Иіс сезу және дәм сезу анализаторлары

ИІС СЕЗУ ЖӘНЕ ДӘМ 
СЕЗУ 
АНАЛИЗАТОРЛАРЫ
ОРЫНДАҒАН:ТОРТБАЕВ НУРСУЛТАН
ФАКУЛЬТЕТ:ЖАЛПЫ МЕДИЦИНА
ГРУППА:203 «А»
ТЕКСЕРЕДІ:ПРАВИН Н.Н

МАЗМҰНЫ:
1.Кіріспе
2.Негізгі бөлім
a) 
Иіс талдағышы туралы түсінік
б) Иіс талдағыштарының адаптациясы
в) Иіс сезімталдығының аурулары
г) Дәм талдағыштары туралы түсінік
д) Дәм талдағыштарының адаптациясы
ж) Дәм сезімталдығының аурулары
3.Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер
2

Анализатор, яғни талдағыш (сенсорлық жүйе) 
ақпараттарды қабылдап, кодтап, өткізіп және ми 
қыртысында талдап құрастыратын күрделі
морфофункциялық жүйе.
• Иіс сезу және дәм сезу рецепторлары шетте
орналасқан (экстерорецепторлар) 
хеморецепторлар болып табылады. Сыртқы
ортамен байланысу түрінен:
1. Дистанттық: иіс сезу;
2. Контакттық: дәм сезу
3
1.КІРІСПЕ

ИІС ТАЛДАҒЫШЫ ТУРАЛЫ ТҮСІНІК
• Иіс сезім жүйесінің қабылдағыштары
жоғарғы
мұрын кеңсірігінде орналасқан.
• Ауданы=5-8см
• Иіс беткей тіннің қалыңдығы=100-150мкм
• Иіс қабылдағыштарының диаметрі=5-6мкм
• Адамдарда иіс сезгіштердің саны=10-20млн
• Әрбір қабылдағыш ұзындығы=10мкм
• Иіс буылтығының жіңішке кірпікшелері=6-12
4

5

ЭЛЕКТРООЛЬФАКТОГРАММА
Иіс кірпікшелері арнайы бездер түзетін сұйықтыққа
малынып тұрады
Бұл кірпікшелер иіс сезім мүшесінің қабылдау
ауданын 50-60 есе өсіреді
Олар аңқыған иісті заттардың ауаға таралған
бөлшектерін сезгіш келеді
Иіс кірпікшелері үнемі қозғалыста болып, аңқыған
иісті заттардың молекулаларымен белсенді түрде
жанасады
6
Иіс қабылдағыштарының бетінен тіркелетін электр
көрсеткішін электроольфактограмма деп атайды
Ол иісті зат аз уақыт әсер еткен жағдайда да пайда
болып,бірнеше секундқа созылатын,шайқалу тербелісі 10 
мв монофазалық (көбінесе) теріс толқыннан тұрады
Кейде баяу толқындардың үстіне көптеген
талдағыштардан шығатын лайықты (синхронды)серпініс
шоқтары қабаттасады
Жеке қабылдағыштардың серпініс жиілігі
тітіркендіргіштің сапасына және қарқынына сәйкес
өзгереді