Алдыңғы білімді еске түсіру (ұжымда) Белсендіру.
Фотоаппаратты алып келіп, оны қалаған затқа қоюға болады. Не фотоаппараттың моделін жасау. Балалар объективке және кішкене текшенің бір жағына қарап көре алады. Осы қырларды көру үшін фотоаппаратты қай жағына қою керек екенін айтыңыз. Мұғалім суреттерді көрсетеді:
2.оң және сол жағынан;
3 төменнен не жоғарыдан.
Мұғалім жазбаны қарауды өтінеді. Ал енді фотоаппаратқа қараңыз (тік, жоғарыдан, төмен және т.б.).
–Қандай қырды көрдің?
–Онда не жазылған?
–Басқа қырларына қандай сандар жазылады?
Санды таңда. Кішкене текшенің бұл үсті деп елестетіп көр (алдыңғы жақ және т.б.). Төменде, сол, оң жағында, алдында, артында не жазылғанын ата. Біз бұған ұқсас пішіндерді жиі кездестіреміз. Олар әртүрлі материалдардан және әртүрлі түстерден боялған болуы мүмкін, бірақ олар пішіні бойынша бір-бірін есіне түсіреді. Мысалы: қорап, сөре, бағаналар және т.б.
Бұл заттар ұқсас пішінді болып келеді. Шынымен де олар бір-бірінен ұсақ бөлшектер арқылы ажыратылады: бағаналарда бастырмалар, сөреде есік, бірақ осы ұсақ бөлшектерге көңіл аудармасақ, бұл заттар бір-біріне ұқсас пішіндес болып келеді. Олардың барлығы суреттегі артық бөлшегі жоқ заттың пішінін еске түсіреді.
Бейнеленген денені не деп атайды? (Тікбұрышты параллелепипед деп аталады.)
Айналаңа қара. Тапсырма. Тікбұрышты параллелепипедтің пішініндегі үш затты атаңдар.
Жауапқа мысал: сөре, жүйелі блок, жәшік.
Тікбұрышты параллелепипедке қара.
– Балалар, тікбұрышты параллелепипед туралы нені білгілерің келеді?
Сұрақтар тақтаға жазылады:
1. Тіктөртбұрыштың тікбұрышты параллелепипедтен айырмашылығы қандай?
2. Тікбұрышты параллелепипедтің ауданын қалай табамыз?
3. Параллелепипед атауы қандай сөзден шыққан?
Оның тікбұрышты параллелепипедтің қабырғалары деп аталатын үсті 6 тікбұрыштан тұрады. Қандай қыры қалай аталатынын есте сақтау керек: бізге қарап тұрған қыры алды деп аталады, дәл сондай қыры арт жағында бар ол артқы қыры, бүйір жақтары – оң және сол деп аталады. Үстіңгісі үстіңгі жағы деп аталады, ал пішін тұрған жағы төменгі немесе негізгі жағы деп аталады.
Жақтарының қыры қабырғалары, ал жақтарының төбелері – параллелепипедтің төбесі деп аталады.
Тікбұрышты параллелепипедтің қанша қабырғасы бар екенін санаңыз?
Жауап:12.
Тікбұрышты параллелепипедтің төбесі қанша?
Жауап: 8.
Тікбұрышты параллелепипедтің жақтары қанша?
Жауап: 6.
Тікбұрышты параллелепипедтің:
12 қабырғасы;
8 төбесі;
6 жағы бар екенін анықтадық.
Егер олардың ортақ қабырғасы болмаса, екі жағы қарама-қарсы деп аталады.
Қарама-қарсы қырлары үшін тіктөртбұрыштың қарама-қарсы жақтары сияқты дәл қарама-қарсы қырлары тең болатындай қасиеттер орындалады.
Қарама-қарсы жақтардың аудандары тең.
Қорытынды дәптерге жазылады.
Сынып бөлмесіндегі қарама-қарсы қабырғаларды көрсетіңіз.
