І бөлім. Жалпы фармакология

Кейде инсулинді қолданғанда қанның құрамындағы қанттың мөлшері азайып, адам ашығады. Бұлардан басқа аминазин, амитриптилин, литий карбонаты және клофелин де аздап болса да тәбетті көтереді.

Rp.: T-rae Absinithii 25 ml

D.S. 15-20 тамшыдан күніне 3 рет тамақ ішердің алдында.

#

8.1.2. Тәбетті төмендететін (анорексигендік) дәрілер.

Rp.: Dragee Phepranoni 0,025

D.t.d. № 50

S. 25 мг күніне 2-3 рет 30 мин тамақ ішер алдында.

#

8.2. Асқазан бездерінің қызметі бұзылғанда қолданылатын дәрілер.

Бұл дәрілер сілекей бездердің иннервациясына әсер етеді. Оларға сілекейдің бөлінуін күшейтетін М-холиномиметиктер (прозерин т.б.), содан кейін сілекейдің бөлінуін тежейтін М-холиноблокаторлар (атропин тобы) жатады. Оларды паркинсонизм кезіндегі гиперсаливацияны тежеуге, құрт ауруына, уланғанда қолданады. Асқазан бездерінің сөл бөлінуін анықтайтын (диагностикалық) дәрілер. Диагностикалық мақсатпен гастрин, пентагастрин, гистамин және т.б экстрактивті заттар қолданылады.

Гистамин – асқазан сөлінің мөлшері мен қышқылдығын көтереді. Ол артериялық қысымды төмендетеді, капиллярдың өткізгіштігін арттырады, кеңірдек тармағы мен ішекке әсер етеді. Сондықтан алдын-ала гистаминге қарсы дәрілерді береді (димедрол және т.б.). Жанама әсерлеріне байланысты қазіргі кезде сирек қолданылады.

Гастринге ұқсас жасанды жолмен шығарылатын – пентагастрин (Pentagastrinum). Асқазанның антральді бөлігінде синтезделіп, қан арқылы асқазанның фундальді бөлігіне келіп түседі, оның секрециясын күшейтеді, тұз қышқылын, пепсиногенді көбейтеді. Кастланың ішкі факторының бөлінуін арттырады. Сондықтан бұл ең көп диагностикалық мақсатпен қолданылады. Бірақ жанама әсерлері де бар: бас айналу, қан қысымының түсуі, сілекейдің көп бөлінуі байқалады.

Емдік орын басу ретінде қолданатын дәрілер – табиғи асқазанның сөлі (Succus gastricus naturalis–100ml), пепсин (Pthsinum), ерітілеген тұз қышқылы (Acidum hydrochloricum dilutum).

Rp.: Pepsini 2,0

Ac. Hydrochloride dilute 5 ml

Aq. destill. 200 ml

M.D.S. 1-2 ас қасықтан2-3 рет тамақпен бірге.

#

8.3.Асқазан сөлінің бөлінуін төмендететін дәрілер.

1.Холинорецепторларды тоқырататын дәрілер:

а/ талғаусыз әсер ететін М-холиноблокаторлар: атропин сульфаты және т.б.

б/ асқазанның Мı-холинорецепторларын тежейтін, яғни талғаулы әсер ететін дәрілер: пирензипин.

в/ганглиоблокаторлар: пирилен, бензогексоний.

2.Гистаминдік Н₂- рецепторларын тежейтін дәрілер: ранитидин, фамотидин, циметидин.

Тікелей қарындағы М₁- холинорецепті тежейтін дәрілер – пирензепин (Pirenzepine), гастрозепин 0,025 пен 0,05 г түймедағы және 0,5% – 2 мл ампуласы шығарылады. Асқазандағы парасимпатикалық ганглийді тежейді. Асқазанның кілегей қабатын зақымдаудан сақтайды. Сілекей бездерінің секрециясын төмендетеді. Асқазан мен он екі елі ішектің жарасын емдеу үшін қолданылады.

Rp.: Pirenzepini 0,05

D.t.d. № 50 in tab.

S. 50 мг күніне 2 рет 30 мин ас алдында.

#

Қазіргі кезде ең жақсы асқазанның Н₂ - гистаминдік рецепторларын тежеп, сөл бөлінуін төмендететін дәрілер - циметидин (Cimetidine) 0,02 және 0,04 г түймедағы, содан соң 10% - 2ml ампуласы шығарылады. Бұлар асқазан мен он екі елі ішектің жарасын емдеу үшін қолданылады.

D.t.d. 10 in amp

S. 1-2 мл-ден күніне 2 рет тері астына егуге.

#

8.4. Антацидтік дәрілер.