Сөйлеуді тексеру. Дәрігер науқаспен сөйлесу кезінде оған бағытталған сөздерді қалай түсінеді (сенсорлық) және қалай айтатынына (моторлы) назар аударып, анализ жасайды.
Сөйлеу қабілетінің бұзылуы – афазия;
Моторлы афазия (Брок афазиясы) – төменгі маңдай ирелеңінің артқы бөліктері зақымдалуында, ал сенсорлы афазия (Вернике афазиясы) – жоғарғы самай ирелеңінің төменгі және ортаңғы бөліктері зақымданғанда дамиды.
Праксисті зерттеу. Праксис – мақсатты, жоспарлы іс-әрекеттерді орындау қабілеті.
Апраксия – мақсатты іс-әрекеттердің орындалуының бұзылуы.
Моторлы апраксия – қимылдардың бірізділігінің жоғалуы. Оны анықтау үшін науқасқа “жұдырыққабырға-алақан” тесті беріледі. Бұл іс-әрекеттер бірізділігін тез-тез бірнеше рет қайталауды өтінеді.
Идеомоторлы апраксия – қарапайым қимылдарды орындай алмау. Оны тексеру үшін науқасқа тілін шығаруын, ысқыруын, стаканға суды қалай құю керектігін, сіріңкені тұтатуын және т.б. көрсетуін сұрайды.
Гнозисті зерттеу. Агнозия – көру, есту функциялары, сезімталдық сақталғанымен заттар мен құбылыстарды танып ажырату процесінің бұзылуы. Агнозияның түрлері:
-Иіс сезу агнозиясы;
-Есту агнозиясы;
-Көру агнозиясы;
-Кеңістік сезу агнозиясы;
-Адамды танымау агнозиясы;
-Аутотопоагнозия - өз дене мүшелерін орналасуын анықтай алмау. Бұл синдром көбінесе екі немесе бір ми сыңарының (көбінесе оң) төбе-шүйде аймақтарының зақымдануы кезінде дамиды.
Маңдай бөлімі қызметтері: -Жинақталған тәжірибе көмегімен мінез-құлық реакцияларын басқару (критика,тұлғалық характеристикалар, эмоциональды мінез-құлық)
- Мінез-құлықтың сыртқы және ішкі мотивациясын ұйымдстыру
-Тұлғаның ойлау ерекшеліктері
-Сөйлеу-қимыл механизмін ұйымдастыру
-Қимыл анализаторының қыртысты соңы –алдыңғы орталық иірімі.
-Бас пен көзді қарама – қарсы бетке бұру орталығы – орталық маңдай иірімі.
-Маңдай – көпір – мишықты жол – жоғарғы маңдай иірімі.
-Мотролы сөйлеу орталығы – төменгі маңдай иірімі.
-Жазу орталығы – орталық маңдай иірімінің артқы бөлігі.
