Иіс сезу және дәм сезу анализаторлары

7
Стереохимиялық теория:
Заттың иісі құрамындағы бөлшектерметермен айқындалады
Мөлшері
Көлемі
Пішіні

8

9
• Иіс жүйесі жеке зат қабылдауға арналған әралуан түрлі
қабылдағыштардан тұрады
• Олардың мембранасы бетінде белгілі пішінді ойыс жерлері
болады
• Егер олардың пішіні иісті зат молекуласының белгілі пішініне
(кілт пен құлып сияқты) сәйкес келсе ғана иіс түйсігі туады
• Оcыған сәйкес иістің бастапқы бірнеше(камфора, жұпар, гүл,
жалбыз, эфир, сасық иіс) түрін жіктейді.Олардың нақтылы
қабылдағыштармен әрекеттесуі
потенциал тудырады
• Расында,көптеген зерттеулерде иіс буылтығында пайда болатын
электрлік жауаптың көрсеткіштері оған әсер етуші иісті заттардың қасиеттеріне
тәуелді екендігі көрсетілді
• Бірнеше иістердің әсерінен оның қозған және тежелген жерлерінің
кеңістіктік өрнегі өзгереді
- Рецептор жасушаларынан негізінен миелинсіз аксондар шығады. 
Рецепторлық аксон талшықтары иіс жүйкесін құрады
.

Иіс талдағыштарының адаптациясы:
9
• Иіс ұзақ әсер еткенде оған қабылдағыштардың
бейімделетіндігін бақылауға болады
• Талдағыштар көптеген исті заттарға толық бейімделеді,яғни
оларға иіс түйсігі жойылады
• Бірқатар заттарға талдағыштар баяу және ішінара ғана
бейімделеді
• Кейбір жағдайларда бұл тек бір затқа емес,бірнеше ұқсас
әртекті иістерге де байқалады(гетерогендік бейімделіс)
• Ол иісті заттардың мөлшеріне және иіс сезу жолдарынан
өтетін ауа толынының жылдамдығына тәуелді келеді

жүктеу/скачать 1,95 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: