2. Қайта бөлу - әртүрлі шаруашылық субъектілерінің табыстарының белгілі бөлігін мемлекет пайдасына қайта бөлу қызметі.
3. Салықтық реттеу - салық нарықтарының мөлшерін өзгерту, салық түрлерін азайту және негізделген салық жеңілдіктерін енгізу арқылы немесе ынталандыру функциясы.
Салық қызметі деп мемлекет қазынасын қалыптастыру мақсатында жүзеге асырылатын мемлекеттік қызметті айтады. Бұл қызмет салықтарды және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді белгілеу, оларды мемлекет кірісіне алу, салықтық реттеу және бақылау арқылы атқарылады.
Салықтық құкықтың дерек көздері болып 2001 жылдың маусымының 12 жұлдызында қабылданған Қазақстан Республикасының Салық кодексі, салық мәселері жөнінде қабылданған Қазақстан Үкіметінің қаулылары және т. б. есептеледі.
Төменде екі салықтардың әрқайсысына қысқаша жеке тоқталып, қарастыра отырып жалпы сипаттамасын береміз.
Корпорациялық табыс салығы. Бұл салықтың төлеушілері Қазакстан Респуликасының резидент заңды тұлғалары (үлттық Банк пен мемлекеттік мекемелерден баска), сондай-ақ елімізде кызметін тұрақты мекеме арқылы жүзеге асыратын немесе Қазақстан Республикасындағы көздерден табыс алатын резидент емес заңды тұлғалар болып табылады.
Объектілері салық салынатын, төлем көзінен салық салынатын табыс пен резидент емес заңды тұлғаның таза табысы. Жылдық жиынтық табыс пен шегеріс жасау арасындағы айырма ретінде есептелген табыс осы салықтың салық салынатын табысы болып табылады.
Жылдық жиынтық табысқа салық төлеушінің табыстарының барлық түрлері, соның ішінде: тауарларды (жұмыстардан, қызметтер көрсетуден) өткізуден түсетін табыс пен мүлікті жалға беруден түскен табыстар, үлеспайдадан (дивиденттер), ұтыстар, сыйақылар және т. б. жатады.
Қазақстан Республикасындағы инвестициялық қатынастарды
құқықтық реттеу.
1. Инвестиция - экономиканың түрлі саласына оны сақтап және көркейту
мақсатында құйылатың капиталды айтамыз.
2. Инвестиция түрлері- Реалды( капитал құрушы ) жаңа объектілерге, істеп тұрған
объектілерді реконструкциялау немесе техникалық қайта жабдықтау.
3. Инвестр- кәсіпорын өзінің өңдірістік капиталын ұлғайту арқылы негізгі
өндірістік қорларды қаржыландырады.
Қаржы (портфельдік) инвестициясы- мемлекетінің, кәсіпорындардың, инвестрлық қорлардың акцияларымен құнды қағаздарын сатып алу.Бұл жағдайда инвестор өзінің қаржы капиталын құнды қағаздардан түсетін - дивиденттерден пайда көреді, демек қаржы капиталын ұлғайтады. Бірақ өндірістерді құруға қаржы басқа мекеме мен ұйымдар, олар акцияларды шығарушылар.
Тура және жанама инвестициялар болады. ҚР "Тура инвестицияларды мемлекеттік қолдау " заңында- тура инвестициялар ( бұның ішінде ҚР егемендік кепілдігімен берілген, ресми техникалық көмек немесе гранттар ) - инвестициянын барлық түрі.
Жанама инвестиция- құнды қағаздар мен мүліктік құндылықтар жиынтығы. Мысалы: " Бірлескен қордың" акцияларын сатып алу ( түрлі фирмалар шағарған, құнды қағаздардың диверсифицирланған жиынтығы) осы акцияларды сатып алған ивесторлар, сол кәсіпорынның құнды қағаздарында үлесі болады.
Инвестицияның басқа нысаны болап- жер учаскілерін сатып алу, өндірістік меншік құқығының лицензияны жатсыздандыру, мүліктік құқықтар, өндіріс құпиялар, шығармашылық патенттер, жаңа технологияларға куәліктер, өндірістік үлгілермен пайдалы модельдер, тауарлық белгілер, фирмалық атаулар, өндіріс технологияларымен өнімдерге сертификаттар, жер пайдалану құқықтары және тағы басқа.
Қандай да бір фирмалардың басты қызмет аясы болып инвестициялық операциялары болады. Белгілі бір уақыт ішінде бір жылдан көп пайда табу мақсатында коммерциялық жобаларды қаржыландыру.
Инвестициялық белсенділік - инвестициялық жобаларды ( идеялар, бизнес пландар, тағы басқа) құру мақсатындағы жұмыс кешені, потенциялдық инвесторлармен байланыс орнату, республикалық және жергілікті билік өкілдерімен қарым - қатынасқа түсу.
Инвестициялық қызмет - кәсіпкерлік қызмет, инвестиция процессін жүзеге асырады.
Инвестор - заңды және жеке тұлғалар, инвестициялық қызметті жүзеге асырады.
Инвестициялық белсенділікті қолдау механизмі - салықтық, бюджеттік және қаржы кредиттік құралдар жүйесін реттеу. Бұл іс-әрекеттер қаржының көбеюіне жағдай жасайды.
Диверсификация - үлкен шығын тәуекелін төмен түсіру әрекеті. Шығын тәуекелін төмен түсіру үшін капиталды түрлі құнды қағаздарға бөліп тастау керек.
"Законы регулирующие отношения в сфере иностранных инвестиции", " Закон об инностранных инвестициях от 27.12.1994г." Осыған қоса "Тура инвестицияларды мемлекеттік қолдау туралы " ҚР Заңын айтуға болады. Бұл заңда, арнайы мемлекеттік орган құруды көздейді. Мемлекеттік инвестициялық комитет, онаң қызметі- экономиканың қажетті секторларына, инвесторларға женілдіктер мен преференциялар жасап инвесторлыққа тарту. Экономиканың қажетті секторларына - ҚР-ның экономикасын көтеру мақсатында, экономиканың басты салаларына инвестициялар тарту және сол аталған салаларды дамыту. Инвестициялық басты салаларының тізімін ҚР Президенті белгілейді.
Тура инвестицияларды мемлекетті қорғау мынадан көрінеді:
жеңілдіктермен преференциялық жүйесін қолдану;
ҚР атынан жеке бір органын қатынасқа түсуі;
Инвестор - инвестиция туралы мемлекеттік комитетпен келісім шарт жасауы керек.
Заңда шарттасқан инвесторды - бекітілген инвестор дейді.
Инвестициялық жобаны тікелей жүзеге асыру бағытында, шартта көрсетілген жеңілдіктер мен преференциялар түрі:
Мемлекеттік, табиғи гранттар (мүлік немесе мүліктік құқық, инвесторларға ақшалай емес, меншік құқығымен)
Табыс салығының, жер салығының және мүлік салығының өлшемдерін 100% шарттан кейін 5 жылға дейін белгілеу.
Толық немесе жартылай кеден баждарынан босату, шикізат қажетті жабдықтар мен материалдарды импорттау.
ҚР Президентінің жарлығымен 5.04.1997 ж. тікелей отандық және шетел инвестицияларын тартуға бағытталған төмендегідей экономиканың бастапқы секторларының тізімі бекітілді: өндірістік инфрақұрылымдар, қайта өңдеу өнеркәсібі, Ақмола қаласының объектілері, тұрғын үй, туризм және әлеуметтік аясынын объектілері, ауыл шаруашылығы.
Осы жарлыққа сәйкес ҚР инвестиция туралы мемлекеттік комитеті " 2000 жылға дейін тікелей отандық және шетел инвестицияларын ерекше маңызды өндірістер тізімін " бекітіп берді.
Достарыңызбен бөлісу: |