Ќысќаша µмірбаяны
жүктеу/скачать 393,22 Kb. Pdf көрінісі
|
| ,
, , , Айт айт келін айт келін , , Атыңның басын тарт келін , Сауысқаннан сақ келін . Жұмыртқадан ақ келін , , , Келін келін келіншек , Кер биенің құлыншақ , Салбыраған тұлымшақ , Алдыңғы түйең итіншек , Артқы түйең тартқыншақ - , ... [4] Ұрып соқпа келіншек Жинаушы тұрмыс-салт жырларын «Жар-жар», «Беташар», «Сыңсу», «Жоқтау», «Бата», «Қара өлең» деп бірнеше салаға жіктеген. әсіресе, өлімге байланысты туған жоқтау өлеңдеріне көп көңіл бөлген. Мазмұны да, көлемі де әрқалай болып келген жоқтауларды кім-кімге шығарғанын ескертіп отырған. Жоқтау жырларда халықтың айтулы ұл-қыздарының дүниеден мезгілсіз өтуі ауыр қайғы, орны толмас өкініш екені айтылады, өлімге, ажалға наразылық білдіреді, «аһ» ұрған сарыны естіледі. Мәселен,, «Батырбек дегеннің қызы Балғын өлгенде шешесінің жоқтау» дегенде ардақты ана: 84 , Бойынан Досманенің ел өтеді . Шапаннан жалаң қабат жел өтеді - , , , Сығыр ай мен зарланбай кім зарлансын . Балғынның енді маған айы өтеді , Досманенің бауры жалғыз талды , Аямаған бір құдай жалғызды алды , Елу беске кеткенде сұмырай Бәтен , – [5] Жалғызынан айрылып аңырай қалды деп, аяулы баласына деген көңіл шерін ерекше аңыратып, көз жасын көл етеді. Жинаушының қолжазбалар қорында бұдан басқа тағы бірнеше жоқтау өлеңдері бар. Олар мыналар: «Жоқтау» (Кеңгірбай өлгенде), «Бопының қарындасының күйеуі өлгенде жоқтағанда», «Тәтіні жоқтау», «Мұқыш марқұмды жоқтау» және т.б. Бұл туралы М.Ж. Көпеев жинап қалдырған халық ауыз әдебиетінің нұсқаларын арнайы зерттеген З. Сейітжанов былай дейді: «Мәшһүр тек адамдарға байланысты жоқтаулармен шектелмей, жан-жануарларға да байланысты айтылған жоқтауларды да жинаған. Бір саятшының қаршығасы өлгенде жоқтап шығарған өлең төмендегідей, -деп мысал келтіреді: , , Көкжендет мойның ұзын , шалғың қысқа Салғанмен жалықпастан . талай құсқа , Алты қаз он бір үйрек бір , жерде қалып Дуадақ жолықпады сен . байғұсқа , Көкжендет сен де кәрі мен , де кәрі Көкжендеттей болсашы құстың . бәрі жүктеу/скачать 393,22 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|