семантнкалық сипаты болып табылады. Сөздерді таптас-
тырудың семантикалық деп аталатын принципі сөздердің
осы жалпы грамматикалық мағынасына негізделеді.
Грамматикалық мағына арнайы грамматикалық формалар
арқылы да беріледі. Грамматикалық форма деген үғымға, ең ал-
дымен, сөзге (түбірге) үстелетін қосымшалар, сондай-ақ префик-
стер мен жүиелі түрдегі ішкі флексия, супплетивтік тәсіл жата-
ды. Ал қазақ тілінде префикстік те, флексиялық та, су пплетивтік
те тәсіл жоқ. Бірлі-жарым кірме сөздің қүрамындағы бей, би
(бишара, беймаза), на (наразм) сияқтылардың жеке басында
ешбір грамматикалық, семантикалық сипат жоқ, олар тілімізде
сөз қүрамынан болінбей, түтасып кеткен.
Қазақ тілінде грамматикалық форма арқылы берілетін
мағынаны категориялық грамматикалық мағына деп атау
қажет. Жалпы грамматикалық мағына лексикалық мағынаның
жалпылануы арқылы оерілш, сөздщ сыртқы түлғасына, түріне
қатысты болмай, демек, түрлену жүйесіне қатысты болмай,
таза грамматикалық семантика ретінде болса, категориялық
грамматикалық мағына, ең алдымен, белгілі грамматикалық
формалар арқылы беріледі де, екіншіден, сол арқылы белгілі
грамматикалық топтағы сөздердің (сөз таптарының) түрлену
жүйесі болып табылады, үшіншіден, соның нәтижесінде
сол топтағы сөздердің грамматикалық немесе лексика-
Достарыңызбен бөлісу: |
