«Ислам туралы қысқаша мәлімет» сериясы МҰсылманшылықТЫҢ
жүктеу/скачать 1 Mb. Pdf көрінісі
|
Ы.Алтынсарин
- Бұл бет үшін навигация:
- БЕСІНШІ, ХАРАМ, МАКРУҺ 198 ТУРАСЫНДА
| әттәхият
115 оқитын шамаға шейін. Бұл он екі парыздың бірі орнына келмесе де намаз дұрыс болмайды. Намаздың уҽжибтері – он екі. Бірінші, «Ҽлхамды» 116 дұрыстап оқымақ; екінші, бұл «Ҽлхамдыға» ҽуелгі екі ракағатта бір сүре немесе үш қысқа аят қосу; үшінші, намаздың ретін орнына келтіру, яғни, ҽуелі қиям, екінші – рукуғ, сонан соң сҽжде рҽуіштілерді бұрын істейтінін бұрын істеп, соң оқылатынын соң оқымақ; тҿртінші, тҿрт ракағат, я үш ракағат намаздарда ортасындағы әт-тәхият қа отыру; 1 0 8 Ғаурат – ұятты жерлер. 1 0 9 Такбир – 1. мақтау, мадақтау, 2. «(Аллаһу ҽкбҽр)» – Алла ұлы сҿздерін айту. 1 1 0 Қиям – түрегелу, тік тұру. 1 1 1 Ракағат – намаздың бір бҿлімі. 1 1 2 Қирағат – оқу. 1 1 3 Рукуғ – тізе бүгу, тҽжім ету. 1 1 4 Сҽжде – 97-ші түсініктемені қараңыз. 1 1 5 Ҽттҽхият – намазда оқылатын дұға, 1 1 6 Ал-хамду, ҽлхам – Құранның бірінші «Ҽл-Фатиха» (ашушы, бастаушы) сүресі. БЕСІНШІ, ХАРАМ, МАКРУҺ 198 ТУРАСЫНДА Жоғарыда ағмал заһир дегеннің мағынасын түсіндірген орында айтып едік, «Құдай тағала пенделерге екі жол кҿрсетті, бірі – бұйырған жол, бірі – тыйған жол» – деп. Парыз, уҽжиб, суннат, мұстахабтар – Құдай тағаланың бұйырған һҽм сүйетін істері. Енді Құдай тағаланың тыйған істері турасында, яғни, харам, макруһ дегендер турасында айталық. Харам, макруһ нҽрселер адамның пиғылында да, кҿрсетіп денемен істейтін істерінде де, жейтін, ішетін тамақтарында да кҿп. Бҽрін бұл кішкене кітапта баян етуге орын жоқ. Ішетін, жейтін, тұтынатын нҽрселер ішінде ҽуелі адамды мас ететін хамр 199 яғни арақ, кҿкнҽр, апиындай (опиум) нҽрселер харам. Хатта жеуге халал 200 тамақты да мас болғанша немесе қалпынан артық, құсқанша жесе, бұл да харам. Лҽкин ҽлгі кҿкнҽрдай нҽрселер болса да ауруларға дҽрі сипатында зҽруриліктен берілсе, харам болмас. Ҽрбір нҽжіс нҽрселер, яғни, адамның, хайуанның бойынан шыққан кіші жарақтағы һҽм ұлы жарақтағы қою-сұйық нҽжістер һҽм бауыздаудан шыққан қан рҽуіштілер – харам. Бауыздалмай ҿлген малдың еті һҽм ҽрбір ҿлексе – харам. Бауыздаудың шарты – ҿтетін пышақпен (бисмиллҽһи, Аллаһу ҽкбҽр) деп, жұтқыншақтың арт жағынан орып жіберіп бауыздамақ. (Бисмиллҽһи Аллаһу ҽкбҽр) айтылмай бауыздалса да халал болмайды. Мұнан соң малды бауыздап, қашан жаны шыққанша бҿтен сҿз сҿйлеу макруһ десіпті. Кітаби (ҽһли кітҽб) кҽфірлердің де бауыздауы халал, егер (бисмиллҽһи Аллаһу ҽкбҽр) деп қай тілмен де болса айтсалар. Үйде еркек кісі болмай, мал союға мұқтаж болса, қатын да һҽм балиғлыққа жетпеген бала бауыздауға болады. (Бисмиллҽһи, Аллаһу ҽкбҽр-ды) айтып зауда 201 зарури болса пышақ табылмаған орында қамыс я тастың ҿткір қырымен бауыздау да дұрыс. 1 9 8 Харам – күнҽ болатын, тыйым салынған іс-ҽрекеттер. Макруһ – жек кҿрінішті пиғыл. 1 9 9 Хамр – арақ, шарап. 2 0 0 Халал – адал, рұқсат етілген, заңды. 2 0 1 Зауда – адал мұнда: ҿте Зауда, зарури болса – ҿте зҽру қажет болса. 22 43 бесінші, ҽр отырыста әт-тәхият оқымақ; алтыншы, қирағатты намаздың ҽуелгі екі ракағатында оқу; жетінші, үтір намазында дұға Құнут 117 яғни Аллаһуммә әнә нәстәғинук -ты 118 оқымақ. Бұл дұғаны білмегендер бҿтен бір білген дұғасын оқыса да болады; сегізінші, екі ғид (айт) намаздарының такбирлері; тоғызыншы, имам болған кісінің намаз ішінде ҽшкере дауыстап оқитындарын дауыстап оқуы; оныншы, жасырын оқитын орындарды жасырын оқуы; он бірінші, тағдилүл-ҽркан 119 яғни қиямды, рукуғты, сҽждені орнына келтіру, асығып бірін біріне қосып жібермейінше; он екінші, сҽлем бермек. Осы уҽжибтерді біле, кҿре орнына келтірмеген кісі күнҽлі болар, бірақ намазы дұрыс. Егер хатадан 120 қалдырса, күнҽлі емес. Жаңылған үшін сҽжде соғу керек. Сҽжде соғу дегеніміз намаздың ақырғы отырысында жүктеу/скачать 1 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|