Тесттік және рейтингтік бақылау. Тест - оқытудың белгілі бір бөлігін меңгеру дәрежесін өлшеуге бағытталған тапсырмалар жиынтығы. Олар уақытты көп жоғалтпас үшін, көлемнің шағын болуы, оның әрі қысқа әрі жинақы болуын, тапсырма мен жауаптағы дәлдік пен айқындықты қ.амтамасыз етуді т.б. талап етеді.
Тестік бақылаудың ерекшелілігі: тест- бағалау нәтижесін нақты көрсетеді; уақытты үнемді пайдалануға мүмкіндік туғызады; бақылау бір мезгілде барлық оқушыларды қамтуға қол жеткізеді; тест жұмысын атқару барысында барлық оқушылар бірдей тең жағдайда болады.
Рейтинг- ағылшын тілінде («to rate») – «бағалау» немесе «жетістік өлшемі» деген ұғымды білдіреді.Рейтинг жүйесінің мақсаты: оқу-таным әрекетінің сапасын, нәтижесін арттыру; оқу таным әрекетінің сапасын тексеру, бағалаудың тиімділігін жетілдіру және әділдігін орнықтыру; оқу-таным әрекетіндегі студенттердің жауапкершілігін, белсенділігін артттыру; тексеруде уақытты үнемдеу.
Рейтингтік жүйенің ерекшелігі – оқытушының педагогикалық әрекеті мен студенттердің оқу-әрекетінің сапасын жақсартуға мүмкіндік туғызады; бақылау және бағалаудың тиімділігін арттырады.
Білім беру мазмұнын жаңарту аясында критериалды бағалау жүйесіне 1,5,7 – сыныптар көшеді. 2-сыныптарда критериалды бағалау жүйесін енгізу жалғасатын болады, негізгі сапалы бағалау жүйесін ензігу жалгасатын болады.
Жаңа бағалау жүйесі білім алушыда өз әрекетін бақылау мен бағалау, туындаған қиындықтардың себептерін анықтау мен қалпына келтіру қабілетінқалыптастыруға мүмкіндік береді.
Критериалды бағалау жүйесі қалыптастырушы бағалау мен ішкі жиынтық бағалаудан тұрады.
Қалыптастырушы бағалау оқу үдерісінде білім алушылардың білімде меңгеруі мен дағдылары қалыптасуы деңгейін анықтау үшін қызмет атқарады, білім беру процесін түзетуге мүмкіндік береді, мұғаліммен кері байланысты жүзеге асыру үшін жүргізіледі. Қалыптастырушы бағалауды өткізер алдында білім алушыларды оқыту мақсаттары және бағалау критерийлерімен таныстыру маңызды. Тапсырманы орындау кезінде неге назар аудару қажет екенін білім алушыларға түсінікті болу үшін бағалау критерийлерінің мағынасын түсіндіру қажет.