«Құқық негіздері, Экология, Сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениет негіздері» модулі «Экология»
Өндірістік және табиғи әлеуеттерді өлшеу
жүктеу/скачать 1,22 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Табиғи ресурстарды басқару.
| Өндірістік және табиғи әлеуеттерді өлшеу.
Аумақтың өндірістік және табиғи әлеуеттерін өлшеу өнеркәсіптік экологияның өзекті міндеттерінің бірі болып табылады, онсыз экологиялық реттеудің ғылыми негізделген жүйесін әзірлеу мүмкін емес. Өлшеу тек экологиялық императивке бағынумен шектелмейді-табиғи жүйелер мен олардың қорғаушыларының өнеркәсіптік экспансияны азайту талабы. Тепе-теңдік тек табиғи кешендер мен адамдардың тіршілік ету ортасына ғана емес, сонымен бірге экономиканың өзіне де қажет. Оның табиғатты қорғау және гигиеналық маңызы ғана емес, сонымен қатар тікелей экономикалық маңызы бар: өндірістік және экологиялық процестердің тепе-теңдік конъюгациясы кіріс қуатын шектеуге мәжбүрлемейді, сонымен қатар өндіріс тиімділігін бақылаудың қосымша экономикалық құралы ұсынады. Рұқсат етілген жүктемелер шегінен асатын экономикалық өсу қоршаған орта үшін негізгі тұрақсыздандырушы фактор ретінде әрекет етеді. Сондықтан экономикалық және табиғи әлеуеттерді өлшеу және үйлестіру және экологиялық-экономикалық жүйені қалыптастыру Экономикалық теория мен практиканың тақырыбы болуы керек. Өлшеу процедурасының өзі аумақтың экологиялық техногендік сыйымдылығын (ett немесе PDTN) және аумақ экономикасының табиғат сыйымдылығын анықтауға және салыстыруға негізделген. Бұл процедура іс жүзінде аумақтық кешендердің қауіпсіздігін бағалаумен сәйкес келеді. Табиғи ресурстарды басқару. Табиғат дегеніміз - мезгіл мен кеңістікте шексіз, тұрақты қозғалыста, өзгеруде, дамуда болатын бейорганикалық және органикалық дүние. Бұл адамзат қоғамының өмір сүруіне қажетті әлемдегі бүкіл материалық – энергетикалық, ақпараттық және әртүрлі табиғи құбылыстардың жиынтығы. Адам күрделі «табиғат- қоғам» жүйесінің бір бөлігіне жатады. Қоғамның материалдық, мәдени т.б. мұқтаждығын қанағаттандыру үшін қазіргі кезеңде немесе болашақта қолданылатын табиғи ортаның құрауыштарымен табиғи құбылыстарды табиғи ресурстар деп аталады. Табиғи ресурстар әртүрлі жолмен жіктеледі: қол жетерлікке (іске асатын немесе нақтылы және потенциалды); пайда болуына қарай (табиғи, антропогенді); химиялық табиғатына (органикалық, минералдық); көздер мен орналасуына қарай (жер, су, кен, өсімдіктер, орман); пайдалану өрісіне қарай (энергетикалық, шикізат, тағам) байланысты бастапқы (тікелей табиғаттан алынатын); қосымша материалдық (әртүрлі өндіріс салаларының утилдеуге жататын қосалқы өнімдері) болып та бөлінеді. Таусылуына байланысты табиғи ресурстар сарқылатын және сарқылмайтын болып бөлінеді. Табиғи ресурстарды дұрыс қорғау мен үнемдеу үшін оларға сапалық бақылау мен сандық есептеу қажет. Экологиялық заңдардың ең маңыздысы болып – табиғи ресурстардың шектеулі екені туралы заңы табылады. Бұл заңның түбегейлі мәні -жердің табиғи ресурстары түгелі таусылады екендігін білдіреді. «Табиғи ресурстық потенциалдың төмендеу» заңы маңызды обьективті фактор болып табылады. Бұл заңның маңызды мәні бір типті технологиялар мен өндіріс тәсілдерін қолданудан табиғи ресурстарды табу мен тасымалдауын қиындатып, еңбек шығындарының өсуіне әкеледі. жүктеу/скачать 1,22 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|