МұғаліМ ЖұМысындағы ЖаңаШылдыҚ – біліМнің Жаңа саПасы

20
21
- ақпараттық қажеттілікті сезіну.
- көздеген мақсатқа жетуде әдіс- тәсілдердің бір-бірімен сай келуі.
- белгілі бір тәжірибені пайдалана білу;
- өз білімін өзара байланыстыра ұйымдастыру;
- өзінің жеке оқыту бағдарламаларын құра білу;
- ақпараттармен жұмыс;
- технологиялар мен ақпараттарды қолдана білуге бейімделу;
- өзгеріске икемділік таныту;
- қиындыққа көне және жеңе білу;
- жаңа шешімдер таба білу.
Қазіргі кезде егемен елімізде білім берудің жаңа жүйесі жасалып, әлемдік білім беру кеңістігіне енуге 
бағыт алуда. бұл оқу-тәрбие үрдісіндегі елеулі өзгерістерге байланысты болып отыр. себебі, білім беру 
парадигмасы  өзгерді,  білім  берудің  мазмұны  жаңарып,  жаңа  көзқарас,  жаңаша  қарым-қатынас  пайда 
болуда. келер ұрпаққа қоғам талабына сай тәрбие мен білім беруде мұғалімдердің инновациялық іс-
әрекетінің ғылыми-педагогикалық негіздерін меңгеруі маңызды мәселелердің бірі.
ғылым мен техниканың жедел дамыған, ақпараттық мәліметтер ағыны күшейген заманда ақыл-ой 
мүмкіндігін  қалыптастырып,  адамның  қабілетін,  талантын  дамыту  -білім  беру  мекемелерінің  басты 
міндеті болып отыр. 
Қазіргі таңда оқытушылар инновациялық және интерактивтік әдістемелерін сабақ барысында пайда-
лана отырып сабақтың сапалы әрі қызықты өтуіне ықпалын тигізуде.
жаңа  инновациялық  оқыту  технологиясы  кәсіптік  қызметтің  ерекше  түрі  болып  табылады. 
инновациялық  оқыту  технологиясын  меңгеру  үшін  педагогикалық  аса  зор  тәжірибені  жұмылдыру 
қажет. бұл өз қызметіне шығармашылықпен қарайтын, жеке басының белгілі іскерлік қасиеті бар адам-
ды қажет ететін жұмыс. шындығында да әрбір педагог жаңа инновациялық технологияны меңгеру ба-
рысында өзін-өзі дамытады және өзін-өзі қалыптастырады. xxi ғасырда болашақ мамандарды даярлау, 
олардың кәсіби бейімделуін қалыптастыру мәселелері – кезек күттірмейтін өзекті қоғам талабы. 
«әлем  елдері  арасындағы  бәсекелестікте  олардың  шығарған  өнімдері  мен  көрсеткен  қызметтері 
ғана  сараланып  қоймай,  сонымен  қатар  қоғамдық  құндылықтар  мен  білім  экономикада  басты  назар 
материалдық тауарлар мен қызметтерге емес, елдің интеллектуалды білім беру жүйелерінің даму бары-
сы да додаға салынады. осыдан барып заманауи және тиімді білім беру жүйесін қолдап оқыту арқылы 
жұмыс  күшінің  интеллектуалды  компонентін  арттыру-бәсекеге  қабілеттіліктің  негізгі  шарттары  бо-
лып айқындалады»,-деп Қр президенті н.ә.назарбаев айтқандай, жаңа әлемде білім берудегі бәсекеге 
қабілеттіліктің артуы мен капиталдың дамуына айрықша ден қойыла бастады.[3, 15-б]
әрбір  мемлекеттің  өсіп-өркендеуінің,бәсекеге  қабілетті  болуының  ең  басты  ошағы  ұстаз  берген 
біліммен бағаланады. сондықтан дамудың ең биік көкжиегінен көрінгісі келетін кез келген мемлекет,ең 
алдымен, білім беру саласын дұрыс жолға қойып, сапасын көтеруді мақсат етіп қояды.
нағыз мұғалім деп тәрбиеленушінің ойы мен жүрегіне жол тапқан ұстазды айтамыз. ендеше қоғам 
талабына сай кәсіби мұғалім болу заман талабы болып тұрғаны анық. жаңа формация мұғалімі кім де-
ген сұраққа жауап іздейтін болсақ, Қр жоғары педагогикалық білім беру тұжырымдамасында «жаңа 
формация  мұғалімі-кәсіби  дағды  мен  педагогикалық  дарыны  қалыптасқан,жаңалыққа  құмар,  рухани 
дүниесі  бай,шығармашылықпен  жұмыс  істейтін  жеке  тұлға»деп  көрсетілген,  яғни  ол  ізгілігі  мол,  әр 
іске жаңашылдықпен, үлкен ізденіспен зерттеуші ретінде қарайтын, ақпараттық технологияны толық 
меңгерген, коммуникативті,бір сөзбен айтқанда, толыққанды құзырлы адам.[1,31-б]
Өзім жұмыс істейтін Қостанай қаласындағы Ұлы Ұстаз ы.Алтынсариннің өзі ашқан білім ордасының 
тарихы  мен  тағылымы  зор  екенін  және  Қр  «ең  үздік  100  мектептің»  алдыңғы  қатарына  қосылып 
отырғанын,  биылғы  оқу  жылының  қорытындысы  бойынша,  оқушылардың  білім  сапасы  мен  үлгірім 
көрсеткіші  биік  деңгейден  көрініп  отырғанын  айта  кеткім  келеді.  әрине,  бұл  жетістік  тер  төгіп,  аян-
бай еңбек етіп келе жатқан ұстаздар қауымының және де дұрыс жолға қойып,бағыт бере білетін мектеп 
басшысының еңбегі.
 «мұғалімдікке арналған адам жақсы оқытушы болу үшін өзіне тиісті дүниелерді ретімен үйренсе 
керек. ол өсу үшін де сабақ берудің оқыту ыңғайларын, әдістерін бақылап, қарап жүреді. бірақ оқыту-
баланы ғана оқыту емес, баламен бірге өзі де оқу екенін әсте естен шығармау керек. Ал мұғалім өзін 
қалай, немен оқытпақшы? Үнемі өзінің ісін байыптау,бақылаумен, тәрбие туралы әдебиеттерді көбірек 
қарастырумен, басқа оқытушылармен кеңесу, пікір ауысуымен өзін-өзі оқытпақшы»,-дейді ж.Аймауытов.
ғалымның ойын әрі қарай сабақтар болсақ, мұғалім тұлғасы, ең алдымен, мамандықты дұрыс таңдау. 
екіншіден, мұғалімдік мамандыққа өзі таңдаған саласының теориялық негізімен қатар аса қажетті пе-
дагогика, психология, әдістеме ғылымдарымен терең қарулану. Үшіншіден, әр сабаққа жан-жақты дай-
ындалу.  төртіншіден,  мектептегі  тәжірибелі  мұғалімдердің  сабақтарына  қатысып,  өзіне  қажетті  әдіс-
тәсілдерді  меңгеру.  бесіншіден,  үнемі  ізденісте  болу.  Алтыншыдан,білім  беру  технологияларының 
теориялық мәселелерін меңгеріп, практикада қолдану. жетіншіден, заманауи ақпараттық технологиялар-
мен жұмыс жасауға машықтану. міне, осы айтылған талаптар бұлжытпай орындалатын болса,мұғалім 
тұлғасының қалыптасқандығы айқын.[4, 30-б]
осындай  шығармашылық  жолда  қызмет  атқарып,  шығармашылықпен  айналысатын  мұғалімдер, 
инновациялық  іс-әрекетті  меңгеріп,диагностикалық  байқау  жүргізіп  келе  жатқан  ұстаздар  қауымы 
аталған ыбырай атындағы білім ордасында жұмыс істеп келеді. жаңалыққа жаны құмар,өз ісіне адал, 
ізденімпаздық пен белсенділік, табандылық, жігерлік көрсетіп келе жатқан ұстаздарды айта кетсем, олар:
Қарпықова г.о, әлменова б.т, нұғыманов А.Қ,ерішова А.ә,туралина р.м.бөлекбаева ж.с,сейтқожина 
ш.Қ, тасанова г.м, байтасова б.ш, Қамбарова р.ж, жұмағұлова Қ.ж т.б.
елбасымыз н.ә.назарбаевтың «елімізге бойына ата-бабамыздың ел мен жерге деген сүйіспеншілік 
қасиеті дарыған, егеменді елімізге аянбай қызмет ететін,ой-өрісі кең, алғыр да жүректі, сауатты да са-
лауатты  азаматтар  қажет»дегені  аян.  мектеп  ұжымы  «жоғары  интеллектуалдық  көрсеткіштерімен 
шығармашыл жеке тұлға қалыптастыруға бағытталған элиталық білім мен тәрбие беру жүйесін құру» 
проблемасымен жұмыс жүргізіп келеді. Қр президентінің «жаңа онжылдық-жаңа экономикалық өрлеу-
Қазақстанның жаңа мүмкіндіктері» атты 2010 жылғы 29 қаңтардағы Қазақстан халқына арнаған жол-
дауын іске асыру жолында мектептегі жұмыс түрін ақпарттық-әдістемелік кешенмен қамтамасыз етуге 
қолайлы жағдай жасалынған. мектептегі оқу-тәрбие үрдісінде семинарлар мен озық тәжірибе алмасу 
жұмыстары, конференциялар мен ашық күн ,ғылыми ізденіс жұмыстары бүгінгі күнгі заманауи білім 
берудің  бірден-бір  кепілі.  бүгінгі  күні  мектеп  мақтанышына  айналған  облыстық,  республикалық, 
халықаралық білім жеңімпаздары тарихы терең мектептің тағы да бір куәсі болып отыр.
Қр тәуелсіздігінің 20 жылдығына орай және егеменді еліміздің білім беру жүйесін дамытуға қосқан 
зор үлестері үшін мектеп ұстаздары Қр білім беру ісінің құрметті қызметкері төсбелгісі, ы.Алтынсарин 
төсбелгісі, Қр тәуелсіздігінің 20 жылдығына арналған мерейтой төсбелгісі марапаттарына ие болды.
Ұлы Абай: «Адам адамнан тек білімі мен ақыл-ойы арқылы ғана озады», – деген екен. Ұлы ойшылдың 
осы бір даналық сөзі әлі күнге дейін өз мәнін жоғалтпай келеді. білім – әрбір азаматтың әлеуметтік хал-
ахуалының жақсаруының, мемлекетіміздің жан-жақты дамуының кепілі.
менің  ойымша,  жаңашыл  ұстаздар  оқытуды  ізгілендіріп,  оқушылардың  өздігінен  танымдық 
іс-әрекетінде  пайдалануға  көмектеседі.  оқытудың  инновациялық  әдіс-тәсілдерін  пайдаланудың 
шарттарының өзі мұғалімнің әрдайым ізденісте, өздігінен білім алудың жағдайын туғызады.
Адам  қажырлы  еңбегімен  табиғатты  өзгертсе,  мұғалім  жалпы  жасампаз  еңбегімен  жаңа  адамды 
қалыптастырып, дамытып, жетілдіріп , өмірге дайындайды. оқушыларын тек біліммен қаруландырып 
қана қоймай, назарын, білгендерін жадында сақтауға, қабілетін, ойлауын, тіл шеберлігін ұштауға, дүниеге 
деген құштарлығын, өмірге деген көзқарасын дұрыс қалыптастырып, ықыласын, сенімін, төзімділігін, 
іскерлігін, ізденімпаздығын тағы басқадай танымдық қасиеттерін жетілдіріп, адамгершілігі мол азамат 
етіп тәрбиелеуді өзінің өмірлік мақсаты, ізгілік мұраты деп санайды. иә, мен Ұстазбын...менің таңдап 
алған мамандығым...Өзім таңдаған мамандығым бойынша мектепте 18 жыл қызмет етіп келемін. тұлым 
шашым желбіреп,қолыма орта білім туралы аттестатымды алып,арман қуып педагогикалық жоғары оқу 
орнына оқуға келдім. «Ұстазы жақсының ұстамы жақсы» демекші, шәкірт бойындағы ұстамдылық пен 
тәрбиелілік көбіне ұстазға келіп тіреледі. ескендір Зұлқарнайын: «Даңқ пен абыройға кенелуімде мен 

22
23
бір адамға қарыздармын, ол – ұстазым Аристотель», – десе, Абылайхан төле биді, шәкәрім ұлы ақын 
Абайды «Ұстазым» деп, шексіз құрметтеп кеткен екен.
әрине, бұрынғы қазақ даласындағы ағартушылық қызмет балаға жазу-сызу, оқуды үйретуге ғана са-
ятын болса, бүгінгі таңдағы білім беру аясы мүлде басқаша. бүгінгі ұстаз шәкіртіне ғылым негіздерінен 
мәлімет беріп қана қоймай, оны дүниежүзілік білім, ақпарат, экономика кеңістігіне шығуға, яғни қатаң 
бәсеке жағдайында өмір сүруге тәрбиелеуі керек Ұстаздың осыншама қадір-қасиет, құрметке бөленуі 
өзін қоршаған орта мен әрбір шәкіртіне асқан сезімталдықпен, жауапкершілікпен қарым-қатынас жаса-
уында. Өйткені оның қарапайым да сыпайы киім киісі, мәдениетті сөзі, әдепті жүріс-тұрысы, жинақы 
іс-әрекеті, білімі – шәкіртке де, ата-анаға да, жалпы жұртшылыққа да өнеге. Ұлы ағылшын ағартушысы 
уильям уорд:
 «жай мұғалім хабарлайды,
жақсы мұғалім түсіндіреді,
керемет мұғалім көрсетеді,
 Ұлы мұғалім шабыттандырады», – дейді.
білім  беру  жүйесі  мамандардан  кәсіби  икемділік  пен  батылдықты,  сан  қырлы  шығармашылық 
қызмет  пен  өзін-өзі  басқару,  өзін-өзі  ұйымдастыру  жағдайындағы  біліктілікті  қажет  етеді.  Өйткені 
қазіргі жас буын – еліміздің келер кейінгі келбеті. бұл жөнінде елбасымыз нұрсұлтан әбішұлы назарба-
ев: «ғасырлар мақсаты – саяси-экономикалық және рухани дағдарыстарды жеңіп шыға алатын, ізгіленген 
ххі  ғасырды  құрушы  іскер,  өмірге  икемделген,  жан-жақты  жеке  тұлғаны  тәрбиелеп  қалыптастыру», 
– деген тұжырым жасады. ол үшін бүгінгі оқу үрдісіне сай педагогикалық шеберлік қажет. педагогтік 
шеберлік – дарынды талант емес, үйрену, ізденудің нәтижесі. біздер, мұғалімдер, күнделікті өмірдің жай 
ғана адамы емес, болашақты құрушыларды, адамзаттың сәулетті болашағын жасаушыларды тәрбиелеп 
отырғанымызды ойласақ, мұғалім мұратының қандай болатыны өзінен-өзі айқын.
осындай даралық қасиеттер ұстаздық бақытқа жеткізеді. бақыттың үлкені – өзіңді-өзің тану. Ұстаз 
өзін-өзі  қай  уақытта  таниды?  ол  алдындағы  шәкіртінің  қияға  қанат  қағып,  елінің  азаматы  болған 
сәтінен  таниды.  француздың  ұлы  ойшыл-философы  ж.руссо  «Ұстаздық  ету  –  өзінің  уақытын  аямау, 
өзгенің бақытын аялау» деген екен. ендеше, бүгінгі білім мен білік бәсекелес заманда ұландарымыздың 
биіктен көрінуіне күнделікті ісіміздегі жаңашылдығымыз арқылы, жан-жақты берген тәрбиеміз арқылы 
қол жеткіземіз.[5, 23-б]
әрбір педагогтің инновациялық іс-әрекетін қалыптастырудың педагогикалық шарттары: инновация 
туралы білімі; инновацияны жан-жақты меңгеру; инновациялық іс-әрекет диагностикасын меңгеру; ин-
новацияны тәжірибеге ендіру жұмыстары; инновацияны практикада дұрыс қолдану.
Қазіргі  жас  ұрпақтың  саналы  да  сапалы  білім  алуының  бірден-бір  шарты  -  оқу  орындарындағы 
білім беру процесіне жаңа инновациялық технологияларды енгізу екендігі сөзсіз түсінікті. сондықтан 
ғылыми-техникалық прогрестен қалыспай, жаңа педагогикалық инновацияларды дер кезінде қабылдап, 
өңдеп, нәтижелі пайдалана білу – әрбір ұстаздың негізгі міндеті болып табылады. Қорыта келгенде, жаңа 
инновациялық педагогикалық технологияның негізгі, басты міндеттері мынадай:
- әрбір білім алушының білім алу, даму, басқа да іс-әрекеттерін мақсатты түрде ұйымдастыра білу;
- білім мен білігіне сай келетін бағдар таңдап алатындай дәрежеде тәрбиелеу;
- өз бетінше жұмыс істеу дағдыларын қалыптастыру, дамыту;
- аналитикалық ойлау қабілетін дамыту.
әдебиеттер тізімі:
1. Қабдықайыров Қ. инновациялық технологияларды диагностикалау. – А., 2004
2. нағымжанова Қ. инновациялық технологияның құрылымы. – А.:Өркен, 2007
3. жүнісбек ә. жаңа технология негізі – сапалы білім. – //Қазақстан мектебі, №4, 2008
4. раджерс Э. инновация туралы түсінік. – //Қазақстан мектебі, №4, 2006. 
5. көшімбетова с. инновациялық технологияны білім сапасын көтеруде пайдалану мүмкіндіктері. – 
А.: білім, 2008.  
TEAm-TEACHing, как залог Эффективного обучения ученика
ескендирова т. н. - байгарина Ж. к. - Clement mustchin
Назарбаев Интеллектуальная школа 
физико-математическое направление г. Кокшетау
Республика Казахстан
аңдатпа
мақала авторлары мектепте математиканы жұптаса оқытудың (team - teaching) тәсілдерін ұсынады. 
негізгі назар екі оқытушының арасындағы рольдердің бөлінуіне аударылады. 
аннотация
Авторы статьи предлагают приемы командного преподавания математики в школе. основное внима-
ние уделяется распределению ролей между двумя преподавателями.
Abstract
the authors suggest ways the team of school teaching. focuses on the distribution of roles between the two 
teachers.
одной из образовательных моделей, реализующихся в назарбаев интеллектуальных школах, являет-
ся экспериментальная интегрированная программа естественно-математического направления, которая 
после апробации и внедрения будет предложена к трансляции в систему среднего образования страны. 
программа  была  разработана  совместно  с  международным  экзаменационным  советом  университета 
кембридж. 
на основе этой модели в назарбаев интеллектуальных школах предусматривается трехъязычное об-
учение – на казахском, русском и английском языках. причиной этого стало повышение значимости ан-
глийского языка в современных условиях. так, английский язык в данный момент - это глобальный язык 
передачи информации как в бизнес среде, так и в повседневном общении, 80% информации во всемирной 
паутине и во многих всемирных библиотеках записано на английском языке. в более чем 60 странах 
английский признан вторым официальным, и число таких государств постоянно растет. в связи с этим в 
нашей стране совместно с партнерами разработана модель трехъязычного обучения. Для внедрения но-
вых образовательных программ необходима соответствующая полиязычная среда. основными целями, 
на которые ориентировались английские преподаватели, приступая к реализации проекта, были повыше-
ние мотивации к изучению языка, общение с носителями иностранного языка и погружение в языковую 
среду. поэтому с 2011 учебного года в интеллектуальных школах работают иностранные преподаватели, 
которые приехали из различных стран мира. учителя проводят элективные курсы, курсы по подготовке к 
международным экзаменам sat, ielts, toefl, курсы по изучению английского языка. все это направ-
лено на формирование языковой среды, позволяющей ученикам свободно общаться и выражать мысли 
минимум на двух языках. совместно со своими казахстанскими коллегами зарубежные преподаватели 
практикуют командное преподавание –team-teaching. team - teaching — форма ведения очного обучения, 
когда два преподавателя регулярно и сообща ведут занятия по единой программе с одной или несколь-
кими группами учащихся для достижения единой цели. методика командного обучения способствует 
большему общению между учениками и преподавателями. работая командой, преподаватели обеспечи-
вают высоко контролируемое, скоординированное и организованное обучение. А наличие в команде пре-
подавателей с различными специальными навыками и опытом работы, просто бесценно и необходимо 
для всестороннего развития и качественного обучения. [2, стр.23]

24
25
термин «team/collaborative teaching» (буквально: «преподавание в команде»/»сотрудничество в пре-
подавании») – в широком смысле обозначает взаимодействие двух преподавателей с целью сделать об-
учение более эффективным. в более узком смысле термин описывает совместную работу двух или более 
преподавателей на аудиторном занятии, и именно это понимание является наиболее распространенным в 
зарубежной методике преподавания языка. в нашей школе уже стало общепринятой практикой проведе-
ние интегрированных уроков изучения математики и английского языка в форме team-teaching. [1, стр.35]
обучение математике на английском языке ведется с целью интеграции знаний, навыков и умений 
учащихся, развития математических способностей. на уроках математики большое внимание уделяется 
тому, чтобы научить учащихся свободно оперировать с формулами и терминами в процессе усвоения 
материала на английском языке. поэтому во время обучения акцент делается на «математический» ан-
глийский язык, где основным является структурный метод обучения терминам и ключевым выражениям 
построения логических цепочек при изучении темы. самым сложным для преподавателя является раз-
граничение языковых параллелей между пониманием терминов на изучаемом языке и их интерпретацией 
на английском языке. [4, стр.12]
 носители английского языка работают в паре с преподавателем на изучаемом языке. преподаватели 
совместно обучают учеников и оценивают результаты, они делятся своими профессиональными наблю-
дениями,  и  ставят  перед  своими  учениками  многосторонние  задачи  и  цели.  перед  учащимися  всегда 
разные личности, голоса, методы, подходы, что вызывает неподдельный интерес, удерживает внимание 
и концентрацию и не дает заскучать. парное преподавание окунает учеников даже на первых уровнях об-
учения в атмосферу английского языка, но гармонично и безболезненно. поэтому ведение уроков сугубо 
носителем языка вводится в учебный процесс, когда это уже привычно и просто для учащихся. в учебном 
процессе нет места недосказанности, поэтому казахстанский преподаватель ассистирует носителю языка 
при подаче материала и контролирует процесс понимания и качественного воспроизведения материала. 
[3, стр.14]
 при обучении математике на английском языке наиболее типичными являются следующие варианты 
разделения функций преподавателей - членов команды:
-  каждый преподаватель отвечает за конкретный фрагмент урока; 
-  один  из  преподавателей  является  носителем  английского  языка  и  обеспечивает  подлинность 
предлагаемого языкового материала; 
-  при обучении математике на английском языке один из преподавателей отвечает за предметное 
содержание занятий;
-  члены команды дают обучаемым возможность увидеть несколько подходов к изучению тем или 
решению задач (оценить эффективность использования тех или иных вариантов);
-  команда демонстрирует пример межнационального общения и сотрудничества, обучает этому 
класс и снимает существующие у многих людей психологические барьеры, связанные с общением на не-
родном языке с носителями языка;
-  команда демонстрирует реальное использование изучаемого языка, вовлекая в коммуникацию 
учащихся, и служит примером речевого поведения.
-  распределение функций между членами команды может быть как стабильным, так и динамич-
ным, меняющимся от занятия к занятию. в своей работе мы применяем принципы “гибкого равнопра-
вия”:
-  перед занятием обсуждаем функции каждого из членов команды на каждом этапе урока; 
-  при работе в команде используем материалы и методы, приемлемые для обеих сторон и одобрен-
ные обеими сторонами, и учитываем специфику взаимоотношений с учениками. 
at first glance the benefit of team teaching would seem obvious: having two teachers available to help gives 
each student twice as much contact time. to break it down, in a 40 minute lesson with 10 students an individual 
teacher has 4 minutes for each student. With two teachers there is 8 minutes for each student. for this very reason, 
in my opinion, good team teaching will trump a good individual teacher every time, so how do we ensure that 
the team teaching we deliver is the most effective it can be, the most beneficial for the students? When answering 
this question we must also consider the context we have: a trilingual environment where students must be able to 
read, write, listen and speak in kazak, english and russian. this applies not only to the students but to the team 
teachers who, in most cases, have no common ground in terms of language.
from the various models of team teaching that are available, one has been identified by nis as the model of 
choice – called “tag team” teaching where both teachers plan and deliver instruction together, with each teacher 
equally responsible for the material in the lesson. this makes sense in multi-language classrooms as students are 
exposed to ideas and concepts in both languages as they arise so they are able to make the connections between 
concept and language. however the generally accepted drawbacks of this model are that (a) it requires meticulous 
planning together, which can be time-consuming and (b) it requires a rapport between teachers that cannot be 
rushed or faked.
this project is still in its infancy at nis kokshetau, and we are still building a rapport between the teachers 
and figuring out how best we can plan together. i think the advantage so far for the students has been the exposure 
to the english language in their subjects. both teachers are able to discuss lesson objectives and vocabulary in 
english, russian and kazak so that students can make the connections between content and language. With a 
balance of teaching and activities in both languages students are becoming more familiar with doing mathematics 
in english all the time.
this is very important because one of the short term goals is for students to conduct all their summative 
assessments in english. these summative assessments also have criteria that demand students be able to analyze, 
synthesize and communicate their findings. it is no longer a case of just calculating an answer and writing down 
a number. students must be able to explain what their answers mean, justify their working and communicate the 
process step by step so that someone else can understand it, and they must do it in english. 
nis is fortunate that they have excellent teachers with very sound subject knowledge. by introducing similar 
teachers whose first language is english, the students are being given the best opportunity to meet the standards 
required by the demanding integrated curriculum, in not one, but three languages.
из опыта своей работы считаем, что иностранный преподаватель должен быть готов адаптировать 
свои материалы к идеям преподавателей нашей школы и быть особенно осторожным, пытаясь убедить 
нас в чем-либо. любое решение должно приниматься только в том случае, если обе стороны действитель-
но считают его верным, а не просто соглашаются из вежливости.
 считаем очень важным тот момент, что оба преподавателя должны обладать одинаковым статусом и 
участвовать в работе команды на равных. взаимодействие на занятии может быть как запланированным 
заранее, так и спонтанным, причем такое незапланированное сотрудничество в случае своей успешности 
окажется ярким образцом естественного, реального речевого общения. 
сотрудничество не заканчивается подготовкой к занятию и его совместным проведением. после про-
ведения урока мы анализируем и обсуждаем результаты урока. в течение совместного занятия роли пре-
подавателей не будут неизменными. оказывается, что для четкости и плавности хода урока иногда тре-
буется выделение ведущего, который определяет, например, когда заканчивать то или иное упражнение, 
или принимает решение о внесении изменений в ход урока. роль ведущего поочередно берут на себя оба 
члена команды. 
в своей работе мы используем различные приемы командного преподавания:
один учитель объясняет новый материал, в то время как другой учитель дает разъяснения, задает 
вопросы, чтобы провести контроль деятельности учеников. при этом каждый из преподавателей играет 
роль «переводчика»; 
- если учителя планируют в классе групповую работу, они могут представлять различную информа-
цию, дифференцируя группы учащихся;
 - если учителя организовали групповую деятельность учащихся для выполнения практической ра-
боты, то некоторые группы работают достаточно самостоятельно под руководством одного учителя, в то 
время как другая группа больше работает под руководством другого учителя;
- один учитель объясняет новый материал, другой учитель проводит практическую часть урока;
- обучение проводит учитель на английском языке, другой преподаватель наблюдает за классом и 
следит за усвоением изучаемого материала;

26
27
 - оба могут представлять одну и ту же информацию одной группе учащихся, но в более интенсивной 
форме;
- основная часть урока проводится учителем на английском языке, вводная часть урока и подведение 
итогов урока проводится на языке обучения.
в зависимости от изучаемых тем урока и уровня знания английского языка, нужно увеличивать время 
на преподавание математики на английском языке до 50 минут. остальные 30 минут урока использовать 
для  подготовки  восприятия  материала,  корректировки  усвоения  материала,  подведения  итогов  урока, 
рефлексии.
 работа команды преподавателей открывает дополнительные возможности для обучения языку. очень 
важной  является  возможность  обеспечения  аутентичности  языкового  материала  и  отбора  значимого 
предметного содержания при работе с носителем языка и специалистом в определенной области. помимо 
преимуществ, предоставляемым ученикам, работа в команде очень много дает и преподавателям: наблю-
дение за работой коллег, взаимодействие в процессе совместной работы, подготовка к занятиям и их об-
суждение повышают профессиональный уровень и расширяют методический кругозор членов команды.
вместе с тем, работа в команде может быть связана и с определенными сложностями, обусловлен-
ными как организационными, так и психологическими причинами. сложности психологического пла-
на связаны с особыми требованиями, предъявляемыми к межличностному взаимодействию в команде. 
преподаватели, приступающие к работе в команде должны быть симпатичны друг другу как личности; 
испытывать  взаимное уважение друг  к другу как специалистам; стремиться к сотрудничеству; уметь 
координировать свои действия; открыто обсуждать разногласия; быть готовыми к изменениям собствен-
ных подходов к обучению и нести ответственность за свои действия. [5, стр.21]
ученики сравнительно быстро привыкли к новому способу организации и ведения занятий, период 
приспособления был минимален. Другая немаловажная причина – хорошие отношения преподавателей 
между собой и соблюдение перечисленных выше условий, важных для эффективной работы команды.
основными результатами проекта стали:
- большая сплоченность группы;
- активная межкультурная коммуникация между учениками;
- улучшение навыков говорения и аудирования у учеников;
- большая открытость и общительность учащихся–интровертов.
ответы школьников показывают, что они не только получили удовольствие от нетрадиционного под-
хода к обучению и самого процесса обучения, но и улучшили свои знания. некоторые наши выпускники 
сдали  экзамены  в  назарбаев  университет  и  международные  учебные  заведения  и  учатся  успешно  на 
английском языке.
итак, секрет в обучающейся команде – не столько в том, чтобы учиться, а в том, чтобы учиться вме-
сте, эффективно взаимодействовать, обсуждать, совместно ставить цели, искать решения. Делиться луч-
шим опытом и все же понимать, что завтра лучшим может стать что-то иное. искать это лучшее, будучи 
ведомыми общим видением, разделяя общие ценности. 
использованная литература
1. Англо-русский учебно-педагогический словарь.м., 1998.
2. герчикова и. н. менеджмент. м., 1994.
3. вазина к. я., петров Ю. н., бериловский в. Д. педагогический менеджмент (концепция, опыт ра-
боты). м., 1991.
4. воробьева л. ф. межпредметные связи на уроках немецкого языка// иностранные языки в школе. 
1996. №4.
5. тюков А. А. психологические аспекты учебного сотрудничества на уроках иностранного языка в 
школе // иностранные языки в школе. 1988., №3. 

жүктеу/скачать 4,54 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: