Ж. Ж. Аканова А. М. Касенова стандарттау
Стандарттаудың экономикалық тиімділігі
жүктеу/скачать 10,03 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Түтынушы
| 1.8 Стандарттаудың экономикалық тиімділігі
1.8.1 Өнімнің өмірлік циклінің әр түрлі сатыларындағы стандарттаудың экономикалық тиімділігінің негізгі көздері Шаруашылық субъектілерінің арасындағы қатынас экономика- лык, өндірістік жэне үйымдастырушылық факторларының әсерімен құрылады. Техникалық-экономикалық факторлардың рөлі зор. Экономика ғылым ретінде экономиканың дамуының функционалдық аспектілерін (баға құру, маркетинг, басқару, т.б.) зерттейтін ғылыми пәндердің жүйесін және оның салалық (өнеркәсіп, көлік, сауда, білім, т.б.) ерекшеліктерін қамтиды. Замануи экономика келесі негіз қалаушы үғымдарды қолданады. Қажеттілік - қанағаттандыруды талап ететін және тіршілік- ті сақтауға, организм дамуына, жеке түлганың дамуына қажетті адамдардың объективті қажеттілігі. Сұраныс ұсынысты тудыра- ды. Осыдан түтынушы жэне өндіруші туындайды. Түтынушы - өнімді, көрсетілетін қызметті алушы, пайдала- нушы нарық субъектісі. Өндіруші - өнім немесе көрсетілетін қызметті таратуга шыгаратын нарық субъектісі. Тандау жасау мүмкіндігі нарық және бағамен ассоцияцияланады. Нарықты шаруашылық субъектілерінің арасындағы, серіктесті еркін таңдау және бәсекелестіктің болуымен ерекшеленетін шаруашылық қатынастардың түрі ретінде қарастырады. Нарықтық экономика жағдайында мемлекеттің нарықты реттеуі оның экономикалық функциясы арқылы жүргізіледі. Реттеу өнім өндірушілердің ер- кін бәсекелестігін қамтамасыз етуі, мемлекеттің әлеуметтік- экономикалық бағдарламаларды жеткілікті түрде жүргізуі, тұрмысы нашар, ауруларды, балаларды т.б. қолдауы, өндірістің өңдеу саласын дамытуды, инновациялық-ғылыми технологиялар- ды қолдауды жолға қояды, бірақ абсолютті еркін нарық болмайды, сонда да мемлекеттің араласуы минималды болуы керек. Іс-эрекеттің кез келген түрі еңбекті бөлуге байланысты. Еңбекті қоғамдық бөлу бар. Еңбек нэтижелерін бірыңғай объек- тіге жинау тиімді стандарттау бар жерде, стандартталған база не- гізінде біріктіру мүмкін болады. Стандарттаудың тиімділігі оның негізгі: экономикалық, әлеуметтік жэне коммуникативтік функци- ялары арқылы көрсетіледі. Қазақстанда жүмыс жасайтын барлық стандарттарды 2 топқа белуге болады. 1- топ. Өнім сапасына қойылатын нақты талаптары бар жэне оны жақсарту мақсаты бар стандарттар. 2- топ. Бүйымдарды, агрегаттарды, технологиялық про- цестерді, терминдерді, т.с.с. өндірістің, басқарудың жэне қызмет көрсетудің қажеттілігі шамалы және негізделмеген, көптеген материалдық факторларды қысқартуға арналган стандарттар. Экономика саласындағы стандарттау жүмыстары экономикалық тиімділікті бағалауды жүргізу принциптерін тағайындайтын стандарттар қатарын бекітуге мүмкіндік береді. Бүл қүжаттармен стандарттаудың экономикалық тиімділігін анықтау үшін керек деректерді жинау, талдау және өңдеу эдістері, экономикалық тиімділік эдістері, есептеу реті, т.б. тағайындалған. Стандарттау өндіріс дамуының, сауданың, кәсіпкерліктің, қызмет көрсету саласының, т.б. жетілуіне жақсы эсер етеді. Оның экономикалық қиындықтары экономиканың, ғылыми-техникалық прогрестің қүрама бөліктері болып келеді. Бірақ, түрлі салалар мен қоғамдық өндіріс сфераларында стандарттау жүмыстарын жүргізу салдары бірдей эсер етпейді, немесе қарама-қайшы бағытталған жүктеу/скачать 10,03 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|