318
ИМАНИ ГҮЛ
құдіреттілігін түсінгендіктен, оның өзі бір ғибадат. Кез-
келген ғибадатта осы мағыналар көрініс береді емес пе?
Мысалы, құл басын сәждеге қойған уақытта өзінің төмен,
әлсіз екенін іс жүзінде көрсетіп, ал Алла Тағаланың
құдіретті, ұлы екенін паш етеді. Пайғамбарымыз
хадисінде:
«Дұға – ғибадаттың мәйегі» деген
182
. Енде-
ше, дұға жеке басына құлшылық саналғандықтан, оның
негізгі жемісі мен қарымы ақыретте берілмек.
Дұғаның қабыл болуы үшін мына дүниенің өзіндік
заңдары мен себептерін ешбір ақаусыз атқаруымыз қажет.
Дұғаның өзі екіге бөлінеді. Біріншісі
«фиғли дұға». Яғни,
өзіміздің ісіміз арқылы Ұлы Жаратушыдан тілеу. Мысалы,
жер жыртып, дән сеуіп, оны жаз бойы суғарып, оның өсіп-
жетілуі үшін керекті барлық іс-шараларды атқару. Мұндай
дұға Алла Тағаланың қойған заңдары мен себептерін
орындау арқылы жүзеге асатындықтан көбіне қабыл бо-
лады. Ал екінші дұға
«қаули дұға» – сөзбен не жүрекпен
тілеу арқылы болатын дұға. Қаули дұға мен қатар фиғли
дұға жасалуы керек. Іс істемей жатып жасаған барлық
дұғаларды Алла Тағала қабыл ала беретін болса, елдің
бәрі жатып-ішер жалқауға айналар еді. Ал Алла Тағала
құлдарының
жалқау болуын, әлбетте, қаламайды.
Сондай-ақ, жасаған әрбір дұғамызды Алла Тағала
қабыл ала беретін болса, дүниедегі тепе-теңдік бұзылар
еді. Мысалы, жұрттың көпшілігі бай болуды, бастық бо-
лып, мөр басуды қалағандықтан, олардың осы тілектерінің
бәрі қабыл болар болса, жұмысты кім істеп, кім-кімге бас-
шы болмақ?
Пайғамбарымыз (с.а.у.) бір хадисінде былай дейді:
Достарыңызбен бөлісу: