1)  Секунд сайын неше метр жақындайды? 20-15=5м. 2)    Қанша уақыттан кейін жетеді?400:5=80 секунд. 6

2)    Қанша уақыттан кейін жетеді?400:5=80 секунд.

Сонымен

2)     400 метрге қанша уақытта озады? 400:2=20 секундта.

3)     Сол уақыттың ішінде жылдам жүруші велосипедші қанша жол жүреді? 15∙200 =3км.

4)     Екіншісі - 13∙200=2600 =2,6км жол жүреді.

                              4000:20=20 секунд

2)    300 метрге қандай жылдамдықпен жақындады?

        300:200=1,5м/с.

3)        Алдыңғы машинаның жылдамдығы қандай?20-1,5=18,5м/с.

      2-т ә с і л.  1) Неше секундта қуып жетті? 4000:20=200с.

                         2) Алдында кеткен машина қанша жол жүрді?

                             4000-300=3700м.

                         3) Оның жылдамдығы:  3700:200=18,5м/с.

8.  1) Тура үлестілік ( пропорционалдық)  шамалар тәуелділігін қолданамыз:

                       1 сағат ~  бөлік

                       х ~ 1 бөлік

                      х=1: сағат =3 сағ.10мин.

      2)Екінші бригада қандай бөлігін орындайды? 1:20=.

3)     Бірігіп істегенде қандай бөлігі орындалады?

                         бөлік.

4)        Бірге істегенде барлық жұмыс неше күнде бітеді?

               1: күнде.

2)     Бригадамен істесе 1: 4= бөлігі бітеді.

3)      Бригада өзі істесе 1 күнде  бөлігін бітіреді.

4)      Бригада бүкіл жұмысты 1:5 күнде бітіреді.

                  1:8=.

2)     Бірінші трактор 1 сағатта қандай бөлігін жыртады?

            1:24=.

3)      Екінші трактор 1 сағатта қандай бөлігін жыртады?

                                    бөлігін.

4)     Екінші трактор неше сағатта жыртып болады?

                     1:сағатта.

 

12.                       1) Бір сағатта үш құбырдан су қоймасының қандай бөлігі толады?

                           бөлігі.

2)     Қойма неше сағатта толады? 1: сағатта.

3)      Сағат сайын бірінші құбыр 1 бөлігін толтырса,

       8 сағатта  бөлігін толтырады.

                       4)  Сол сияқты: ІІ құбыр  бөлігін,

                           ІІІ құбыр  бөлігін толтырады.

               бөлігін.

2)     Жұмысты неше күнде бітіреді? 1:  күнде.

3)      Әр бригада жұмыстың қандай бөлігін бітірді? І бригада

                              бөлігін, ІІ бригада  бөлігін,

                      ІІІ бригада  бөлігін.

 

4)     Жұмыстың қандай бөлігін бітірсе, ақшаның да сондай бөлігін алу керек. Сондықтан 1 бригада 1260000·3366000 теңге, ІІ бригада 1260000·= 420000 теңге, ІІІ бригада 1260000· теңге алды.

2)     Олар: 1: сағатта кездеседі.

3)      Бірінші 1 сағатта   бөлігін өтсе,

      1,2 сағатта ·1,2=0,6 бөлігін

4) Екіншісі -  бөлігін отеді.

15.  1) Сағат сайын олар жолдың  бөлігін жүреді.

      2)  Онда олар:  1: =3,6 сағатта кездеседі.

    3) Әр машина жолдың қандай бөлігін жүреді?

       1 машина 450·0,6=270км, ІІ машина 450·0,4=180км.

      2) Бірінші рет неше секундтан кейін кездеседі? 42:3=14с.

     3) Кездескенше әр   бала қанша жол  жүреді? І бала 1,2 ·14=16,8 м, ІІ бала        

         1,8 ·14=25,2 м.

    4) Екінші бала қарсы бетке тез жетеді де, кейін жүргенде екеуі бірыңғай

        Жүріп, бірінші  бала қарсы жүргенде ғана кездеседі. Сондықтан бірінші

        кездескеннен кейін І балак қарсы бетке қанша уақытта жететінін

        анықтайық. Ол әлі 25,2 жүру керек? 25,2:1,2=21  с. Бірінші бала 21

       секундтан кейін  ғана жүреді.

      5)Ол уақыттың ішінді екінші бала 1,8 ·21=37,8 м жүреді.

      6)  Оның 16,8 метрі қарсы бетке жеткенше, сонда 37,8-16,8=21м.

              кейін жүрген болып шығады.

7)     Екеуінің де аралығы 221м. Енді кездескенше 21:3=7с өтеді.

8)      Сонымен екінші рет 21+7=28 секундта кездеседі.

9)      Ол кезде 1 бала шеткі нүктеден ( В-дан) 1,2·7=8,4м ұзап кеткен.

10)Бірінші балаға алдыңғы нүктеге жетуге 42-8,4=33,6м.

               бар (А-ға келеді)

11)А-ға жэетуге 33,6:1,2=28с керек.

12)Ол уақытта ІІ бала 1,8·28=50,4 м жол жүреді.

13)Ол жол ІІ балаға В пунктіне жетіп, тағы А-ға қарай 50,4-8,4=42м       жүруге жетеді. АВ-42 м еді ғой, демек, ІІ бала да А пунктіне жетті.

14) Үшінші рет А пунктінде кездессе, жүре бастағаннан үшінші кездескенше 14+28+28=70с. уақыт өтеді. Осы  уақыттың ішінде бірінші бала  А-дан В-ға бір барып келеді. Ал В пунктінен шыққан бала В-дан А-ға, А-дан В-ға, тағы  В-дан А-ға келіп үлгіреді., яғни 3 рет жүріп өтеді. Соған сәйкес жүрген жолдары 1,2·70 =84м және 1,8·70=126м болады.

17.      1) А пунктінен шыққан баланы А¹ деп, В пунктінен шыққанын В¹ деп белгілейік. Олар қандай жылдамдықпен жақындайды? 1+5=6м/с.

2) Бірінші рет неше секундта кездеседі? 42: 6=7с.

3) Әрқайсысы қандай жол жүреді? А¹:1·7=7м, В¹: 5·7 =35м.

4) А¹-дің жылдамдығы аз болғандықтан, В¹ А пунктіне барып оралып, А¹-ді соңынан қуа жүреді. В¹ А пунктіне жеткенше 7:5=1,4с кетеді.

6) Екеуі бір бетке қозғаларда, екеуінің аралығы 7+1,4=8,4м болады.

7) Енді В¹ қандай жылдамдықпен жақындайтынын  табайық: 5-1=4м/с

8) Неше секундта қуып жетеді? 8,4: 4=2,1с.

             9) Екінші  рет қашан кездесті? 1,4+2,1=3,5с.

Үшінші рет қашан кездесетінін өздеріңіз анықтаңыздар.

                  Жауабы: 10,5 секунд.

                                 VІ сынып

               4.Бөліктер мен процентті қолдану