Вестибулярлық анализаторларының құрылымы. Бірінші неврон клеткалары ішкі құлақ түбіндегі вестибулярлық түйінде орналасқан. Олардың дендриттері бұрандалы өзек ампулалаорындағы жатыршықтың және ішкі құлақтың буылдықтанған лабириндегі қалташадағы рецепторларға барады. Бірінші невронның аксондары кіреберіс нервін құрастырады. Ол ми бағанына есту нервімен бірге кіреді де сопақша ми қақпағындағы Бектереев және Дейтерс вестибулярлық ядроларына тоқтайды.
ХІ жұп – қосымша нерв Nervus accesorius- таза қимылдатқыш жұлын нерві. Оның ядросы жұлының біріншіден жетінші мойын сегменттеріне дейіңгі алдыңғы мүйізіне орналасқан, ядроның алдыңғы бөлігі сопақша миға кіреді. Нерв көптеген түбіршіктерімен жұлынының түбіріне бетіне шығады да бір нерв бағанына бірігіп, шүйденің үлкен тесігі арқылы қайта қайтады.
Қосымша нерв екі төс-бұғана емізіктік m. Sternocleidomastoideus және трапеция тәрізді m.trapecius бұлықеттерін нервтендіреді. Олар басты оңңға және солға бұрады, алға қарай еңкейтеді, шынтақты көтереді, жауырынды ортаға қарай қозғайды.
Есту анализаторларын тексеру. Есту қабілетін тексеру үшін дәрігер тексерілушіден 5-7 м қашықтықта қойып, әр құлағына бағыттап сыбырлайды.
Вестибулярлық анализаторлы тексеру.
Көзі ашылған және жабылған кезінде сырқатты тура жүргізеді де қандай да ауытқушылық бар екенің бақылайды.
Айналдыру және калорикалық сынағы көмегімен экперименттік нистагымды тексеру.
Ромберг кейпінде сырқаттың қалай тұратындығын тексеру.
Қосымша нерв қызыметін тексеру. Науқасқа басын оңға жіне солға бұрыуын өтінеміз, кейін қозғайтын бұлшықеттерінің күшін сынайды.
Науқасқа иығын көтертеді, екі жауырының шамасы жеткенше юір-біріне жақындатуын, қолын жоғары көтеруін өтінеді де, осы кездегі күшін бақылайды.
Басып, сипау арқылы дәрігер сырқаттың төс-бұ,ана емізіктің және трапеция тәрізді бұлшық еттердің тонусын екі жағынан тексереді, олардың сыртқы жағдайына солып, семіп қалған жоқ па екекіне назар аударады.
