8-апта №8. Тақырып:Сәуленің деформацияланған денеде қосарланып сынуы
Мақсаты:Сәуленің деформацияланған денеде қосарланып сынуы туралы түсінік беру.
Біртекті изотроп денеге сырттан күш әсер етіп оның бөлшектерінің өзара орналасу тәртібі өзгергенде, яғни ол деформацияланғанда, оған анизотроптық қасиеттер пайда болуы мүмкін. Сонда бұл денеге түскен жарық сәулесі қосарланып сынады. Бұл құбылыс XIX ғасырдың бас кезінде байқалды. Мысалы, бір мөлдір изотроп денені, мысалы Ацеллулоид кубшені, ұлы қималары өзара перпендикуляр екі никольдың аралығына жарық жолына қоялық. Егер А кубшеге қысым түспесе көру өрісі қараңғы болады, демек N2николь жарықты өткізбейді. Егер ол кубше суретте көрсетілгендей, О1О2бағыты бойынша сығылса немесе керілсе, көру өрісі жарық тартады, демек, бұл жағдайда М2никольдан жарық өтеді. Тәжірибеге қарағанда бұл сыну көрсетікштерінің айырмасы (п0 — пе) аудан бірлігіне түскен күш, демек кернеу шамасына пропорционал болады, яғни: (1)
Егер деформацияланған дененің қалындығы l болса, одан өткен кәдімгі сәуле мен өзгеше сәуленің оптикалық жолдарының айырмасы (2)
Олардың фазаларының айырмасы
(3)
Жарық сәулесін қолдан қосарландырып сындырудың денелердің деформациялану мәселелерін шешу үшін мәні зор.
Жарық жылдамдығы. Жарық жылдамдығын өлшеу әдістері Жарық жылдамдығын өлшеу тәсілдері:
Астрономиялық тәсіл (1676 ж. О.Ремер)
Лабораториялық тәсіл (1849 ж. И.Физо)
Жарық жылдамдығы: с=3·108 м/с 1 а. б. (астрономиялық бірлік)≈1,5·108 км
Күннің сәуле шығаруының толық қуатын оның жарқырауы деп атайды.
Ол 3,8·1023 кВт-қа тең.
Күн көлемі Жер көлемінен 1300000 есе үлкен.
Күн шарының отраша тығыздығы 1410 кг/м3.
Жарықтың түзу сызықпен таралу заңы: мөлдір біртекті ортада жарық түзу сызықпен таралады.
Жарық сәулесі жарық шоғының энергиясы тасымалдайтын бағытын білдіреді.
Берілген шектелген бағытта тарайтын жарық сәулелерінің жиынтығы жарық шоқтары деп аталады.
