Исследование» научные доклады «Білім беру саясаты, тәжірибе және зерттеу»

3.

Білім беру сапасын арттыруға;

4.

Оқытудың сапасын жақсартуға;

5.

Əр  оқушының  жеке  ерекшеліктері  мен  қабілеттерін  ескере  отырып,  жеке  оқыту

траекториясын құруға; 

6.

Бағалаудың түрлі тəсілдері мен құралдарын қолдануға;

7.

Оқу бағдарламасын жетілдіруге ұсыныстар енгізуге мүмкіндік береді.

Орыс пeдaгогi К.Д.Ушинский aйтқaндaй, қaзiргi зaмaн тaлaбынa сaй, əр мұғaлiм, өз

бiлiмiн жeтiлдiрiп, eскi бiр сaрынды сaбaқтaрдaн гөрi, жaңa тaлaпқa сaй инновaциялық 

тeхнологиялaрды  өз  сaбaқтaрындa  күндeлiктi  пaйдaлaнсa,  сaбaқ  тaртымды  дa,  мəндi, 

қонымды, тиiмдi болaры сөзсiз дeгeн eкeн.

 

Əдебиеттер тізімі 

1. Қазақстан  Республикасында  білім  беруді  дамытудың 2011-2020 жылдарға  арналған

мемлкеттік бағдарламасы. Егемен Қазақстан. 2010, 14 желтоқсан. 

2.

Ерденова  Б.  Жаңа  формация  мұғалімі  жəне  болашақ  мұғалім. Wikipedia.org/wiki/

(8.11.12.) 

3. Дaрындылық қaбiлeттiң eрeкшeлiгi. //Вeстник, 2012 жыл, №6 19-б.

4.«Мұғaлiмгe aрнaлғaн нұсқaулық». Үшiншi бaсылым, Астана: «НЗМ» ДББҰ, 2012.

5.

Қазақ тілі мен əдебиеті журналы. 2010, №5,6.

392

ОРТА  БІЛІМ МАЗМҰНЫН ЖАҢАРТУДЫҢ   БАСТЫ МАҚСАТЫ – ТҮЙІНДІ 

ҚҰЗІРЕТТІЛІКТЕРДІ МЕҢГЕРГЕН ҚОҒАМҒА ҚАЖЕТТІ МЕКТЕП ТҮЛЕГІН 

ТƏРБИЕЛЕУ 

Бектемирова Г. Б., Жунуспаева Қ. Х.  

Павлодар қаласының №35 жалпы орта білім беру мектебі 

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ 

Аңдатпа 

Қазіргі кезеңдегі оқытудың негізгі мақсаты – болашақ мамандығына байланысты əрбір 

балаға тереңірек білім беру, білімді өзгермелі өмір жағдайларына пайдалана білу дағдысын 

қалыптастыру  екені  белгілі. 

Бүгінгі  таңдағы  біздің  міндетіміз - жинақталған  құнды 

тəжірибемізді  сақтай  отырып,  керісінше  оны    білім  беруді  реформалаудың  жаңаша 

идеяларымен байланыстыра білуіміз керек.

 

Сондықтан,  əрбір  оқушыны  оқытып  тəрбиелеуге  байланысты  мəселелерді  өздігімен 

жəне шығармашылық ынтамен шешуге қабілетті жаңашыл мұғалім керек. Баяндамада мұғалім 

қызметінің  негізгі  құндылығына  айналуы  тиіс  маңызды  қағидаттар    мен  олардың    маңызы 

айтылған. 

Аннотация 

         Важнейшей целью современного образования является дать глубокие знания, связанные 

с выбором будущей профессии, что диктуется условиями постоянно развивающегося мира. 

       Сегодня  нашим  долгом  является  сохранение  ценного  опыта,  углубление  его  и 

реформирование новыми идеями. Поэтому, воспитанин и обучение каждого ученика должно 

быть  в  руках  творчески  мыслящего  учителя-новатора.  В  статье  раскрываются  основные 

ценности учительской деятельности и их значимость. 

Abstract

 

It is known that today the main purpose of education is to provide in –depth knowledge related 

to their future profession, the ability to develop the skills to use the knowledge in the changeable life. 

Our responsibility is to keep our valuable experience and be able to link their new ideas in education 

reform. 

Therefore, need a teacher innovator who can resolve issues related to training and education 

of student creative zeal. The report referred to the basic values of work of the teacher and the 

importance of these principals. 

Білім – қоғамды  əлеуметтік-мəдени,  ғылыми  үрдіспен  қамтамасыз  ететін  жоғары 

құндылық. Болашақтың бүгінгіден нұрлы болуына ықпал етіп, адамзат қоғамы алға апаратын 

күш тек білімде ғана. 

Қай елдің болсын өсіп-өркендеуі, ғаламдық дүниеде өзіндік орын алуы оның ұлттық 

білім жүйесінің деңгейіне, даму бағытына байланысты. 

XXI  ғасыр  деңгейінде  білім  беру  жəне  кəсіптік  даярлау  жөніндегі  Қазақстан 

Республикасының Президенті Н.Назарбаевтың Қазақстан халқына 2007 жылғы 28 ақпандағы 

Жолдауында  «Біз  бүкіл  еліміз  бойынша  əлемдік  стандарттар  деңгейінде  сапалы  білім  беру 

қызметін көрсетуге қол жеткізуіміз керек».  

393

Əр  оқушының  білім  мен  қабілет  деңгейінің тиімділігін бағалаудың  біртұтас  жүйесін 

жасау қажеттігін, оқу жоспарларына жаратылыстану бейініндегі арнаулы сыныптар құруды 

қарастырған жөн екендігі атап көрсетілген болатын. 

Жаңа ғасыр табалдырығын білім мен ғылымды инновациялық технология бағытымен 

дамыту  мақсатымен  аттауымыз  үлкен  үміттің  басты  нышаны  болып  табылады. «Ұрпағы 

білімді  халықтың  болашағы  бұлыңғыр  болмайды»  дегендей,  жас  ұрпаққа  сапалы,  мəн-

мағыналы, өнегелі тəрбие мен білім беру – бүгінгі күннің басты талабы. 

Қазіргі кезеңде жалпы білімнің міндеті – баланың жалпылама дамуын қамтамасыз ету 

ғана емес, ең бастысы, оларды жастай өз қабілеті мен қызығуына қарай белгілі бір мамандыққа 

арнайы əзірлей білу. Жасөспірімдердің шығармашылық тұлғасының белсенді бағытын оның 

тек сабақтарға жалпы қатынасы жəне оның қажеттілігі мен мұқтаждығы ғана емес, сондай-ақ 

білімді  тəжірибелік  іскерліктерді  қабылдау  мен  меңгеру  үрдісінің  өзі  де  анықтайды.  Оның 

ішінде  таңдау  курстары – шығармашылық  ізденістің  алғашқы  баспалдығы.  Қандай  да  бір 

таңдау курсына қатысқан оқушының өзіндік талпынысы, ізденісі болары анық. 

Белгілі  педагог-ғалым  А.  Құсайынов  алдыңғы  қатарлы  дамыған  елдердің  (Америка, 

Германия,  Жапония,  Франция,  Нидерландия,  Англия,  Канада)  жалпы  білім  беру  жүйесіне 

талдау жасай келіп, «бұл елдерде 7-сыныптан бастап дифференциялап  (саралап) білім беру 

іске асырылып, оқушылардың өздеріне таңдау мүмкіндігі беріледі. Əрбір оқушы өз қабілеті 

мен  қызығушылығына  қарай  өзінің  білімін  дамыту  жобасын  жасайды. 10-сыныптан  бастап 

міндетті пəндер көлемі азайып, бейімдік жəне оқушылардың өздері таңдаған пəндер көлемі 

көбейеді»  дейді.  Демек,  əр  елдерде  жоғары  дамуға  негіз  болып  отырған,  бір-біріне 

соншалықты жақын əрі қатаң бірыңғай кəсіби бағдарлы білім беру жүзеге асырылады [1]. 

Қазіргі кезеңдегі оқытудың негізгі мақсаты – болашақ мамандығына байланысты əрбір 

балаға тереңірек білім беру, білімді өзгермелі өмір жағдайларына пайдалана білу дағдысын 

қалыптастыру.  Сондықтан  қазіргі  қоғамның  өзекті  мəселелерінің  бірі – əлеуметтік 

экономикалық өзгермелі жағдайларда өмір сүруге дайын болып қана қоймай, сонымен қатар 

оны жақсартуға игі ықпал ететін жеке тұлғаға қойылатын бірінші кезектегі нақты талаптар: 

шығармашылық, белсенділік, əлеуметтік жауаптылық, жоғары интеллектілік, терең білімділік, 

кəсіби сауаттылық. 

Жеке тұлғаға бағдарланған оқытудың тұжырымдамасы баланы жанжақты дамытумен 

бірге  жеке  жəне  жас  ерекшелігіне  қарай  қоғамдағы  өзгерістерге  бейім  даму  мүмкіндігін 

айқындауды  қарастырады.  Жеке  тұлғаға  бағдарланған  оқыту  проблемалы  бағыттағы 

шығармашылық  сипатқа  ие  бола  отырып  жаңа  білімді  іздену  арқылы  тəжірибеде  қолдана 

білуге ықпал етеді, мұндағы басты міндет – баланың жалпы жəне өзіне ғана тəн қабілеттерінің 

даму мүмкіндігі мен білім, білік, дағдыларын қалыптастыру жəне қолдану. 

Қазақстан  Республикасының  “Білім  туралы”  заңының 5-тарауындағы 41-баптың 1-

бөліміндегі  “педагог  қызметкерлер  өз  біліктілігін  арттыруға  міндетті”  деп  көрсетілуі, 

“Қазақстан – 2030” стратегиялық бағдарламасында Елбасының “біз балаларымызға өзіміздің 

жақын  жəне  алыс  көршілерімізбен  достық  қарым-қатынасымызды  мұра  етіп  қалдыруымыз 

керек”  деген  сөзі  бүкіл  ағартушы  қауым  алдында  оқу-тəрбие  үрдісіне  жаңа  педагогикалық 

технологияларды  енгізу  арқылы  оқушылардың  білім  сапасын  арттыру,  шығармашылық 

қабілетін  дамытуды  өзекті  мəселелер  етіп  енгізіп  отырғаны  белгілі.  Мектеп – еліміздің 

халыққа білім беру жүйесінің күрделі тармағы. Еліміздің жарқын болашағы, мектеп болашағы 

– ұстаздардың ізденісінде, балаларға деген сүйіспеншілігінде, кəсіптік деңгейіне байланысты

екендігінде.  Шындығында  мұғалімнің  алдында  оқушыларға  білім  мен  тəрбие  беруде  үлкен 

жауапкершілік тұр. Əрбір оқушыны оқытып тəрбиелеуге байланысты мəселелерді өздігімен 

жəне шығармашылық ынтамен шешуге қабілетті жаңашыл мұғалім керек. 

394

Қазіргі заман талабы оқушылардың бойында түйінді құзыреттіліктерді қалыптастыру 

болып табылады.  Құзыреттілік - оқу мен өмір жағдаяттарын шешу кезінде білім алушылардың 

білімді,  іскерлікті,  дағдыны  жəне  қызметтің  əмбебап  тəсілдерін  меңгеруі  көрінетін  білім 

берудің нəтижесі. 

ҚР білім беруді модернизациялауды біріне - бірі бағытталған екі үрдіс сипаттайды: білім беру 

аясында  екі  ғасыр – XX  ғ.  түкпірінен  келе  жатқан    мектептің  прогрессивті    дамуы    жəне  

Кембридж  технологиясы  типі  бойынша  Назарбаев  зияткерлік  мектебінің  тəжірибесіндегі  

педагогикалық  тəжірибеге негізделген құзіретті педагогика  ұштасып отыр [2]. 

Өмір сүріп отырған ғасырымыз  - өркениет дамуының кезеңі, ақпараттық қоғам дəуірі, 

технологиялық мəдениет дамуының кезеңі.  Жаңа кезеңге жаңа білім беру жүйесі,  жаңа оқыту 

жүйесі 

жəне 

білім 

беру 

үлгісі 

сай 

келуі 

тиіс.  

 Қазіргі кездегі білім берудегі мұғалімнің мақсаты білім мазмұнын игеруге жəне оны 

өзінің  жеке  білімдік  капиталына  енгізуге  арналған  ақпараттық  ортадағы  берілген 

мүмкіндіктерді қолдану болып саналады. Ол  оқыту мақсаты – оның мазмұны –  білім беру 

жəне  оны  игеруге  басшылық  жасау - оқушылардың  оқу  əрекеті – оқыту  нəтижесі  деген 

тізбекті құрайды [3]. 

Мұғалім мен оқушының оқу процесі күрделі жəне көп қырлы болып келеді. Оның тиімділігі 

оқушы əрекетінің сипатымен айқындалады. Мұғалім өз пəнін қаншалықты жетік білгенімен 

оқушылардың  қызығушылығын  оятып,  шығармашылық  əрекетін  ұйымдастыра  алмаса, 

айтарлықтай табысқа жете алмайды. 

Біздер  өткеннен  біз  мыналарды  ұмытпауымыз    керек: 1.Дамыта  оқытудың  теориясы 

мен  практикасы  (В.В.  Давыдов,  Л.В.  Занков); 2. Тəжірибеге  бағытталған  білім  беру  моделі 

(Мектеп  түлегінің  тұлғалық  қасиеті); 3.Қоғамдық  сананы  информатизациялау,  ақпараттық 

сауаттылыққа  əкелетін  ғаламтор  желісі; 4.Көп    тілділік,  яғни  толеранттылыққа  негізделген 

демократиялық қоғам. 

Білім беруді жаңадан модернизациялау болашақ ұрпақты халықаралық деңгейде оқыту үшін 

ұзақ мерзімді мемлекеттік құжат «Стратегия -2050» қабылдануына байланысты болып отыр.  

Осыдан келіп, «Назарбаев Университеті» жəне «Назарбаев Зияткерлік мектептері» шетелдің 

алдыңғы қатардағы  оқу орындарымен қарым-қатынасты алға қойып отыр. 

             Бүгінгі таңдағы біздің міндетіміз - жинақталған құнды тəжірибемізді сақтай отырып,  

керісінше  оны  білім  беруді  реформалаудың  жаңаша  идеяларымен  байланыстыра  білуіміз 

керек. 

Оларды мынадай қысқаша постулаттарға келтірген дұрыс: 

1. Кез-келген  іс-əрекетті  диалогтық  қарым-қатынас  пен  командалық  формада  іске

асыруымыз керек.

2. Қорытынды,  позитивті  нəтижеге  жету  үшін  оқудағы  жетістікті  проектілеу  (оқудағы

жетістіктерді формативті бағалаудан суммативті бағалауға көшу).

3. Оқытудың  нысаны ретінде тек материал ауқымын ғана емес, оны меңгерудің əдістерін

қарастыру  керек  жəне  ол  əдістер  логикалық  ойлауды,  сыни  бағалауды  үйретуге

бағытталуы тиіс (рефлексия).

Мектебіміздегі  мұғалімдер  өз  тəжірибелеріне  осындай  жұмыс  түрлерін  бірлескен

командалық формада  қарқынды енгізуде. 

           Егер осы үш бағытта мұғалім жұмыс атқарып, дамып отырса, ол міндетті түрде онлайн-

əдістемелерді меңгеру талаптарымен қақтығысады. Дəлірек айтқанда, 

-

  Құзіреттілікке бағытталған тапсырмалар құрастырады,  онлайн-сандық  ресурстарды 

қолданады. 

395

-

  Оқыту  үрдісінде  диалогтіқ,  дискуссиялық  формалар  мен  əдістерді  қолданады 

(ақиқатты аргументтер арқылы іздестіру). 

-

  Оқушылардың жетістіктерін бағалауда  əрбір критерий үшін дескрипторлар жасайтын 

заманауи жорлдарды іздейді. 

-

  Оқу  жəне  зертттеуді  интеграциялайды,  оқушыларды  ғылыми  зерттеу  жұмыстарына 

дайындайды. 

-

  Оқушыларды  мектеп  пəндерін  дұрыс  меңгеруге  жетелей  отырып,  функционалды 

сауаттылықты қалыптастырады. 

-

  Оқушылардың  өздік  жұмысын  ұйымдастыру  арқылы,  инфантилизм  мен    арқа 

сүйеушіліктен  (иждевенчество)  алшақ    қалыптасқан,  ұстанымды  тұлғаларды 

тəрбиелейді. 

Осындай  прогрессивті  бастамаларды  қазіргі  заманғы  мұғалім  міндетті  түрде  өз 

қызметінде іске асыруы тиіс. Ол үшін ол «ҚР 2011-2020 жж. арналған білім беруді дамытудың 

бағдарламасына» сүйенуі керек. 

-

  Білім берудің жаңа сапасы; 

-

  Оқытудың жаңа əдістері; 

-

  Педагогтың жаңа статусы. 

Сондықтан    мұғалім  кез-келген  жаңалықтың      жоқ  жерде  пайда  болмайтынын,  оның 

жеткен жетістіктердің жалғасы екенін жəне оқу-тəрбие үрдісіндегі əдістер мен құралдарды,  

мақсатты, жүйелі қолданғанда ған жүзеге асатынын түсінуге тиіс. 

Білім беру жүйесін жаңарту шарттары: 

-

  біріншіден, оқу үрдісінде заманауи əдістемелер мен технологияларды енгізу; 

-

  екіншіден, «Назарбаев  Зияткерлік  мектептері»  дербес  білім  беру  ұйымының 

тəжірибесін қазақстандық білім беру жүйесіне тарату (бұдан əрі-Назарбаев Зияткерлік 

мектептері ДББҰ); 

-

  үшіншіден, педагогикалық кадрлардың кəсіби дайындық деңгейін арттыру; 

-

  төртіншіден,  педагогикалық  базалық  білім  беру  стандарттарын,  мектеп  мұғалімдері 

мен жас мұғалімдердің біліктілігін арттыру талаптарын жаңарту; 

-

  бесіншіден,  аймақтарда  педагогтардың  біліктілігін  арттырудың  кіріктірілген 

орталықтарын құру. 

Білім беруді жаңарту оқушылардың білімін ғана емес, оларды қолдану дағдыларын, атап 

айтқанда,  функционалдық  сауаттылығын  немесе  құзыреттілігін  қалыптастырады. 

Бұдан  басқа  білім  беруді  жаңарту  қазіргі  кездегі  оқу-тəрбие  процесін  оқушылардың 

патриотизмін,  мораль  жəне  адамгершілік  нормаларын,  ұлтаралық  келісім  мен  төзімділігін, 

физикалық  жəне  рухани  дамуын,  заңды  құрметтеуін  қалыптастыруына  бағыттайды.  Бұл 

құндылықтар 

қазіргі 

тəрбие 

жұмысының 

негізі 

болуы 

тиіс.  

Жалпы  орта  білім  беруді  жаңартудың  стратегиялық  бағыттары  «Назарбаев  Зияткерлік 

мектептері» 

ДББҰ 

қызметінде 

табысты 

жүзеге 

асуда.  

          Əлемдік  білім  беру  процесі  қазіргі  кезде  білім  беру  мемлекет  пен  қоғам  талаптарына 

сəйкес келіп, əлеуметтік өзгерістерді қамтуы тиіс екенін көрсетеді. Сонымен бірге білімнің 

орталықтандырылған пəндік моделі бұл талаптарды əлемнің жедел өзгеруіне жəне ақпараттар 

ағымының  көбеюіне  байланысты  жүзеге  асыра  алмайды.  Пəндік  білім  беру  міндетті,  бірақ 

білім беру мақсатын орындауға жеткіліксіз. Оқушылардың бойында өзіндік білім алу, талдау, 

құрастыру, қоғамдық өмірде өзін-өзі жан-жақты таныту үшін алған білімін тиімді пайдалана 

білу  дағдыларын  қалыптастыру  жəне  қоғамға  пайда  келтіру  (құзыретті  болу)  маңызды  əрі 

күрделі мəселе болып табылады. 

396

Онлай-əдістемелер əрбір мұғалімнің құнды  байлығына айналуы керек. Оқу процесінде  

сабақтарды  өмірмен  байланыстыру  арқылы,  құзіреттілікке  бағытталған  тапсырмалар 

құрастыру  арқылы  оқушылардың  функционалды  сауаттылығын  арттыруға  аса  назар  

аударуымыз  керек.  Сын  тұрғысынан  ойлау  технологиялары  арқылы  ақпаратты  алуда 

проблемалық міндеттер қою арқылы оқушылардың оқу жəне зерттеу жұмысын дамыту керек.  

АКТ  кеңінен  қолданып,  оқушыларды  қажет  электронды  ақпаратпен  қамтамасыз  ету  керек. 

Оқушылардың жетістіктерін бағалауда суммативті жəне формативті бағалау, жəне  бағалауда 

сыни критерийлерді жолға қою керек. Оқушылардың құзіреттілігін дамыта отырып, үш тілді 

меңгерген  мектеп  түлегін  қалыптастыру  үшін  тиімді  əдіс-тəсілдерді  іздестіруді  жалғастыру 

қажет. 

Тəрбие  процесінде  «Жаңа  Қазақстандық  патриотизм»  ұғымының  мəнін  түсіндіре  отырып,  

тəуелсіз  мемлекетіміздің  басты  құндылықтарын  ұғындыру,  яғни  патриоттық  тəрбие  беру 

міндетіміз жəне  ол құндылықтар мыналар деп есептейміз. 

-

  Бейбітшілік пен келісім, 

-

  Жоғары руханилық, 

-

  Жалпыхалықтық еңбек  ету, 

-

  Тілдер жəне мəдениеттер біркелкілігі т.б. 

XXI ғ. басты мақсаты оқыту мен тəрбиелеуді ұштастыру арқылы  оқушыларға сабақ бойынша  

ғана емес, қосымша білімді меңгертудің жолын қарастыру. 

Мектеп ұжымы жұмысының соңғы нəтижесі қоғамға қажетті мекеп түлегін тəрбиелеу. Орта 

білім  беруді  модернизациялаудың  негізгі  ерекшелігі  Н.Ə.  Назарбаевтың 17.01.2014 жылғы 

Халыққа  Жолдауында  айтылғандай  мектептерді  НЗМ  деңгейіне  көтеру  екені  белгілі.  Осы 

мəселелерді шешуге деңгейлік бағдарлама мүмкіндік беріп отыр. 

Сондықтан,  біздің де ұжымымыз  кез-келген іс-əрекетті диалогтік қарым-қатынас пен 

командалық  формада  іске  асыруды  алға  қойып  отыр.  Осы  арқылы    оқушылардың  бойында 

функционалдық  сауаттылықты дамытамыз деген ойдамыз. 

Əдебиеттер тізімі 

1. Құсайынов А. Əлемдегі жəне Қазақстандағы білім беру сапасы. Алматы, 2013.

2. Жанпейісова М. М.  Модульдік оқыту.  2002. 246-б. 15-16-б.

3. Бектаева 

Р. 

Дамыта 

оқыту 

технологиясы. 2006, №45. 7-8-б.

397

МЕТОДИКА РАБОТЫ СО СЛАБОУСПЕВАЮЩИМИ УЧАЩИМИСЯ 

Берестова  И.С 

Средняя школа № 21 

Акмолинская область 

Г. Кокшетау 

РЕСПУБЛИКА КАЗАХСТАН 

Аңдапта 

Арнаулы  курс  атаудың  астында:  мен  слабоуспевающими  "жұмыс  оқы-"        арнаулы 

қызметтің  ұйымының  мəселесіне  артта  қалушының  бала-шағаларымен  сабақта  алғы 

мектепте.  Жұмыстың  пішіні  оқы-  жеке  жəне  топты.  Жұмыс  үшін  жас  маманға 

слабоуспевающих  бала-шағаның  тəлім-тəрбиесінде  зордың  жоюына  деген  оқтаулы 

практикалық тапсырма жəне жаттығу ұсынылатын. 

Сенемін,  не  менімен  пайдалан-  əдіс-айлаларды,  əдістерді  слабоуспевающими  бала-

шағалармен  жұмыс  қолдана,  жас  маманға  нарықты  жəне  мардымды  ұйымдастыр  оқу 

үдерісті көмектеседі. 

Аннотация

 

Специальный курс под названием: "Работа со слабоуспевающими учащимися" посвящена 

проблеме  организации  деятельности  с  отстающими  детьми  на  уроке  в  начальной  школе. 

Форма  работы  с  учащимися  индивидуальная  и  групповая.  Для  работы  молодому 

специалисту  предлагаются  практические  задания  и  упражнения,  направленные  на 

устранение трудностей в обучении слабоуспевающих детей. 

Надеюсь,  что  применяя  использованные  мною  приемы,  методы  работы  со 

слабоуспевающими  детьми,  помогут  молодому  специалисту  качественнее  и  продуктивнее 

организовать учебный процесс. 

Abstract 

 Special course under the name: "Work with слабоуспевающими sanctified to students" 

the problem of organization of activity with backward children on a lesson at initial school. The 

form of work with students is individual and group. For work the young specialist the practical 

tasks and exercises, sent to the removal of difficulties in educating of слабоуспевающих children, 

are offered to. I hope that applying the receptions methods of work used by me with 

слабоуспевающими children, will help a young specialist more quality and more productive to 

organize an educational process. 

Для  слабоуспевающих  учеников  характерен  низкий  уровень  выполнения  учебных  и 

внеучебных  заданий,  недостатки  в  развитии  познавательных  интересов,  повышенная 

отвлекаемость, инертность, пассивность, неустойчивое внимание. 

Можно так классифицировать слабоуспевающих: 

1.

те, кто имеет слабые умственные способности

2.

те, кто имеет слабые учебные умения;

398

3.

те, у кого низкие навыки устной и письменной речи;

4.

те, кто не владеет нормой чтения текста;(30%)

5.

те, кто не владеет техникой устного счета;(60%)

6.

те,  у  кого  низкий  уровень  памяти; (пусть  тестированием  определит  школьный

психолог) 

7.

те, у кого не сформировались навыки исполнительного труда;(30%)

8.

те, у кого не сформировалось прилежание — сознательно

9.

сформулированное отношение к трудному делу;(25%)

10. низкая мотивация к обучению:

    1)" не хочу и все..."- это не системно, а лишь единичные случаи в 

учебном году, возможны из-за перегрузок, эмоционального 

состояния др.; 

2) "не хочу, т. к...«- истинная причина в том, что ученик уже не

может наверстать пробелы в знаниях. 

Низкую успеваемость надо рассматривать комплексно — в рамках всей школы и семьи. 

 Работа проводится в 4 этапа: 

I.            Беседа с родителями. 

II.

Занятия.

III.

Педагагическая диагностика.

IV. Педагогические выводы (советы и

пожелания родителям)  

     На первом этапе с родителями проводится беседа о целях и задачах данного курса, 

учитель знакомит их с планом работы.[2] 

     Второй этап включает в себя игровые занятия по окружающему миру, математике, 

развитию речи. 

     На третьем этапе проводится педагогическая диагностика, которая поможет поглубже 

узнать ребенка и определить, достаточно ли сформированы те качества и умения, 

которые позволят ему успешно учиться. 

    Заключительный этап содержит план коррекционно-развивающей работы, определяет 

тактику и стратегию обучения  

    Ещё древние мудрецы говорили: «Увидеть и понять проблему – наполовину решить её, 

если же не видишь проблему, это значит, что она в тебе самом». Актуальная проблема 

нашей школы – «не потерять», «не упустить» учащихся с низкими учебными 

возможностями.  

1.2  Причины неуспеваемости: 

1.

особенности

организма 

школьника; 

2.

особенности личности школьника;

3.

бытовые условия;

4.

особенности воспитания в семье;

5.

особенности

обучения 

и 

воспитания в школе 

Для этого, впрочем, как всегда с учётом нашей профессии, необходимо ответить как 

минимум на три вопроса: 

Кого учить? Чему учить? Как учить? 

Кого учить? 

    Давайте посмотрим ещё раз на особенности неуспевающих учащихся  

Особенности неуспевающих учащихся [3] 



низкий  уровень  знаний,  как  следствие  этого  низкий  уровень  интеллектуального

развития 



отсутствие познавательного интереса



не сформированы элементарные организационные навыки

399

Отставание ученика в усвоении конкретного учебного предмета можно обнаружить по 

следующим 

признакам: 

1. 

Низкий 

уровень 

умственного 

развития. 

Причины

Педагогическая запущенность. 



Частые заболевания.



Пропуски занятий.



Органические

нарушения 

центральной 

нервной 

системы 

и 

головного мозга. 

Проявляется: 



Не умеет устанавливать причинно-следственные связи.



Учитывать все признаки предмета или явления.



Видеть общее и. д.

2. Несформированность учебных навыков.

Ребенок не умеет учиться: 



работать с текстом;



выделять главное, существенное;



не может организовать свое время и распределить усилия и т. д.

3. Дефицит внимания с гиперактивностью.

Характеризуется: 



отвлекаемостью;



подвижностью;



неусидчивостью и т. д.

4. Отсутствие познавательного интереса.

Обусловлено: 



с ребенком никто не занимался, не развивал его познавательные способности;



ему  мало  что  интересно,  он  не  посещает  кружки  и  секции,  не  читает  книг,  а

предпочитает пустое время препровождение. 

5. Несформированность произвольной сферы.

Проявляется в том, что ученик делает то, что ему нравится и не способен прилагать 

волевые усилия для выполнения учебных задач. 

6. Конфликтные отношения



со сверстниками;



учителями;



отказ от усилий в учебной деятельности.

7. Низкий познавательный интерес

Не срабатывают карательные меры (двойки, наказания и т. д.) 

Нуждается: 



в поддержке



показа того, что он состоятелен в других видах деятельности

Полезно включить занимательные задачи и головоломки, интересные рассказы, 

обеспечить “эффект новизны” при решении учебных задач. 

8. Низкий уровень развития словесно-логического мышления

Необходимо делать большой упор на наглядность в решении и изложении учебного 

материала, обеспечивая реализацию принципа доступности учебного материала. 

9. Низкая работоспособность



В утомляемости



Истощаемости



Медленном темпе работы

Чему учить? 

Необходимо выяснить причину отставания, определить действительный уровень его 

знаний, после чего “возвратить его” на ту ступень обучения, где он будет соответствовать 

требованиям программы, Государственным Образовательным Стандартам.  

400

Как учить? 

Продумать и осуществить индивидуальный план обучения [3] 

 Как повысить работоспособность: 



Разнообразить виды деятельности.



Проветривать кабинет.



Проводить физминутки.



Всегда надо помнить о соблюдении принципа необходимости и достаточности.

Виды  работ  со  слабоуспевающими 

учениками 



Карточки  для  индивидуальной

работы. 



Задания с выбором ответа.



Деформированные задания.



“Разрезные” теоремы.



Перфокарты.



Карточки - тренажеры.



Творческие задания.



“карточки-информаторы”,



“карточки-с образцами решения”,

Учитель должен: 

Знать психическое развитие ребёнка:  

- восприятие (каналы – кинестетический, слуховой, визуальный) 

- внимание (произвольное, непроизвольное, постпроизвольное) 

- память (вербальная, невербальная) 



Стремиться понять и принять каждого ребёнка



Создать спокойную обстановку и благоприятный психологический климат на уроке

2.2 Для разнообразия учебных будней учителя часто используют разнообразные формы 

и жанры урока. Например: 



урок-игра,  урок-спектакль,  урок-путешествие,  урок-детектив,  урок-сказка,  урок-

силовое многоборье, урок-концерт, урок-картина [4] 

 3 Содержание программы 

 I Знакомство со школой. Беседа с родителями-2ч 

 II Ознакомление с окружающим миром - 10ч 

 III Математика - 10ч 

IV Развитие речи - 15ч 

 Большую роль в развитии речи играют походы и экскурсии, которые я провожу в 

первые учебные недели. Вне школьной обстановки, когда учитель не ставит оценки и не 

является источником тревоги и опасений, дети пробуют себя в общении: рассказывают о 

своих домашних животных, о любимых играх, о телевизионных передачах – обо всем 

сразу и при этом не подозревают, что они уже самостоятельно высказываются на разные 

темы. Предмет разговора детям известен, понятен, поэтому и общение друг с другом 

обычно проходит свободно, без принуждений и напряжения. Стало очевидным, что 

развивать речь у детей необходимо через предмет хорошо им известный и близкий.  Для 

реабилитации отстающих детей, для более успешного их самоутверждения необходимо 

применить приём внушения (заимствованный из опыта украинских педагогов), направив 

его на утверждение, что в этом классе собраны дети с нераскрытыми талантами т. д. Для 

обоснованности этого утверждения надо провести “тестирование” и, к большому 

удивлению ребят, объявить по его результатам, что все они без исключения имеют 

хорошие учебные способности, хорошую память, которая лишь нуждается в ежедневной 

тренировке с помощью специальных упражнений и заучивания стихотворений.[4] 

   Использование разнообразных дидактических игр   связанных с активным движением 

– хлопками, бегом, ходьбой, бросанием мяча и т. д., вызывает у них неподдельный

интерес, воспитывает положительное эмоциональное отношение к уроку. Игра с учётом 

дидактических требований к уроку должна носить обучающий характер, иметь 

дидактическую цель и быть связанной с материалом урока. Игры стараюсь подбирать с 

такими приёмами и упражнениями, чтобы в них по возможности участвовали все 

401

учащиеся класса, в том числе и очень слабые. С помощью игр дети, сами того не замечая, 

приобретают умения считать, решать задачи, получают новые знания  [5] 

 V Развитие мелкой моторики рук -15 

  4 Педагогическая диагностика- 3ч 

  5 Экскурсии и походы-5ч 

  6  Блок уроков и игры 

Упражнения-задания 

1. штриховка мелких и крупных фигур в различных направлениях

- обводка элементов букв, цифр, слогов по готовому образцу. 

Эти задания способствуют улучшению почерка, аккуратности письма. 

2. Задания,  направленные  на  развитие  концентрации  произвольного  внимания  и  его

устойчивости: 

- из ряда букв найти и подчеркнуть нужные буквы, например: букву Б одной чертой, а 

букву П – обвести. 

ФПИТЗИМАБФКПАРКБЕГЮЧХ 

ПОМЯЧБРАТСЗЛЕСПГОДКЭБЫ 

ЯБЗОНТЦЛНВОЛКПДЛИСЖУК 

Постепенно задания усложняю: 

- найти в каждой строке букв, спрятавшиеся слова и подчеркнуть их. 

3.«Угадай,  кто  спрятался?» Детям  дается  карточка,  с  наложенными  друг  на  друга

картинками. Задание: рассмотреть и назвать предметы, изображенные на карточке  или, 

например, «Буквы 

спрятались»  

4.Для  развития  зрительного  анализа,  формирования  умения  владения  операцией

сравнения, предлагаю следующие задания: 

Выдаю  учащимся  изображения,  картинки,  различающиеся  определенным  числом 

деталей.  К  ним - задания: «Найди  отличия»,  «Прочитай  быстро» Детям  раздаются 

карточки с парами слов, которые различаются одной, двумя буквой: 

Ножки - ложки

дочка - бочка 

Егорка - горка

город – горох 

девушка – дедушка

картина - корзина 

«Найди и обведи лишний предмет, символ» 

5. Для развития памяти, дикции, четкости речи рекомендую использовать чистоговорки,

скороговорки, поговорки, небольшие стихотворения, загадки. [7] 

а)  Для  постановки  правильного  произношения  звуков,  ускорения  темпа  речи, 

повышения продуктивности запоминания. 

Например: 

Ос-ос-ос – сильный мороз                                        У Ивашки рубашки, 

Ос-ощ-ос – на дворе трещит мороз                          У рубашки кармашки. 

Ос-ос-ос – заморозил нас мороз 

Ос-ощ-ос – заморозил щеки, нос. 

   Так  как  память  обнаруживает  ряд  особенностей,  то  в  целом  ее  формирование  и 

развитие  зависит  от  общего  развития  видовой  дифференциации  памяти.  Поэтому 

повысить  продуктивность  запоминания  можно  синтезируя  разные  виды  памяти,  в 

частности, слуховую и зрительную.       

6. Задание «Читай  по  правилу» ,«Веселые  данетки»   игра  развивает  устойчивость

внимания. 

- загадки.   

 - Игра «Мамы и детеныши», способствует развитию кругозора, воображения. Учитель 

называет маму, учащиеся – их детей. Например: 

лиса – лисенок                корова – теленок                        курица - цыпленок 

заяц – зайчонок                лошадь – жеребенок                 гусь - гусенок 

402

лев - львенок                        собака – щенок                         утка - утенок 

-Игра «Один – много» 

(например: стул – стулья, окно – окна, дерево – деревья) 

-Игра «Назови одним словом» 

Например: 

клен, береза, тополь – деревья

снег, дождь, роса - осадки 

брусника, черника, голубика – ягода

автобус, трамвай, троллейбус - транспорт 

-Игра «Говори наоборот» 

Учитель называет слова, дети подбирают к ним антонимы. Например: 

Веселый – грустный                        большой - маленький 

 -Игра «Найди лишнее слово». 

Например:         храбрый, злой, смелый, отважный 

яблоко, слива, огурец, груша 

час, минута, лето, секунда 

7. Послушаем «царицу Тишину»,"Пойми фразу" ,"Интонация" , "Разговор больших

пальцев" ,"Снежный ком" и т.д. [8] 

8. Памятка для родителей по работе со слабоуспевающими учащимися.

Уважаемые родители! 

    Одна из главных проблем, которую приходится решать педагогам нашей школы, – это 

работа со слабоуспевающими учащимися. Речь идет о тех ребятах, которые имеют 

недостаточные учебные умения и навыки, а также низкий уровень памяти или у кого 

отсутствуют действенные мотивы учения. Некоторые пропускают по болезни и не 

проходят учебную программу [9] 

   Чтобы данная категория школьников не перешла в разряд неуспевающих, необходима 

систематизированная работа с отстающими в учебе всех служб школы и родителей. 

Основой такой работы может стать нижеследующий документ. 

     Заключение 

       В заключение, хотелось бы коснуться вскользь ещё одной современной технологии - 

технологии “полного  усвоения”. 

      На протяжении трехсот лет идеалом для всех ступеней образовательной лестницы 

являются слова Я.А. Коменского “Всех учить всему!”. Но реально ли решить эту задачу?               

   Как 

не 

потерять 

слабых 

и 

не 

навредить 

сильным? 

Суть технологии “полного усвоения” выражается в следующем. По наблюдению ученых, 

в  зависимости  от  интеллектуальных  способностей  разным  ученикам  требуется  разное 

время  для  овладения  одним  и  тем  же  учебным  материалом.  Однако  традиционно 

организованный  учебный  процесс  игнорирует  эту  реальность  и  требует,  чтобы  все 

ученики выучили весь материал к заданному сроку, одинаковому для всех. Но многие не 

успевают  выучить,  и  потому  полностью  усваивают  материал  далеко  не  все.  Недостаток 

времени  является  главной  причиной  “хромающих”  знаний.  В  результате  нужно  так 

индивидуализировать занятия, чтобы каждый ученик получил столько времени, сколько 

надо для полного усвоения материала. Цель такого обучения состоит в создании системы 

психолого-педагогических  условий,  позволяющих  в  едином  классном  коллективе 

работать  с  ориентацией  не  на  “усредненного”  ученика,  а  с  каждым  в  отдельности  с 

учетом индивидуальных познавательных возможностей, потребностей и интересов [10] 

 Мною  представлены  основные  моменты,  формы  работы  со  слабоуспевающими 

учащимися, но в нее включаются и дети с более высоким уровнем подготовки. Поэтому 

стараюсь  найти  индивидуальный  и  дифференцированный  подход  к  ребятам.  По  мере 

обучаемости   детей,  дидактические,  тренинговые  карточки  на  уроках  математики  и 

русского  языка  раздаются  с  учетом  индивидуальных  возможностей.  Отстающие  ребята, 

чаще  всего,  неохотно  выполняют  самостоятельные  задания.  Поэтому  подбираю  и 

контрольные и самостоятельные работы по уровню сложности. 

403

ВЫВОД: 

Каждому  педагогу  хочется,  чтобы  ребенок  хорошо  учился.  Для  этого  необходимо 

придерживаться четырех важных правил: 

1. Заинтересованность в процессе обучения;

2. Психологический комфорт, доброжелательная атмосфера в классе;

3. Включение в учебную работу всех учеников, активизация инициативы детей;

4. Творческий подход, мастерство учителей, работающих с детьми.

Труд  учителя  интересен.  Изо  дня  в  день,  обучая  детей,  он  учится  сам.  Молодому 

педагогу  не  стоит  стесняться  обращаться  за  помощью  к  более  опытным  педагогам,  они 

всегда готовы придти на помощь и поделиться своим опытом работы. 

жүктеу/скачать 16,98 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: