Ісб физиологиясы бойынша практикалық сабақҚа арналған тапсырмалар тақырып
жүктеу/скачать 375,19 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 7 тапсырма. Мәселелік тапсырманы шешіңіз
- Жауабы .
- Сілекей бездерінің өзектері сыртқа шығарылған
- 8 тапсырма. Электроэнцефалограммадағы толқын түрлерін анықтаңіз. Осы толқындар организмнің қандай функционалдық жағдайларында тіркеледі Толқындарға сипаттама беріңіз.
- 9 тапсырма. Тест тапсырмаларын шешіңіз.
| Жауабы.
Итке сілекей безіне фистула қояды және тәжірибені сауыққанан кейін жасайды, сонымен қатар тәжрибе жүргізіліп жатқан итті бөлек жеке камерада ұстайды. Итке тамақ шартты рефлексін қалыптастыру үшін алдымен индифферентті шартты тітіркендіргішті қоңырау, шам қолдана отырып , 4-5 секундтан кейін тамақпен шартсыз тітіркендіргіш нықтау керек. Егер де біраз қайталанғаннан кейін жарыққа, сілекей бөлінсе, онда рефлекс қалыптасқан болып табылады. Қорғаныштық шартты рефлексті қалыптастыруда шартсыз тітіркендіргіш ретінде электрлік ток қолданыла отырып жасайды. №7 тапсырма. Мәселелік тапсырманы шешіңіз И.П.Павлов зертханасында алғашқы рет дыбысты қолдану арқылы тағам шартты рефлексі қалыптастырылды. Осы тәжірибиені ұлы физиолог студенттерге дәріс кезінде көрсетуді шешті. Алайда көрсете алмады. Шартты тітіркендіргіштің әсеріне сілекей бөлінбеді. «Сәтсіздіктің» себебін түсіндіріңіз. Осы байқалған ЖЖІӘ заңдылықтарын Павлов кейін қалай деп атады? Осы байқалған құбылыстың адам өмірінде пайда болу белгілері мен оның механизмдерін жазып түсіндіріңіз. Жауабы.: И.П.Павловтың рефлекстерді зерттеуі. И.П.Павловтың орталық нерв системасының едәуір ерте пайда болған түзінділері рефлекторлық әсерлерді тума (тұқым қуалайтын) нерв жолдары арқылы, ал үлкне ми сыңарларының қыртысы - жаңадан, яғни организмнің жеке тіршілігі процесінде сансыз көп тітіркендіргіштердің әсерімен қалыптасқан, яғни «жасалған» нерв жолдары арқылы жүзеге асыратынын эксперимент жүргізу негізінде дәлелдеді.И.П. Павловтың физиологиядағы ғылыми қызмет кезеңі павловтық кезең деп аталады. Физиологияның таза физиологиялық деп есептелген процестерді зерттеуден психикалық процестерді зерттеуге көшуі осы кезеңнің бастамасы болды. Жалпы айтқанда бұл кезеңге мынадай ерекшеліктер тән: 1) организмді оның біртұтас күйінде және табиғи жағдайларда зерттеу; 2) организмнің ортамен өзара әсер етуі мен барлық тіршілік процестерінде ми қыртысының жетекші роль атқаратынын тану; 3) нервизм идеясы, яғни нерв системасының организм қызметінің әр түрлі көрінісіндегі жетекшілік ролін тану.И.П.Павловтың астың түрі, иісі немесе ол туралы әңгіменің өзі сілекей бездерін қоздыратын адамның психикалық қозу күйі деп аталатын құбылыс қызықтырды. Сілекей бездерінің өзектері сыртқа шығарылған (ұзақ мерзімдік фистула қойылған) жануарларға эксперимент жүргізу арқылы ол қоршаған ортаның, белгілі бір жағдайлардың сілекей бөлінуіне әсер ететінін байқады. Мәселен, егер итті әлденеше рет азықтандыруда электр шамын жақса немесе қонырау соқса, бұлайша ұштастыруды бірнеше рет қайталаудан кейін онда осы тітіркендіргіштердің әсеріне ғана сілекей бөлінеді. И.П.Павлов организмнің мұндай әсерінен үлкен ми сыңарлары қыртысының атқаратын қызметін, яғни алдын ала көру немесе есту мүшесін тітіркендіру арқылы алғашында дәм рецепторларын тітіркендіруге, ал кейінірек алдыңғы тітіркендіргіштің тек біреуінің әсеріне рефлекторлық жауап қайтару құбылысын көрді. №8 тапсырма. Электроэнцефалограммадағы толқын түрлерін анықтаңіз. Осы толқындар организмнің қандай функционалдық жағдайларында тіркеледі? Толқындарға сипаттама беріңіз. Бета ритм (β-ритм) - тербеліс жиілігі 14-тен 40 Гц аралығында өзгереді. Тербеліс амплитудасы әдетте 20 мкВ дейін болады. Әдетте, ол өте әлсіз өрнектелген және көп жағдайда 3-7 мкВ амплитудасы бар. Алдыңғы және орталық қатпар аймағында тіркелген. Ол артқы орталық және фронтальды қатпарға дейін созылады. Бета толқындар әдеттегі ояу күйінде, біз оқиғаларды ашық көзбен қараған кезде немесе кез-келген ағымдағы мәселелерді шешуге бағытталған кезде жоғары танымдық процестермен және зейінді шоғырландырумен байланысты. Альфа ритм (α-ритм) - тербеліс жиілігі 8-13 Гц аралығында өзгереді. Амплитудасы 5-100 мкВ құрайды, ең үлкен амплитудасы жабық көзімен және қараңғы бөлмеде көрінеді. Ол негізінен желке және париетальды аймақтарда (мидың визуалды бөліктері) тіркеледі.Дені сау ересектердің 85-95% -ында тіркеледі. Альфа ырғағы сергек, тыныштық жағдайымен байланысты. Альфа толқындары біз көзімізді жұмып, демала бастаған кезде пайда болады. Тета ритм (θ ритм) - бұл ритмнің тербеліс жиілігі 4-тен 8 Гц-қа дейін. Амплитудасы 20-дан 100 мкВ-ке дейін жетеді. Фронтальды аймақта және гиппокампта жазылған.Тета толқындары тыныштық пен босаң ұйқылыққа айналғанда пайда болады. Мидағы тербелістер баяулап, ырғақты бола бастайды. Бұл күйді «ымырт» деп те атайды, өйткені онда адам ұйқы мен ояу арасында болады. Әдетте, тета толқындары сана күйінің өзгеруімен байланысты. Көбінесе бұл күй күтпеген, арманға ұқсас бейнелерді көре отырып, жарқын естеліктермен бірге жүреді. Көптеген адамдар мидағы тета толқындары байқала бастағаннан-ақ ұйықтап кетеді. Тета ритмі ізденіс мінез-құлқымен байланысты, эмоционалды стресстің жоғарылауымен, психикалық бұзылыстарда, абдырау жағдайларында, ми шайқалуында жиі байқалады. Тета ырғағының жоғары деңгейі ұйқышылдық пен шаршағыштықты көрсете алады, бұл астеникалық синдромның, созылмалы стресстің көрінісі болуы мүмкін. Дельта ритм (δ ритм) - тербеліс жиілігі 1-ден 4 Гц аралығында өзгереді. амплитудасы 20-200 мкВ аралығында (жоғары амплитудалық толқындар) .Дельта ырғағы (баяу толқындар) қалпына келтіру процестерімен, әсіресе ұйқы кезінде және активацияның төмен деңгейімен байланысты. Көптеген неврологиялық және басқа бұзылыстарда дельта толқындары айтарлықтай күшейеді. Күшейтілген дельта толқындарының шамадан тыс болуы бұзылған зейін мен басқа да когнитивті функциялардың болуына кепілдік береді. Бұл табиғи және есірткіге жататын ұйқы кезінде пайда болады және ісік әсер еткен аймақпен шекаралас қыртыстың аймақтарынан тіркелу кезінде байқалады. Эпилепсиялық белсенділік (басқаша конвульсиялық белсенділік). Бұл ауытқулар олардың бұлшықет құрысуларымен және эпилепсиямен болатын конвульсиялық ұстамалармен байланысын білдіреді. Эпилепсия кезінде мидың негізгі ерекшеліктерінің бірі - нейрондардың қозу реакцияларын белсенді ету және синхронды әрекетке ену қасиеті. Электроэнцефалографиядағы ритм ұғымынан басқа феномен термині қолданылады. Бұл фондық жазудан параметрлерімен ерекшеленетін және талдау үшін диагностикалық мәні бар жазба аймағын білдіреді. Олардың ішіндегі ең танымал және маңыздысы - эпилепсиялық белсенділік, шыңдар, баяу толқындар, шыңды-толқындық кешендер және өткір толқын-баяу толқын. №9 тапсырма. Тест тапсырмаларын шешіңіз. (Назар аударыңыз! Бірнеше жауап нұсқалары дұрыс болуы мүмкін) жүктеу/скачать 375,19 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|