Iv бөлім картографиялық бейнелеу тәсілдері
жүктеу/скачать 2,54 Mb.
|
4 Тарау
| 4.7. Изосызықтар
Изосызықтар – картографиялық көрсеткіштің бірдей мәндерінің сызықтары(Мысалы, ауаның температурасы, жауын-шашын мөлшері, жер бедері. Бейнелеу құралдары ретінде бұнда әртүрлі құрылымдағы сызықтар, түстер және ендіктер, сонымен қатар белгілі бір изосызықтар аралықтарын қабат бойы бояйтын аумақтық аялар – бір түсті аялық бояу немесе штрихтау. Изосызықтар әдісі физикалық өрістерді қалыптастыратын үздіксіз, бірқалыпты өзгеретін құбылыстарды кескіндеу үшін қолданылады. Рельефтің өрісі, магниттік шиеленіс өрісі, қысым, температура және т.б. осындай (4.6-сурет). Олар, тиісінше, көлденең (изогипстер), изогондар, изобаралар, изотермалар - әртүрлі изосызықтардың тұқымдастығы өте кең және ондаған түрлері бар. 4.6-сурет. Изосызықтар. Бастапқыда картографиялық объекттің мәндері картаға бақылау нүктелерінде орналастырылады, содан кейін интерполяция арқылы изосызықтар жүргізіледі. Бұл жағдайда бөлімнің көлденең қимасы алдын-ала таңдалады – бұл екі іргелес изосызықтар арасындағы айырмашылық. Картада изосызықтар арасындағы арақашықтық изосызықтарды қалау деп аталады және өрістің градиентін сипаттайды (беткі бөлігі). неғұрлым қалау аз болса, яғни изосызықтар арасындағы арақашықтық, соғұрлым градиент жоғары, құламалы беткей және керісінше, көлемді қалау болған кезде тегіс беткей мен төмен градиент болады. Автоматты изосызықтарды жүргізу арнайы интерполяция бағдарламаларын пайдаланып, сандықты үлгілерді пайдалану арқылы жүзеге асырылады. Изосызықтар - жоғары метрикаға ие, өте ыңғайлы, икемді және бейненің танымдылық тәсілі. Олардың көмегімен карталар арқылы әртүрлі сандық сипаттамаларды анықтауға болады: құбылыстың абсолютті және салыстырмалы мәндері, еңістік пен градиенттер, бөліну дәрежесі және тағы басқалар. Сонымен қатар, изосызықтар көмегімен индекстердің сандық өзгерістері (мысалы, жыл сайын магниттік өрлеудің өзгеруі), құбылыстардың қозғалысы (неотектоникалық көтерілістердің және шөгуінің амплитудасы), кез келген оқиғалардың пайда болу уақыты (егістің пісетін уақыты), оқиғалардың қайталану жиілігі көрсетіледі (жылдың түрлі мезгілдерінде дауылдың пайда болу жиілігі), құбылыстардың корреляциясы (қазіргі және палеорельефтің формаларының корреляциясы). Динамикалық электрондық карталарда изосызықтар жүйесі ауысып, құбылыстардың қозғалысын (мысалы, циклондар мен антициклондар) көрсете алады. Изосызықтық карталарды жасау кезінде оқырман әрбір изосызықты жеке қабылдамай, оларды тұтастай, объектінің құрылысы мен морфологиясын біртұтас изосызықтар жүйелер көмегімен қабылдайтынын әрқашан ескереді. Көріністі арттыру үшін, изосызықтар арасындағы интервалдар түс қарқындылығының көрсеткіштің ұлғаюы немесе азаюын көрсететін түсті қабат шкаласын қолданылады. жүктеу/скачать 2,54 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|