І тарау Интернет туралы негізгі тїсінік жјне оныѕ аспектілері
Интернетте рұхсат етілетіні. Интернеттің ең кең таралған мүмкіндіктері
жүктеу/скачать 1,41 Mb.
|
| 1.3 Интернетте рұхсат етілетіні. Интернеттің ең кең таралған мүмкіндіктері
Бұл өте күрделі-заңға, әдепке және саясатқа қатысты мәселе. Internet-қарапайым желі емес, ол-желілердің біріккен желісі, бұл желілердің әрқайсысы өзіне тән дербес тәртіп ережесінен және әдеттен тұрады. Ереже бұл бәріне ортақ талап егер сіз кейбір жалпы ережелерді білсеңіз бәріде ойдағыдай болады. Бұл нұсқаулар өте қатаң талап қоймайды. Егер сіз бөлінген кеңістікті ұстасаңыз, ойыңызға келген компьютерлік операцияны жасай беруіңізге болады. Өзіңіздің ісіңіздің дұрыстығына деген сенімді жоғалтсаңыз, онда сіз шектен шығуға жақындадыңыз. Сондықтан желіні жеткізушімен байланысып істеуге болатын немесе болмайтын жұмыс түрін анықтайды. Заңды білмеу тиісті жерде жауапкершіліктен босатпайды. Internet заңына үш негізгі ереже әсер етеді: - мемлекет Internet-тің көп бөлігін субсидиялайды. Бұл субсидияны коммерциялық ма пайдалануға болмайды. - Internet ұлттық желі ғана емес, ең нағыз ғаламдық желі болыр табылады, бірнәрсені бергенде шекара арқылы өтетін болса шетел заңдарына бағынуға тура келеді, ал мемлекеттік заңдар әртүрлі жерде түбегейлі өзгеше болады. - Бағдарламалық қамтамасыздандыруды бір жерден екінші жерге жіберу үшін зияткерлік меншік пен лицензиялық шектелумен есептесу керек. Көптеген Internet желісі мемлекеттің тарапынан материальды қамқорлық көріп отыр. Мекеменің заңы бойынша ақшаны өз бюджетінен тікелей мақсатқа пайдаланып отыр.Егер ғылым академиясы желіні қаржыландыратын болса, онда оны ғылыми зерттеулер жүргізу мақсатына пайдалану мүмкін болар еді. Сіз пайдаланушы ретінде қандай желімен файлдар жіберілетінін білмеуіңіз мүмкін,ал ол файлдар осы желі бойындағы кез келген мекемеге түсуі мүмкін. Сондықтан, мемлекеттік субсидияға бағынатын және орталықтандырылған бір үлкен ведомство болғаны қандай жақсы, әйтпесе көптеген қосарланған желілерді ұстауға ақшаны босқа шашу білімсіздіктің белгісі. Дұрысы Internet бөлігі болып табылатын зерттеу жұмыстары мен білімге жұмсалатын соның ішінде кез-келген фундаментальді зерттеуге және білім беруге пайдалануға болатын ең маманданған желінің болғаны қандай жақсы. «Зерттеуді немесе білім беруді қолдауға» шығатын баптардың маңызын сөзбен айтып жеткізу мүмкін емес. Оның болуы желінің маңызды жолдарын заңдастырады. Мысалы, зерттеуде немесе оқыту процестерінде бағдарламамен қамтамасыз етудің сатушысы жетілдіру әдістерін таратуы немесе пайдаланушының қойған сұрақтарына жауап беруі мүмкін. Мұндай пайдалану зерттеуді немесе білім беруді қолдау болып табылады. Бірақ мұндай желіні сауда да мысалы, нарықпен жұмыста, есеп беруде, есепшотын ұсынуда, есеп жүргізуін ұсынуда пайдалануға болмайды. Мұндай мақсатқа тек Internet-тің сауда бөлігін пайдалануға болады. [1] Internet-ке қосу барысында ұйым оны дайындайды және жеткізушіге қосу себебін хабарлауы тиіс. Оны зерттеуде білім беру немесе сауда мақсатына қолданатындығын желінің біліп отыруы міндетті. Егер сіздің Internet қосуыңыз RE мақсатында болатын болса, онда сіздің желілік кестеңіз маршрут бойынша тиімді жолмен жүреді, осы мақсатқа субсидияланады. Егер ұйым сауда ұйымы болса онда деректер сауда маршруты бойынша жүреді. Желіні пайдалану үшін төленетін төлем саудалық мақсатқа пайдаланған жағдайда қымбаттау болады. Тек сіздің желінің администраторы саудалық мақсатқа желіні пайдалануға болатын болмайтынын шешеді. Сондықтан желіні пайдаланбас үшін осыны біліп алған жөн. Көптеген корпорациялар әрине Internet-ке «RE» қоғамы сияқты зерттеу мақсатында кіреді. Мысалы, дән өндіру компаниясы Н.С. Хрущев атындағы университетпен бірге жүгері бойынша зерттеу жұмысын жүргізгісі келеді. Көптеген компаниялар өздерінің бірігіп жұмыс істеуін коммерциялық деп ойлайды. Егер оның қызметкері болашақта шын мәнінде байланысты коммерциялық мақсатқа пайдаланса құқықтық кедергілер туындауы мүмкін. Көптеген іскер адамдар ыңғайлылық пен сенімділік қосымша құн төлеуді талап етеді деп есептейді. Кез –келген экспорт экспорттық шктеу бойынша тиісті бөлімнің бақылауына қарайды. Деректер экспорты да солай. Internet-те біртұтас және ғаламдық болғандықтан иесіз және кедендік бақылаусыз ақпараттық өнімді сыртқа шығаруға болады. Нақты бір жағдайға байланысты әңгіме бойынша заң кеңесшісімен ақылдасқан жөн. Заңға қатысты мәселе туындамас үшін тек орындауы қажетті негізгі талаптарды естеріңізге салайық: Экспорттық заңдар төмендегі екі пунктке негізделген: Қандай да болсын экспорт лицензияны талап етеді Қызмет көрсету экспорты осындай қызмет көрсетуді ұсынуға арналған экспорт компоненттеріне эквивалентті. Бірінші пункт дұрыс: файлды электронды поштамен жіберу соның ішінде шекарадан тыс жерге жіберу экспорттық лизенциямен жабылады. Лицензияның жаклпы лизенция деген түрі бар. Жалпы лицензиямен жария кітапхана арқылы барлығын да жіберуге болады. Бірақ тиым салынған пунктер көптеген күтпеген жағдайдан және университетте оқып жүріп білуге болатын ақпараттан тұрады. Мысалы соғыс жылдары Парсы шығанағында Ирак командованиесінің желісін тұйықтау және басқару күтпеген жерден қиын соқты. Айналма жолды тез және сапалы табатын саудалық –коммерциялық ІР маршруттауын пайдаланды. Міне кез келген байланыс торабы экспорты альтернативті маршрутты іздеуіне тиым салынған. Осы тізіммен тереңірек танысса заңға қайшы келмейді. Екінші пункт тіпті жеңіл. Егер қандай ма болмасын бір құрал-жабдықтардың мысалы суперкомпьютердің делік экспортына тиым салынбаған, бірақ бұл елден басқа жерде бұл құрал-жабдықтарға қол жеткізу жойылған. Супер компьютер сияқты «ерекше» ресурстарға қол жеткізуге сақ болыңыз.Бұл шектеулердің табиғаты тек шетел мемлекеттеріне байланысты және тәжірибе көрсеткендей соңғы онжылдықта бұл бағыт тез өзгеруде. Тораптық компьютер операторының құқықтық жауапкершілігімен таныстырайық: біріктіру, Bitnet -тін мүмкін болатын құқықтық кедергілерді зерделегеннен кейінгі шығарылған қорытынды: • желі операторы заңсыз экспортты біле тұра, тек егер ол заң бұзушылықты біліп тұрып, бұл жөнінде тиісті органға хабарламағаны үшін жауапты; • желі операторы сіздің пайдалануыңызға үнемі бақылау жасауға және заңдылығын анықтауға жауапты емес; Осылайша ұлттық желілердің қызметкерлері сіздің пакетіңізді ашып қарамайды. Бірақ егер желілік оператор сіздің пакетіңізді көрсе және соның ішінде қандайда болмасын құқық бұзушылықты байқаса ол басшылыққа хабарлауға міндетті. Біреуге бір нәрсені бергенде меншік құқықтығы жөнінде пікір таласы туындайды. Байланыс жолында қиылысатын ұлттық шекараның болуы жағдайды қиындата түседі. Авторлық және патенттік құқық бір елден екінші елге өткенде қатты өзгереді. Сіз желіден баяғыда ұмыт болған қызық әрі өз еліңізде қолданылмайтын техникалық талаптермен авторлық құқықтарды оқисыз. Бұл файлдарды АҚШ-қа жіберу олардың заңдарына қайшы келеді. Сондықтан желі бойында кімнің қандай құқығы бар екендігін біліп алғаныңыз дұрыс: Жіберер алдында қандай нәрсеге болсын рұхсат болатындығын соның ішінде жіберейін деп тұрған затыңызға қатысты біліп алыңыз. Егер сіз кітап, журнал, жеке хат жіберетін болсаңыз оның көшірмесін жасамас бұрын заңгерден немесе кітапханашыдан қалай жіберілетіндігін, кімнің рұхсаты қажет екендігін сұрап біліңіз. Әрине желінің хабарландыру тақтасында немесе электрондық поштаның хабарламасында не жазылғанын олар қайдан білсін. Тіпті сіз жіберетін құжат, кітап немесе басқа да хабарламаңызға тиісті жерден рұхсат алдыңыз делік бірақ электрондық поштамен жіберу қандайда болмасын нақты кепілдік бермейді. Ескеретін тағы бір жағдай: меншіктік құқық тіпті жалпы файлдарды пайдалану барысында да туындайды Кейбір бағдарламашылар Internet-те пайдалануға қол жеткізілетіндерді де сатушымен лицензиялады. Мысалы, жұмыс станциясын жеткізуші оның операциялық жүйесін және бағдарламамен қамтамасыз етуді ftp арқылы жаңартады. Сондықтан бұл бағдарламаға сіз еркін қол жеткізесіз. Оны заңды түрде алу үшін сіз лицензия сатып аласыз яғни осы бағдарламаны сатушыдан ресми түрде сатып аласыз. Көптеген желілік пайдаланушыларға саяси ахуал белгілі болып отырады. Субсидия көптеген адамдарға мүмкіндік тудырып отыр. Қиындығы сол - бағдарламашылардың жұмысы үнемі қадағалауда тұр. Ірі саясаткердің біреуі кенеттен бірдеңе бүлдіріп қойса, оны саяси ойында пайдаланылуы мүмкін Ондай жағдайда сол елге тыныштық болмайды. Онда бұл сіздің жақын әріптестеріңізді ғана емес сіздің қоғамыңызды да шарпуы мүмкін. Internet-тті және Internet дотациясын қолдайтын мемлекеттік азаматтар олар әрине көп емес, бірақ олар желінің дамуы мен мазмұнын байытуға ат салысады. Бұл әрине халықаралық зерттеулерге және саудаға тең құқылы қатысуға және технологияны дамытуға мүмкіндік береді. Ақпаратты беруді тездету зерттеу және білім беру процестерін дамытуға үлес қосады. Internet-ке байланысты студенттер мен олардың әріптестері барлық елдер бойынша және шет елдерден де ең үздік техникалық шешімдерді таба алады. Желі өзінің ашықтығымен, қол жеткізу мүмкіндігімен айыруға тұрақтылығымен әсіресе жедел хабарлануымен қоғамда барлық жағдайдың жариялылығымен ерекше бағаланады. Мысалы 1991 жылы тамыз айында және 1993 жылы қазанда көптеген телекоммуникациялар жұмысы жоғарыдан түскен нұсқауға сәйкес қарапайым желі (телефондық, телеграфтық, радиомен) арқылы шын ақпаратты жедел түрде алу мүмкін болған жоқ Ал Internet- желісі тұрақты түрде жұмыс істеді және барлық елдер журналистерімен қалай жұмыс істесе тап солай шетел журналистеріменде жұмыс істеді. Керісінше, Internet- жұмысына саясаттың зардабы да бар, желінің кез-келген әрекеті саяси толқу туғызуы тіпті жағдайды түбегейлі жаман жағына өзгертіп жіберуі мүмкін. Желіні жаңадан пайдаланушыда әдептен шығып кету қаупі болуы мүмкін. Шын мәнінде желі жоғары деңгейдегі әдепті қажет ететін сала болып табылады. Бірақ оның әдебі басқа әдептен өзгешелеу Игерілмеген жерлерге алғашқы өтушілерді көшіру кезінде бастапқы аумаққа қабылданған жарғы көшіп жүретіндер үшін жергілікті жердің жағдайына қарай өзгеріп отырды. Және ол барлық уақытта да бастапқыдан өзгеше олды. Желі де сол сияқты жаңа ақпараттық және коммуникациялық технологияларды енгізудің алдыңғы қатары болып табылды, өзгеріс пен жаңадан енгізудің бастамасы құқығын пайдаланады: Желілік әдептің екі жағдайы бар: дербестіктің болуы абырой әкеледі және көтермеленеді; желі –жақсы зат және оны қорғау керек. Internet- ең белгілі мүмкіндіктерін қарастырайық. Бұл қызмет түрлерін стандарт қолдайды. Команданы толығырақ сипаттау үшін тиісті бағларламалық қамтамасыздандыру құжаттарына тоқталайық. Ақпарат пен оған түсіндірме беруді файлдың сипаттау немесе көмек берудің интерактивті жүйесінен табуға болады. [3] Мұндағы статистика [10] және [ 11] -ден алынған. Статистикалық талдау жіберілетін көлем бойынша емес пакет саны бойынша жүргізілді. Пакеттердің мөлшері мына қасиеттер бойынша анықталады: пакеттер 20 байттан шамамен 15КВ дейін ( (принципті шектеу жоқ, бар шектеулер қайта жіберу барысындағы бұрмалау мен кідіріс болған жағдайда ақпарататты қайта жіберудің тиімділігіне байланысты) Пакеттер бойынша статистика жұмыстың сапалылығы желінің жүктелуіне емес осы хаттаманы пайдалану жиілігіне байланысты екенін анықтап отыр. Remote Login-қашықтағы-қол жеткізу-бұл қашықтағы компьютер режімінде сіздің компьютеріңіз қашықтағы компьютер терминалын эмульдейді яғни сіз қашықтағы машинаның кәдімгі терминалымен қажетті операцияны орындай аласыз. Желідегі осы жұмыс түріне жататын трафик орта есеппен барлық желідегі трафиктің 19% құрайды. Қашықтағы қол жеткізу сеансын UNIX-те telnet командасын беру және машинаның атын көрсету арқылы бастауға болады. Порт нөмірін көрсету стандартты емес серверлермен, интерфейспен байланысуға мүмкіндік береді. Тelnet-бұл интернетте қашықтан қол жеткізеді әрі қамтамасыз ететін терминал эмуляциясының хаттамасы. Тelnet- деп жұмыстың барлық сеанстарына қызмет көрсететін UNIX бағдарламасын атайды. telnet- өзінің осы бағдарламаны басқаратын жеке командалар жиынтығынан (байланыс сеансынан, оның параметрлерінен жаңасын ашып, ескісін жабудан) тұрады. Бұл командалар telnet командалық режімінен escape (мағынасы клавиш жүйелілігі) деп аталатын клавишті басу арқылы жұмысқа көшуге болады. Клавишті басу қашықтағы машинаға қолыңыздың жеткендігін білдіреді. Сеанс -қашықтағы ЭВМ-мен сіздің бағдарламаңыздың жұмысты бірігіп атқаруын қамтамасыз етеді. Олар ТСР байланысты орнатады және ТСР арқылы UDP пакеттерімен қосылады. Бұл байланыстар қарапайым емес бірақ нәтижесі тамаша. Мысалы, Швейцарияда отырып АҚШ-тың машинасымен жұмыс істеуге болады. Мұндай тамаша мүмкіндікті пайдалану үшін желі интернет-класста dial-up –тен төмен емес қол жеткізу болуы міндетті. (ftp) –файлдарын беру. ftp-File Transfer Protocol –файлдарды беру хаттамасы- бір компьютерден екінші компьютерге файлдарды беру ережесін анықтайтын хаттама. ftp-сонымен қатар қолданбалы қамтамасыздандыру бағдарламасының атауы. ftp-хаттамасын файлдарды қайта жіберу үшін пайдаланады. ftp-қолдану аспектісі көп жағынан telnet—ке ұқсас. ftp-мен жұмыс істеу үшін файлдарын өзіңізге айдап алғыңыз келіп тұрған қашықтағы машинаға қол жеткізу қажет. Ол үшін кіру атауы және тиісті пароль болуы керек. ftp-қолдану үшін жұмыс машинасының атын көрсетіп ftp-ге команда беру керек, ftp- қашықтағы машинадан файлды іздеуге мүмкіндік береді яғни директориядан директорияға өтеді, осы директориядан файлдарды қарайды. Файлдар сияқты олардың топтарын қайта жібере алады, Файлдардағы деректерді қосарланған ақпарат ретінде ASCII-дегідей жібереді. ASCII-ді қайта жіберу басқа альфавитпен кодталған компьютерден мәтінді қайта жіберу барысында деректерді автоматты түрде қайта кодтауға мүмкіндік береді, бұл әрине бұл бұрынғы мәтінді оқуға оны сақтап қалуға мүмкіндік береді. ftp-түрінің ішінде анонимдік ftp болады. Анонимдік егер ftp-ге жұмысты бастау үшін өзін дұрыс түрлендіру талап етіледі, ену атауын кіргізеді. ftp-хаттамалары деректер және командалар хаттамалары болып бөлінеді. Деректер шамамен барлық желілік кестенің 40% алып тұр, ал команда ретінде тек 4 % алады. Сонымен қатар ftp-ді пайдалану мүмкіндігі пакеттік режімде e-mail бойынша кейбір серверлерде тікелей диалогтың болмауынан жұмысқа ыңғайсыздық тудырып тұр. Біздің елімізде Internet-ті пайдалану кең таралған. Бүкіл жер жүзі бойынша электронды поштаны пайдаланушылар саны 50 миллионға жетіп отыр. Тұтас алғанда бүкіл әлемде барлық желінің 3,7% электронды трафикті (хаттама) алып тұр. Оның әлемге әйгілі болуы кең түрде қолданылуы қосу-класты қосу, «шақыру бойынша-қол жеткізу» (модемнен), ал бізде Ресейде көп жағдайда UUCP, Е- mail-ға қол жеткізуге және кез-келген қол жеткізу арқылы Интернетке кіруге болады. Е- mail –электрондық поштасы кәдімгі поштаның электрондық баламасы. Оның көмегімен хабарлама жіберуге, оны өзіңнің электрондық поштаңнан алуға сіздің хат-хабарларыңызға адресті біліп алып, автоматты түрде жауап беруге, олардың хаттарына қарап отырып өз хатыңыздан бірден бірнеше алушыға көшірме жіберуге, алынған хатты басқа адреске қайта жіберуге, адрестің орнына сандық немесе домендік атты пайдалануға, әртүрлі хат-хабарлар үшін пошта жәшігінің бөлімшелерін құруға, хатты мәтіндік файлға қосуға, сізге хат-хабар жіберуші топтармен пікірсайыс жүргізу үшін «пошта бейнелеуші» жүйесін пайдалануға болады. Internet—тен пошта арқылы тиісті шлюздің адресін білсеңіз шексіз түрде желіні пайдалана аласыз. е-mail-ді пайдалана отырып сіз асинхронды режімде ftp—ді пайдалана аласыз. Мұндай қызмет көрсету түрлерін қолдайтын көптеген серверлер бар. Команданың осы жүйесінен тұратын адреске е-mail жібересіз мысалы, қандай да болмасын директорияға листинг беруге немесе файлды қайта жіберуге болады және осы листингпен немесе қажетті файлмен е-mail бойынша автоматты түрде жауап келеді. Мұндай режімде ftp—дің командалар жиынтығын пайдалануға болады. ftp— бойынша тек оның өзінен ғана мес, кез-келген ftp—серверінен файлды алуға мүмкін болатын серверлер бар. Е—mail телеконференциялар мен пікірсайыстар өткізуге мүмкіндік береді. Ол үшін кейбір -mail refiector торапты жұмыс машиналары Сіз онда сізді қандай рефлекторға (пікірсайысқа ма, конференцияға ма) жазатынын көрсетіп хабарлама жібересіз сіз талқылауға қатысушылардың жіберген хабарларының көшірмесін ала бастайсыз. Пошта рефлекторы электронды хаттарды алған бойда өзінің жазылушыларына салып жібереді. Е—mail –да сіз асинхронды режімде ftp—ден басқа осындай қызмет түрлерін көрсететін осыған ұқсас басқа да серверлерді пайдалана аласыз. е—mail бойынша екілік файлды да және мәтіндікті ғана емес басқа файлдарды UNIХ-те жіберуге болады мысалы, ол үшін UUENCODE және UUENCODE бағдарламалары пайдаланылады. е—mail-ды пайдалану барысында жеделдігіне, жинақылығына байланысты мұның бәрі пошта деп ойлауға болмайды. Барлық хабарламалар жазбаша сондықтан бәріде құжатталған. Хат-хабардың қарапайым әдебінен аспаңыз. е—mail кәдімгі пошта сияқты жабық күйде жіберілмейді сондықтан барлық халыққа жария болатын хабарды жіберуде ойланып алғаныңыз жөн. Біреудің атынан жіберуге де болмайды: жіберу көзі бәрі-бір анықталады. Өзіңіздің терминалыңыздың техникалық ерекшелігін ешқашан пайдаланбаңыз. е—mail жөнінде [6]-форматынан оқуға болады. Естімеген желілермен танымайтын адамдарға пошта жіберу үшін [8]- форматынан оқып алыңыз.Техникалық бөлшектер жөнінде «Суреттер» тасымалы [5]-форматтан оқыңыз. Көптеген пайдалы ақпараттар RFC құжатында болады. Біздің қазіргі жағдайымызда бұл қызмет түрін пайдалану күрделі мәселеге айналып отыр. [3] Электронды пошта бойынша файлдарды алу мүмкіндігі қызметінің 3 түрі бар: 1. Маманданған «Internet-style» сервері осы сервердегі көптеген нақты файлдарға қол жеткізуді ұсынады. 2. Маманданған listserv-сервері, бұл сервердегі көптеген нақты файлдарға қол жеткізуді ұсынады. 3.ЖалпыFТР-mail шлюздері (ftpmail). Бұл серверлер пайдаланушылардың командалық файлдарын орындаушылар ретінде жұмыс істейді. Бұндай сервер көрсетілген анонимдік серверде пайдаланушының сипаттауы бойынша жұмыс сеансын атқарады, сосын пайдаланушыға осы сеанстың қорытындысын жібереді. Алғашқы сервердің екі түрі функциональдық тұрғыдан эквивалентті,бірақ тарихи себептерге байланысты олар әртүрлі жұмыс істейді. Сервердің үшінші түрі тек өздерінің файлымен ғана жұмыс істейтін алғашқы екеуінен түпкілікті ажыратылады, себебі.(ftpmail) –сервері анонимдік файл бойынша интернеттің қай жерінде орналасқанына қарамастан пайдаланушыға кез-келген файлды жібере алады. Егер сіздің компьютеріңіз Internet-ке қосылған болса SLIP немесе PPP, dial-up –ке тікелей шыға алады бірақ мұның біреуінің де қажеті жоқ себебі қалыпты ҒТР бойынша файлдарды қайта жіберген тиімді. Бұл осылай аталатын желілік немесе пікірсайыс клубы. Ол бізге ашық қоғамдық пікірсайыс топтарына шығуға немесе хабарлама жіберуге мүмкіндік береді. Шын мәнінде олар желілік варинттың хабарландыру тақтасынан-ВВС; Bulletin Board System тұрады, бастапқыда модемдік қол жеткізу машиналарында жұмыс істейді. «Жаңалықтар» нақты адресатқа емес керісінше қалың бұқараға араналған. Мұндай хабарламалар әртүрлі мазмұнды болады: осы қазір болған ұлы жаңалық жөнінде, буридандық есекті сұрауға дейінгі деңгейде болуы мүмкін. Жаңалықтар жүйесіне қызмет көрсететін желі торабы жаңалықтар пакетін алған бойда ол өзінің көршілеріне жібереді. Желі бойымен кең қарқынды жаңалық таралады. Internet- ттің мұндай тамаша мүмкіндігіне е—mail арқылы қол жеткізуге болмайды бірақ мұнда асинхрондық режім бар. Бұл қызметті пайдалану үшін желілік жұмыс машинасымен сеанстық жұмыс жүргізуге мүмкіндік беретін Internet-ке қол жеткізу керек, яғни кластың қол жеткізу мүмкіндігі желілік машинадағы қандайда болмасын шақырту бойынша қол жеткізуден төмен емес. UUCP хабарландыру тақтасына қол жеткізе алады бірақ сервистің мүмкіндігі шектеулі болғандықтан жұмыс ойдағыдай аяқталмайды. Жаңалықтардың желілік кестесі өте шулы, жиі және қысқа-қысқа: сервер сіздің компьютеріңізге сұраным жібереді, жаңалықтардың қомақты тізімінен күткен кезекті пунктке жауап алу түрі: бар немесе жоқ. Осы түрдегі жауаптан мың рет жіберуі мүмкін. Міне осыған байланысты талқылаудың таңдалған топтарына жіберілетін жолданулар жөнінде әртүрлі әңгімелер шығады. Бағдарлама –клиентті құруда сіз өзіңіз қатысқыңыз келетін үйірмені басқа пікірсайыс үйірмелер тізімімен көрсетесіз және жазып алдыртатын бюллетеньді сұратасыз. Негізгі категориялардың төмендегідей жеті түрі бар: Comp – есептеу техникалары және солармен байланыстылар news -жаңалықтар жүйесін дайындаушылар және бұл дайындаудағы жаңалықтар. rec – демалыс, хобби, көңіл көтеру. sei - ғылым soc- әлеуметтік тақырыптар. talk – барлығы жөнінде (дін, өнер туралы) mise- барлық қалғандары жөнінде Archie –бұл анонимдік ftp бойынша жалпы қол жеткізуге болатын файлдардың орналасуы жөнінде ақпарат беруші және іздеу жүйесі. Осы қызмет түрін қолдайтын жүйе өзінің қарамағындағылардан үнемі анонимді түрде бар файлдар (директориялар бойынша файлдар тізімі, директориялар тізімі, сонымен қатар қысқаша сипатталған файлдар туралы) жөнінде ақпарат сұратады. Файлдар атауы (директория) және сипатталған файлдар бойынша іздеу жұмыстарын жүргізуге мүмкіндігі бар. Мысалы сіз мынандай атауымен, көрсетілген шаблонға сәйкес келетін файл табуға нұсқау-команда бердіңіз, сізге Archie мұндай желінің қайда екендігіне жауап береді, немесе файлды құраған құраушы сөздерден «табуға «жазып іздейді. Әрине лайықты (дәл, қысқа, ақылды, барабар) құрастыру сөзін тауып жазу өнімді құраушының жауапкершілігіне қалдырылады. Кейбір жағдайларда пайдаланушылардың сенімін басқаша мақсатқа пайдалануы мүмкін. Archie-ге қол жеткізу Archie-сервер арқылы жүреді. Archie-ті толық пайдалану Internet- қол жеткізуден қоңырау бойынша қол жеткізу класының болуын талап етеді. Жанама қол жеткізу е—mail бойынша мүмкін болады. е—mail-ді Archie атына жіберіңіз Жүйе командасын қысқаша сипаттаған жауап аласыз. Мұнан басқа да USENET тізіміне қосылатын ұсақ топтар бар. Мысалы alt- «қоршаған ортаға балама көзқарас» Еншілес топтар дегеніміз топшаның туыстық атауынан бастап оң жақтағы нүкте арқылы қосу, мысалы alt,.sex. және басқалар. nn (net news) бағдарламалары жаңалықтармен бірге жұмыстың синхрондық режімін ұсынады., осыған сәйкес UNIX-тің тиісті командасы аталады. Мысалы сіз жаздырған үйірмеңізді қарайсыз, осы поштаны оқисыз, хабарлануға ашық түрде жауап жазасыз. Т,хабарламаны өз компьютеріңізге жазып аласыз, жаңа газет-журнал жаздыртып аласыз,кез-келген хабарламаға автоматты түрде назар аударасыз. Адамдар бір орыннан екінші орынға көшіп жүреді. Олардың бірнеше тұратын жері болуы мүмкін. Адамдар үнемі бірін-бірі іздеп жүреді. Жер бетінен адамдар дара тұлғаны іздейді. Мұндай іздестіруге арналған ашық файл- телефондық кітап аналогы. Стандарт құру қажеттігі туындайды және оны барлық жалпыға ортақ қол жеткізусіз жаңартып тұру әдісін қарастыру қажет. Сонымен қатар мұндай файл –бұл жұмыс машинасына барлық адам аттарын тізіп кіргізумен құрастырылған анықтағыш. Кейбір адамдар тиым салынған қол жеткізулерді басқару мүмкіндігін қарастырады да жеке өмірдің құқық мәселесін туындатады. Сондықтан пайдаланушылар жөніндегі ақпаратты анықтау қызметін құру қажет болды. Белгілі машинадағы пайдаланушыны UNIХ жүйесімен finger көмегімен іздеуге болады. Соның ішінен белгілі машинада дәл осы уақытта жұмыс істейтін пайдаланушылардың тізімін алуға болады. Finger хаттамасының трафигі жалпы трафиктің 0,41% құрайды. [4] жүктеу/скачать 1,41 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|