Е кін ш і қатардың соңғы 5-таңбасы - күрделі таңба. Оның бөл-

1-сурет. К үлтегіннің бас мүсіні. Б азы лхан Н., 2005. 
(Төм ендегі суреттер аш ы қ ақпарат көздерінен алы нды . w w w .bitig.org)

г
■ 
т
і
1
j
і : 
1
ф
 
ф
#
f t i
* # > У Г я
m A
= Г - * ^ І * і
Г 9 | І » * Г ^ Ғ ) 1
!' 
+ Т
р
! « > ¥ ? • *
I ? '» ^ f J M ^
j
1
f t Л Л г * » * > ? «
р £ Я Ү Л >* - ^ 5 У
j + » » e A V r « >
* 
' f V
' i r v
r - a ^ r f
’*’ *
: 
\ \
; £
*
1
F; 
t 
Kcb
* 
j
h *
*
! A iH W
, 
j
1
I
; 
I *
.
I
t
 
i
 - 4 Г и
r ^ * C .
r # - r j
л * г 'Э
^ ^
г-^ ^ ^
w ; | "
Ш
м
Ш
м
м
а і
*
o ^ Y - | Г V  
^
ф
• < » « •
О **
г
^ > 1
 
7 > ъ У * і
 -t г
^ Г » r A « r t ^ * l
= І
21-22-сурет. «Ы ры қ-йорчы бітігінің» Л ондон нұсқасы . 
В енер А хм етовты ң суретсы .

ДІНИ-ДИДДКТИКДЛЫҚ
ЖӘДІГЕРЛЕР
>
6
» и ь
<%4
i n
**J 6 * + J&>
j x n
6
>
# : Э ц £ Г р
T < "" t / * г I
г ^ і г ^
i i i i j ^ n
4 g ftg 0 4 fr* * t 
n» j E— « 
0ІТ
^ | Г Г ДЧ

ЕЖ ЕЛГІ Д Ә У І Р Ә Д Е Б И Е Т ІН ІҢ А Н Т О Л О Г И Я С Ы
ДВЕСТД
И
ран-Түран әдеби байланыстарының тарихы тым т ереңде ж атыр.
Ж аграф иялыц т үргы дан көрш і ж атцан парсы лар мен т үркілердің
м әдени һэм әдеби байланыстарының нәт иж есінде екі халы щ а да орт ақ
м ұралар дүниеге келді. Сондай ж әдігердің бірі -А в е с т а кітабы.
А вест а — адам зат т арихы н дагы ең көне ж а зб а ж әдігерлікт ердің
бірі. Сондъщ т ан д а бүл ескерт кіш Б ат ы с ориент алист ері м ен оры с
ш ы гы ст ануш ы лары ны ң назары н а ерт е іліккен. XVIII га сы рд ан агылш ын
галы м ы Ж о р ж Б ауж еден баст алган авест ат ан уш ы лар цат ары берт ін
келе А .Д ю перрон, И .М ейм ерс, С илваст р Д е Саси, Уильям Ж оне, Эн Раско,
А .Б ю рнуф , М .М юллер, Ж .Д арм ст ет ер, Г.Милъс, X .Барт оломе, В.Барт ольд,
Г.Залеман, 
Л .П агоди н, 
А .И он ст арцев, 
Э.Берт елъс, 
С.Брагинский,
О .М аковельский, В .С т руве, М .Дьяконов, Ғ .Ғ аф уров, Г.Алиев, Н .М аллаев,
Н .Рахм онов, Х .Хом идов, А .А ш иров секілді галы м дарм ен толыцты. С ондай-
ақ цазац галы м дары нан Ә .Д аст анүлы, Т.Ецсегенүлы, Р.Алш анов сияңты
оқы м ы ст ьілар да коне ж ә д іге р д і үлттьщ дүниет аны м т үргы сы нан зерд ел еу-
д е оз үлест ерін ңосты.
А вест аның тарихьін, негізінен, Александр М акедонскийге дейінгі һәм кейінгі
деп екіге боліп цараст ырган жон. С ебебі басы нда 12м ы ц огіздің т ерісіне алтын
әріптермен ж азы лган 21 кітаптыц басы м бөлігі Македонияпыц Александрдың
ж оры гы кезінде өртелген. И ранды басып алган Александр қазьінада ж атқан
киелі кітаптың өзіне цаж етті ж ерлерін аудартцызып, цалган боліктерінің
көзін ж ою га әм ір берген. Содан сасандыңт ар династиясының (224 - 651ж ж .)
негізін қалаушы А рдаш ер Бабакан сол зам андагы Х ирбадан деген даныш панга
Авест аны қайта т ікт еуді тапсырган. Киелі кітаптың негізгі бөлікт ері сол
уақы т т а қайт а жинаңталган. II Ш апур т үсы нда да коне ж әдігердің кейбір
болікт ері т агы топтастырылып, «Зенд А вест а» (ягни « Тірі А вест а») деген
атпен қайт а ж ацгы рды . Біздіц зам аны м ы зга дейін А вест а бес кітап цалпында
ж етіп келді. Олар:
1. Яиіт, ягни 22 баптан түратын Ж арат уш ы ны м адаңт ауга арналган ж ы р-
ж олдары;
2. Вендидат (кейде Висперед деп те ат алады), ягни дию га қарсы цагидалар
ж иынтыгы. Авест аның бүл болігі — зороастрлъщтардыц шарги кітабы де-
сек те болады. Мүнда, негізінен, дін дегі рүқсат етілген һәм тыйым салынган
мәселелер котерілген;
3. Виспарад, ягни 24 баптан т үратын бүл бөлімде гибадат , цүлиіылыц
м эт індері орын алган.

жүктеу/скачать 24,62 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: