сөзбен де байланысып тұрмаитыны, мағынасы жағынан жатыс
септік тұлғасымен синонимдес болып, мезгілдік мәнді білдіруі
негізінде тәуелдік жалғау көрсеткіші емес, үстеу тудыратын
қосымша деп көрсетіледі де,
әрі, әдеиі, арнаиы, ұнемі, ұдаиы,
кері, тағы
деген тәрізді сөздердің соңындағы және көне түркі
тіліндегі көсемше үстеулерін тудыратын иіті, аты, тегі, т. б. сөз
қүрамындағы
-ы, -і
түлғаларымен төркіндес деп анықталады
(И. - ҚӘТД, 123-130).
я-
Меншіктілік мағынаны бі лдіретін -нікі, -дікі, -тікі қосымшасы
қазақ тілінде сингармонизм заңына бағынбайды, жуан дауысты
варианттары жоқ. Тарихи түрғыдан бүл қосымша
(-ның), -нің,
(-дың), -дің, (-тың), -тің
деген ілік септігі мен
-кі
жүрнағьгаан
қалыптасқаны көрсетіліп жүр. Соңғы -кі қосымшасының мәні
қатыстық мағынаға байланысты болса керек. Түркологияда осы
қосымшалы сөздерді сын есімнщ қатарына жатқызу тәжіриоесі
де бар (Қ. - ГУЯ, 173). Бүл түлғалы сөз өзі меншіктелетін сөзден
кейін түрып, өзі соның грамматикалық предикаты қызметін
атқарып, демек, меншіктелетін сез оның грамматикалық
субъектісі болып, атрибуттық қатьщаста емес, субъектілік-
предикаттық қатынаста қиысады, сөйтіп, осы шақтық мәнде
жүмсалады. Әңгіме өткен шақ я келер шақ жайында болса,
оған сол шақты оілдіретін тұлғада көмекші етістік тіркеседі:
Достарыңызбен бөлісу: