздар, -сіздер
Көсемше
Жедел
өт-кен шақ,
шартты рай
ңдер, -ндар, -ңыз
дар, -ңіздер
ыңыз, -іңіз,
-ъ
ыңдар, -іңдер
Бұйрық раи
еиін
аиық, -ешк
ыңыздар, -щіздер
ңцер, -ңдар
-ғы-ң -ңыз кел(е)ді
-ғы-лар-ың -ыңыз
-у-ың -у-ларың
-ыңыз —
ларыңыз
қажет
-ғы —сы
кел(е)ді
-у -ы
-лары
қажет
-ғы-мыз кел(е)ді
у-ым
-ымыз
Модаль
мәнді
тіркес
§ 9. ЕТІСТІК ТҮБШ Ш Ң КЕЙБІР ГРАММАТИКАЛЫҚ
ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
Қазіргі  қазақ  тілінде  етістік  —  ең  күрделі  сөз  табының
бірі.  Етістіктің  ең  күрделі  сөз  табы  екендігі  оның  лексика-
семантикалық ерекшелігінен, түбір түлғасы мен оған үстелетін
грамматикалық  формаларының  қат-қабаттылығынан  және
олардың  арақатынасынан,  грамматикалық  категорияларының
эр  түрлілігінен,  жаңа  сөз  жасау  жүйесінен,  қолданылу  аясы-
нан, сөйлемде атқаратын синтаксистік қызметінен т. б. лексика-
грамматикалық  қасиеттерінен  байқалады.  Етістіктің  зат  есім
150

сияқты көне сөз табы екендігі, басқа сөз таптарын жасауға негіз
болғандығы,  яғни тарихи-генеалогиялық  ерекшеліктері  өз ал-
дына жеке бір төбе.
Ең  алдымен  етістік  семантикалық  жағынан  тілімізде
қимылды,  іс-әрекетті,  процесті,  әр  түрлі  өзгеріс,  қүбылысты
білдіретін сөздер болып табылады.
Кейбір еңбектерде етістікке қимылдың, іс-әрекеттің, «түрлі
процестердің атын, білдіретін сөз табы» (М. Ы. -  ҚҚТ, 8) деген
анықтама  беріледі.  Ол  дүрыс  емес,  етістік

жүктеу/скачать 10,59 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 139 140 141 142 143 144 145 146 ... 149