§27. Газ көлемінің адиабаталық өзгерісі кезіндегі жұмыс

67 
Газ қысымы мен көлемі арасындағы байланыс адиабата теңдеуімен 
анықталады. Процесс квазистатикалық болуы үшін, ұлғаю адиабата бойымен 
жүруі керек (23-сурет) : 
Бұл теңдеуді мына түрде жазуға 
болады: 
, 
мұнда
-газдың бастапқы қысымы, 
бастапқы көлемі. Бұдан 
. 
Қысымның осы өрнегін жұмыстың формуласына қойып, мынадай өрнек 
аламыз: 
. 
Жұмысты анықтау үшін осы өрнекті
ден 
-ге дейінгі аралықта 
интегралдаймыз: 
Осы өрнектегі интеграл былай анықталады: 
Күй теңдеуінен
екенін ескерсек, онда жұмысты мына түрде 
анықтаймыз: 
. (27.1) 
(26.5) теңдеуге 
сәйкес
болғандықтан 
. 
Сондықтан, көлем адиабатты ұлғайғанда жұмысты мына түрде де анықтауға 
болады: 
(27.2) 
P 
V 
1
 
V
2 
V
1 
0 
23-сурет. 
2
 

68 
Соңғы формулада
екендігі ескерілген. 
Сонымен, адиабаттық ұлғаю кезінде газ изотермиялық ұлғаю кезіндегіге 
қарағанда аз жұмыс атқаратындығын анықтадық. Адиабаттық ұлғаю кезінде 
атқарылған жұмыс 23-суреттегі штрихталған ауданға тең болады.
Бақылау сұрақтары: 
1. Адиабатты ұлғайған газдың жұмысын анықтаңыз. 
2. Адиабатты ұлғайған газдың жұмысы мен изтермиялы ұлғайған газдың жұмысын 
салыстырыңыз. 
3. Роберт Майер теңдеуін және 
қатынасын қолданып 
және 
жылусиымдылықтарын және арқылы өрнектеңіз. 

жүктеу/скачать 5,05 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: