ФДКСИМИЛЕСІ
l
Г)
L
3
И С Л А М Ғ А Д Е Й ІН Г І Ә Д Е Б И Ж Ә Д ІГЕР ЛЕР
4. ЫРЫҚ-ЙОРЧЫ Б ІТ ІГІ
Е
нисей, Орхон, Талас бойларынан табылған көне түркі жазба ескерткіштері қия
жартастарға немесе арнайы жазуға арналған бітік тастарға жазылған. Көне
түркі жазуы негізінен таяқш аларға кертіп жазуға ыңғайлы саналады. Осы әдіске
сай жазу Қырғыз кыратынан табылса, ең алғаш қы, қағазға бояумен жазылған нұсқа
Қытайдағы Дунхуанға жиырма шақырымдай жердегі «М ы ң будда үңгірі» аталатын
ғибадатханадан табылған. Оны 1912 жылы археолог А.Стейн қолға түсіріп, дүние
жүзіне жария етті. Ж азба ескерткішті В.Томсен, С.Е.М алов, Х.Н.Оркун тэрізді
зерттеушілер зерттеп, ағылш ын, орыс жэне түрік тілдеріне аударды.
Бұры нғы зерттеуш ілер түп н ұсқасы з ж ай қол көш ірм еге сүйеніп зерт
теп келді. Сол себептен де мэтін оқы лы м ы н д а көптеген қателіктер оры н
алды. Қ азіргі н ұсқада мэтін татар зерттеуш ісі В енер Р аш идович А хм етовты ң
суретсуреттік Ф акси м и лесін е сүй ен іп, қы руар қателіктерден ары лты лды , ж аңа
әріп -таң баларды ң мэні аш ы лы п, едәуір ж аңа сөздер оқы лды .
ДУДДРМДСЫ МЕН ТРДНСКРИПЦИЯСЫ
1. «Tens! m en. Jaryn-kice altiin orgin
uze olurypan m eqlejurm en. A nca bice
biliqler: edgii - ol».
1. «Тенсім ін. К үні-түні алты н та к үстін-
де оты ры п, қуанам ы н. С онш а піш е
(ой лан ы п , толған ы п , сарап тап , кесіп-
п іш іп ,п ісен д ел еп т.б .)б іл ің д ер :и гі-о л » .
2. «A la atlyy jo l T aqirim en, jary n -k ice
siirii m en. O dzo litna eki ajlyy kisi оүйіуп
soqusm ys. Kisi qoryqm ys. - Q oryqm a,
qyrccyryqm a - tim is, - Qiit birgej m en, -
tim is. A nca bice biliq: edgii ob>.
3. «Altiin qanatlyy talym qara qtis men.
Tanym tiisi taqy tiikem ezken. Taliijda
jaty p an , tapyladuq urccyqym yn to
3
ii
tutarm en, sebdiikim in jijiir m en. Antay
kiicliig men. A nca biliqler: edgii - ol».
4. «Uriii] seri tujnyCin qiis m en. C yntan
yyac uze oluriipan, m eqilejiir men. A nca
bice billqler:...»
2. «А ла атты жол Т әңірісім ін. К үні-түні
ж үрем ін. О за келе қарсы да екі айлы қ
кісі ұлы м ен кездескен. Кісі қоры ққан.
- Қ оры қпа, қы ш қы рм а, ш ы рқы рам а -
деген, - Қ үт бергейм ін, - деген. С онш а
піш е біліңіз: игі - ол».
3.
«А лты н
канатты
бүркіт
қара құспы н. Т ан ы м д ы қ
түсі элі
түгесілм еген (көзі элі көреді). Теңізде
ж аты п,
таб ы лған
кұсы м ды
то са
тұтарм ы н , сүйгенім ді ж ермін. С онш а
күш тім ін. С онш а біліңдер: игі - ол».
4. «А қ сұр түсті тұйғы н қүспы н. С ан
дал ағаш үстінде оты ры п қуанамы н.
С онш а піш е білің дер:...»
121
£ ҺГТНІ-
|