І тарау Интернет туралы негізгі тїсінік жјне оныѕ аспектілері
кестесі. Негізгі құралдардың мөлшері мен құрылымы
жүктеу/скачать 1,41 Mb.
|
2.2 кестесі. Негізгі құралдардың мөлшері мен құрылымы
«Желаев нан өнімі» ААҚ комбинаты бүгінгі таңда облыстың ішіндегі тұрақты жұмыс істеп тұрған санаулы кәсіпорынның бірі болып саналады. Өзінің көлемі жөнінен Республикадағы ең ірі кәсіпорын. Осыған ұқсас комбинат Ақтөбе мен Шымкентте ғана бар.Бірақ «Желаев нан өнімі» ААҚ комбинаты олардың ішіндегі ең ірісі болып саналады. Оны №3 кестеде берілген деректер растайды. 2.3 кесте деректері Тауарлы өнімнің жыл сайын артып отырғандығын көрсетеді. Мысалы, 20002 жылы тауарлы өнімнің көлемі -1039 207 мың теңгені құраған, бұл көрсеткіш 1999 жылмен салыстырғанда 2,1% артық. 1999 жылы жұмысшылыр саны 300 болған болса 2001 жылы олардың жалпы саны 310-ға жетті. Бұл жағдай қоғамдағы әлеуметтік жағдайға қолайлы әсерін тигізді. Бұл 1999 жылмен салыстырғанда 2002 жылы негізгі қор мөлшері -95739 мың теңгеге жеткендігін дәлелдейді. Орташа айлық жалақы мөлшері де 1999 жылмен салыстырғанда 2002 жылы - 7000 теңгеге көтерілді. Бұл көрсеткіштер комбинаттың жұмыс әдісінің қазіргі өмір талабын қанағаттандыра алатының дәлелі болып отыр. [27] 2.3 кестесі. «Желаев нан өнімі» ААҚ комбинаты өндірісінің көлемі
Қазіргі уақытта «Желаев нан өнімі» ААҚ комбинаты астық өндіру бойынша көш басшы болып отыр.Бұл дәрежеге жетуіне комбинаттың қарапайым жұмысшысынан бастап басшысына дейін барлығының қосқан үлесі мол. Солардың арқасында комбинаттың техникалық жағдайы тиісті деңгейге көтеріліп отыр. Комбинаттың үзбей жұмыс істеп тұруына әрине өз өнімдерін жеткізіп отырған жеткізушілердің де үлесі мол. Жыл сайын тауарлы өнімнің жалпы көлемі өсуде, комбинаттың техникалық тұрғыдан жарақтандырылуыда, негізгі құралдармен қамтамасыз етілуі де жоғарғы деңге»ге жетіп отыр. «Желаев нан өнімі» ААҚ комбинаты негізгі өнім түрлері өндірісінің деңгейі мен динамикасын қарастыру қажет (кесте №4) 2.4 кестесі. «Желаев нан өнімі» ААҚ комбинаты негізгі өнім түрлері өндірісінің деңгейі мен динамикасы
№4 кесте деректеріне талдау жүргізгенде байқағанымыз талданған мерзім ішінде өнім өндіру ұлғайған. Мысалы, 1999 жылғымен салыстырғанда 2002 жылғы жоғарғы сортты ұн өндіру 1943 тоннаға жеткен. 199 жылы бірінші сорт астық өндіру-3438 тонна, 2000 жылы 10369 тонна, 2001 жылы-5368 тонна, 2002 жылы- 4423 тоннаға жеткен. Тұтас алғанда бірінші сорт ұнның шығарылуы-985 тоннаға өскен. Екінші сорт ұнның өндірілуі 2002 жылы-1340 тонна, 1999 жылғымен салыстырғанда 701 тоннаға артық өндірілген. Ал кебек 199 жылы-4889 тонна болса, 2000жылы -10381 тонна, 2001 жылы -372, ал 2002 жылы -2848 тоннаға жетті. [27] Қазіргі заманда өндірістің экономикалық тиімділігін арттыру соның ішінде экономиканы дамыту мәселесінің маңыз зор, себебі экономиканың дамуынан халықтың материальдық және рухани деңгейі көрінеді. Өндірістің экономикалық тиімділігі еңбек қатынастарын және еңбек етуге салынған қаржы мен шыққан тиімді нәтижені сипаттайды. Экономикалық тиімділіктің критериі бір мезгілде еңбек шығынымен өнім бірлігіне арналған құралды қысқарту барысындағы өндіріс өнімінің ұлғаю негізінде алған таза пайда болып табылады. Өндірістің экономикалық тиімділігі және өнімді тарату әртүрлі көрсеткіштермен сиатталады: 1. өндіріс шығыны бірлігіненегізгі өндіріс қорлары құнының бірлігіне бір жұмысшыға, бір сағ-адамға есептелген өндіріс өнімі (табиғи және құнмен берілген); 2. Өнімнің еңбекті қажет етуі. Бұл еңбек шығыны (сағ ішіндегі-адам) өндірісті өнім бірлігіне шаққандағы көрсеткіш. 3. өнімбірлігінің өзіндік құны. Өзіндік құн дегеніміз- кәсіпорынның өндіріске кеткен шығының ақшалай бейнелену мен өнім бірлігін тарату болып табылады. Өзіндік құн өндірістің экономикалық тиімділігін сипаттайтын тамаша бір көрсеткіш. Неғұрлым шығарылатын өнімнің өзіндік құны төмен болса, соғұрлым өндіріс тиімділігі жоғары болады. 4. Жалпы өнім мен таза пайда мөлшері. Жалпы табыс жалпы өнім мен өндіруге кеткен маатериальдық шығын арасындағы құн айырмашылығымен анықталады. Таза табыс жалпы өнім мен оның өзіндік құны арасындағы айырмашылықпен анықталады. 5. өнім бірлігіне шаққандағы пайда мөлшері. Пайда- бұл таратылған таза табыстың бір бөлігі, ол тауарлық өнім бойынша анықталады. Алынған таза пайда бір жағынан сату көлеміне және өнімге бекітілген баға деңгейімен анықталады, ал екінші жағынан өндіріс шығыны деңгейінің қаншалықты қоғамдық қажетті шығынға сәйкес келетіндігіне байланысты. 6. өнім шығарудың пайдалылық деңгейі. Пайдалылық түсімге қатысты өндіріске немесе шыққан капиталға шыққан пайыздық шығынмен сипатталады. Пайдалылық таратылған өнімнің әрбір теңгесінің құны қанша пайда әкелетіндігін көрсетеді. Өндірістің экономикалық тиімділігі және өнімді таратуға сонымен қатар құн деңгейі де әсерін тигізеді. Баға - бұл тауардың ақшамен бейнеленуі. Бағаға бәсекелестер және олардың өнімі тікелей әсер етеді. Әрбір кәсіпорын бәсекелестердің тауарын және олардың бағасымен тауарларындағы айырмашылықты біліп отырғаны жөн. Мұнан әрі №5 кестені қарастырайық. 2.5 кестесі. Өнімнің негізгі түрлерін орташа таратудың бағасы
2.5 кестедегі деректерден байқағанымыз «Желаев нан өнімі» ААҚ комбинаты негізгі өнім түрлеріне бағаның тұрақты қалуы. 2002 жылы дән бағасы бір тонна бидайға 13000 теңге болса 2000 жылы да тап солай болған. 1999 жылмен салыстырғанда кебектің және жарған қалдық жем бағасы 200 теңгеге көтерліген. «Желаев нан өнімі» ААҚ комбинатында басқа негізгі өнім түрлерінің бағасы өзгеріссіз қалған. Бұл кәсіпорынның тұрақты жұмысымен шығаратын өнім сапасының жоғары болағндығына дәлел. [27] Кәсіпорынның табыстары мен шығындарына (кесте №6) тоқталайық: Бұл кестені талдау барысында байқағанымыз 2000 жылмен салыстырғанда комбинатта шығарылған барлық сортты ұнды таратудан түсетін табыс 2001 жылы біршама азайған. 1999 жылы жоғарғы сорт ұннан түскен табыс-198 705 714 теңге, ал 2000 жылы -467 052 415 теңге, ал 2001 жылы -350 433 701 теңге (2000 жылмен салыстырғанда 116 618 714 теңгеге азайған). Ұннан түскен табыс соның ішінде бірінші сорт астықтан 1999 жылы- 65888 939 теңгені құраған, ал 2000 жылы- 213 156 844 теңге (өзгеріс- 147 267 905 ) 2001 жылы -116 312 425 теңге (өзгеріс -96 844 419 ) 2002 жылы -48 789 000 (өзгеріс- 67 523 000) Ал екінші сорт ұнды тарату яғни сату 2002 жылы-9 263 000 теңгені құрады бұл 1999 жылмен салыстырғанда 1 244 000 теңгеге аз сатылған. 2.6 кестесі. «Желаев нан өнімі» ААҚ комбинатынеың табыстары
Бидай сатудан түскен табыс мөлшері артқан. 1999 жылы ол 25596 теңгені құраған болса, 2000 жылы -185866 мың теңгеге, ал 2002 жылы -485 000 теңгеге дейін жеткен. Қызмет көрсетуден түскен табыс 2002 жылы 256 513 000 теңгеге жеткен, бұл 1999 жылғымен салыстырғанда 169 420 000 теңгеге артық. жүктеу/скачать 1,41 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||