3-тарау. "География" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру (төмендетілген оқу жүктемесімен) 1-параграф. "География" оқу пәнінің мазмұны 19. "География" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 10-сыныпта – аптасына 2 сағатты, оқу жылында 72 сағатты;
2) 11-сыныпта – аптасына 2 сағатты, оқу жылында 72 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен бекітілген үлгілік оқу жоспарына тәуелді (Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген).
20. Оқу пәнінің мазмұны 7 бөлімді қамтиды:
1) географиялық зерттеу әдістері;
2) картография және геоинформатика;
3) табиғатты пайдалану және геоэкология;
4) геоэкономика;
5) геосаясат;
6) елтану;
7) адамзаттың ғаламдық проблемалары.
21. Оқу пәнінің мазмұны оқытудың бөлімдері арқылы ұйымдастырылған. Бөлімдер білім, білік, түсінік және дағдыларды қамтитын күтілетін нәтижелер түріндегі оқу мақсаттарынан тұратын бөлімшелерге бөлінген.
22. "Географиялық зерттеу әдістері" бөлімі "Жалпы географиялық әдістер" бөлімшесінен тұрады.
23. "Картография және геоинформатика" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) картография;
2) геоинформатика негіздері.
24. "Табиғатты пайдалану және геоэкология" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) табиғатты пайдалану;
2) геоэкологиялық зерттеу негіздері.
25. "Геоэкономика" бөлімі "Геоэкономика негіздері" бөлімшесінен тұрады.
26. "Геосаясат" бөлімі "Геосаясат негіздері" бөлімшесінен тұрады.
27. "Елтану" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) дүниежүзі аймақтары;
2) елдерді салыстыру әдістемесі.
28. "Адамзаттың ғаламдық проблемалары" бөлімі "Ғаламдық проблемаларды шешу" бөлімшесінен тұрады.
29. 10-сыныпқа арналған География" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) "Географиялық зерттеу әдістері". Жалпы географиялық әдістер; зерттеу әдістерінің түрлері;
2) "Картография және геоинформатика". Картография; заманауи картографиялық әдістер; геоинформатика негіздері; географиялық деректер базасы; географиялық деректерді визуализациялау;
3) "Табиғатты пайдалану және геоэкология". Табиғатты пайдалану; табиғатты пайдалану түрлері. табиғатты пайдалану түрлерінің қоршаған ортаға әсерін бағалау; табиғатты тиімді пайдаланудың қағидаттары, экологиялық таза өндірістерді жобалау; геоэкологиялық зерттеулер негіздері; геоэкологияның зерттеу пәні мен өзектілігі, геосфералардың ластануы, геоэкологиялық аудандастыру; геоэкологиядағы антропогендік факторлар; ғаламдық экологиялық проблемалар, экологиядағы инновациялық технологиялар; Қазақстанның экологиялық проблемалары,
4) "Геоэкономика". Геоэкономика негіздері; геоэкономиканың зерттеу пәні мен өзектілігі; шаруашылықты ұйымдастырудың аумақтық факторлары; дүниежүзілік шаруашылықтың құрылымы; дүниежүзілік шаруашылықтың аумақтық модельдері; дүниежүзі елдерінің экономикалық даму көрсеткіштері; экономикалық дамудағы әлемдік тәжірибе; Қазақстан Республикасы экономикалық дамуындағы мақсатты көрсеткіштер;
5) "Геосаясат". Геосаясат негіздері; геосаясаттың өзектілігі; дүниежүзінің геосаяси кеңістігі; геосаясат және географиялық факторлар; мемлекеттік аумақтың морфологиясы; мемлекеттік шекара;
6) "Елтану". Дүниежүзі аймақтары; кешенді географиялық аудандастыру; дүниежүзі елдерін салыстыру әдістері; салыстырмалы елтану;
7) "Адамзаттың ғаламдық проблемалары". Ғаламдық проблемаларды шешу; ғаламдық проблемалардың географиялық аспектілері.
30 11-сыныпқа арналған География" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) "Географиялық зерттеу әдістері". Жалпыгеографиялық әдістер; географиялық зерттеулердің өзекті әдістері;
2) "Картография және геоинформатика". Картография; заманауи картографиялық әдістер; геоинформатика негіздері; геоақпараттық жүйелер; географиялық деректер базасы; географиялық деректерді визуализациялау;
3) "Табиғатты пайдалану және геоэкология". Табиғатты пайдалану; табиғатты пайдалануды реттеу, табиғатты қорғау шаралары; табиғатты қорғауда жеке тұлғаның рөлі; геоэкологиялық зерттеулер негіздері; қоршаған ортаның антропогендік өзгеруі; қоршаған ортаның сапасы; геоэкологиялық жобалау;
4) "Геоэкономика". Геоэкономика негіздері; Қазақстан Республикасы аймақтарының геоэкономикалық жағдайы мен әлеуеті; геоэкономикалық даму стратегиялары;
5) "Геосаясат". Геосаясат негіздері; заманауи геосаяси процестер; Қазақстанның геосаяси жағдайы; Қазақстанның геосаяси қауіпсіздігі; Қазақстанның геосаяси интеграциясы;
6) "Елтану". Дүниежүзі аймақтары; дүниежүзін аймақтарға аудандастырудың қолданбалы аспектілері; дүниежүзі аймақтары картасындағы Қазақстанның орны; елдері салыстыру әдістері; дүниежүзі елдерінің салыстырмалы көрсеткіштері; дүниежүзі елдерін халықаралық салыстырулардағы Қазақстанның орны; өмір сүру деңгейін жоғарлатудағы азаматтың рөлі; қолданбалы елтану;
7) "Адамзаттың ғаламдық проблемалары". Ғаламдық проблемаларды шешу; ғаламдық проблемаларды шешу жолдары.
2-параграф. Оқу мақсаттарының жүйесі 31. Бағдарламада оқу мақсаттары қолдануға ыңғайлы болу үшін төрт саннан тұратын кодтық белгімен белгіленді. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сан бөлімшені, төртінші сан оқу мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. Мысалы, 10.2.1.1 кодында: "10" – сынып, "2.1." - бөлімше; "1" - оқу мақсатының реттік нөмірі.
Бөлім
Бөлімше
Оқу мақсаттары
10-сынып
11-сынып
1. География-лық зерттеу әдістері
1.1 Жалпы география-лық әдістер
10.1.1.1 - зерттеу тақырыбына сәйкес салыстыру, сандық әдістерін қолдану;
10.1.1.2 - зерттеу тақырыбына сәйкес географиялық сараптама әдістерін қолдану;
10.1.1.3 - зерттеу тақырыбына сәйкес аудандастыру әдістерін қолданады
11.1.1.1 - зерттеу тақырыбына сәйкес географиялық сараптама, аудандастыру әдістерін қолдану;
11.1.1.2 - зерттеу тақырыбына сәйкес эксперттік бағалау әдістерін қолдану;
2. Карто-графия және геоинфор-матика
2.1 Карто-графия
10.2.1.1 - тақырыпқа сәйкес картографиялық зерттеулер әдістерін қолдану
11.2.1.1 - тақырыпқа сәйкес электронды картографиялық ресурстардың мүмкіндіктерін пайдалану (сандық карталарды оқу, олардың қолданысымен географиялық объектілер мен аумақтардың орналасуын, сандық және сапалық көрсеткіштерін анықтау, сипаттау және талдау)
2.2 Геоинфор-матика негіздері
10.2.2.1 - Microsoft Excel бағдарламасын қолдану арқылы тақырыпқа сәйкес географиялық деректер базасын құрастыру;
10.2.2.2 - статистикалық деректерді талдау нәтижелері бойынша картограммалар мен картодиаграммаларды жасау;
10.2.2.3 - ақпараттық-коммуникациялық технологиялардың графикалық редакторларын қолданумен тақырыптық картасызбалар жасау
11.2.2.1 - қашықтықтан зерделеу әдістерінің ерекшеліктерін түсіндіру;
11.2.2.2 - геоақпараттық әдіс-тер мен геоақпараттық жүйелер (ГАЖ) технологиялары-ның ерекшеліктерін, басқа ғылымдар мен өндіріс салаларымен байланыстарын түсіндіру;
11.2.2.3 - компьютерлік бағдарламаларды қолданумен тақырыптық картасызбалар жасау;
11.2.2.4 - компьютерлік бағдарламаларды қолданумен тақырыптық картасызбалар жасау
3. Табиғатты пайдалану және геоэколо-гия
3.1 Табиғатты пайдалану
10.3.1.1 - табиғатты пайдаланудың қажеттілігін түсіндіріп, түрлерін (шаруашылық тұрғысынан) анықтау, графикалық түрде ұсыну;
10.3.1.2 - тиімді табиғатты пайдаланудың қағидаттарын анықтау;
10.3.1.3 - табиғатты пайдалану түрлерінің тиімділігін арттыру жөнінде ұсыныстар әзірлеу (жергілікті аймақтық компоненттің негізінде);
10.3.1.4 - экологиялық таза өндірістік жобаларды ұсыну(жергілікті/аймақтық компоненттің негізінде)
11.3.1.1 - табиғатты пайдалану түрлерінің заңнамалық тәртіппен бекітілген нормаларға сәйкестігін анықтау (жергілікті/аймақтық компоненттің негізінде);
11.3.1.2 - жеке тұлғаның табиғатты пайдаланудағы рөлін анықтап, "экологиялық ізін" есептеу;
3.2 Геоэколо-гиялық зерттеулер негіздері
10.3.2.1 - геоэкологияның негізгі категорияларын түсіндіру;
10.3.2.2 - геосфералардың ластану деңгейін анықтап, себеп-салдарын зерттеу;
10.3.2.3 - дүниежүзі аумағын ластану және табиғи ортаның бұзылу деңгейі бойынша аудандастыру;
10.3.2.4 - табиғатқа әсер ететін антропогендік факторларды топтастыру және графикалық түрде ұсыну;
10.3.2.5 - табиғатқа әсер ететін антропогендік факторлардың азайту жолдарын ұсыну;
10.3.2.6 - ғаламдық экологиялық проблемалардың пайда болу механизмін түсіндіру;
10.3.2.7 - геоэкологиялық үдерістерде географиялық қабық заңдылықтарының рөлін анықтау;
10.3.2.8 - ғаламдық экология-лық проблемаларды шешудегі әлемдік тәжірибені зерттеу;
10.3.2.9 - Қазақстан аумағын экологиялық тұрғыдан аудандастыру;
10.3.2.10 - Қазақстандағы экологиялық проблемалардың шешу жолдарын ұсыну
11.3.2.1 - қоршаған ортаның антропогендік өзгерістерін жіктеу;
11.3.2.2 - қоршаған орта сапасының көрсеткіштерін жіктеу;
11.3.2.3 - дүниежүзі елдерін қоршаған ортаның сапасы бойынша жіктеу;
11.3.2.4 - қоршаған орта сапасын арттыру жөнінде ұсыныстар әзірлеу(жергілікті/ аймақтық компоненттің негізінде);
11.3.2.5 - қоршаған ортаның бұзылған аумақтарын қалпына келтіру жөнінде жобаларды ұсыну (жергілікті/аймақтық компоненттің негізінде)
4. Геоэко-номика
4.1 Геоэкономика негіздері
10.4.1.1 - геоэкономика бағытының мақсаты мен міндеттерін, негізгі категорияларын түсіндіру;
10.4.1.2 - елдер мен аймақтардың экономикалық дамуындағы географиялық кеңістіктің рөлін анықтау(қазақстандық компонентті қосымша қамту негізінде);
10.4.1.3 - шаруашылық салала-рын орналастыруда кеңістіктік (аумақтық) факторларды талдау;
10.4.1.4 - дүниежүзілік шаруашылықтың салаларын заманауи орналастыру факторларын талдау;
10.4.1.5 - дүниежүзі елдерін шаруашылық құрылымы бойынша жіктеу;
10.4.1.6 - дүниежүзі шаруашылығының аумақтық модельдерін талдау;
10.4.1.7 - дүниежүзі елдерінің экономикалық даму көрсеткіштерін салыстыру (қазақстандық компонентті қосымша қамту негізінде);
10.4.1.8 - дүниежүзі елдерін экономикалық даму деңгейі бойынша жіктеу;
10.4.1.9 - дүниежүзі елдерінің экономикалық даму стратегияларына баға беру (қазақстан-дық компонентті қосымша қамту негізінде);
10.4.1.10 - Қазақстан Республикасы үшін тиімді шаруашылықтың құрылымын, шаруашылық салаларының арақатынасын, шаруашылы-ғының аумақтық құрылымын, экономикалық дамуындағы тиімді көрсеткіштерді анықтау
11.4.1.1 - Қазақстан аймақтарын шаруашылығының салалық және аумақтық құрылымы мен экономикалық даму көрсеткіштері бойынша салыстырып талдау;
11.4.1.2 - Қазақстан аймақтарының экономикалық даму әлеуетін анықтау(өз аймағы негізінде);
11.4.1.3 - Қазақстан аймақтарын экономикалық тұрғыда дамыту жөнінде стратегиялардың жобаларын ұсыну (өз аймағы негізінде);
11.4.1.4 - Қазақстан өнімдерінің танымалдығын арттыру жөнінде шығармашылық идеяларды ұсыну
5. Геосаясат
5.1 Геосаясат негіздері
10.5.1.1 - геосаясаттың мақсаты мен міндеттерін, зерттеу пәнін, негізгі категорияларын түсіндіру;
10.5.1.2 - негізгі геосаяси объектілер мен субъектілерді анықтау;
10.5.1.3 - дүниежүзінің геосаяси кеңістігін талдау;
10.5.1.4 - геосаясаттағы физикалық-географиялық, экономикалық, әлеуметтік, демографиялық, саяси, әскери, технологиялық факторларға баға беру;
10.5.1.5 - мемлекеттік аумақтың морфологиялық ерекшеліктерін талдау және жіктеу;
10.5.1.6 - мемлекеттік шекаралардың функциясын, түрлерін, анықтау және белгілеу шараларын, динамикасын талдау;
10.5.1.7 - Қазақстан Республикасының мемлекет-тік шекараларының қалыптасу үдерісін, басты көрсеткіштері мен динамикасын зерттеу;
11.5.1.1 - қазіргі заманның геосаяси үдерістерін түсіндіру;
11.5.1.2 - Қазақстанның геосаяси жағдайына кешенді баға беру;
11.5.1.3 - Қазақстан Республикасының геосаяси қауіпсіздігіне әсер ететін факторларды анықтау;
11.5.1.4 - Қазақстанның дүниежүзі елдері мен дүниежүзілік және аймақтық ұйымдармен байланыстарын күшейту жөнінде ұсыныстар әзірлеу
6. Елтану
6.1 Дүниежүзі аймақтары
10.6.1.1 - дүниежүзінің түрлі белгілер бойынша физикалық географиялық, тарихи-мәдени, саяси-географиялық, геосаяси аудандарға бөлінуін түсіндіру;
10.6.1.2 - кешенді географиялық және тарихи-географиялық аудандастырудың өз үлгісін ұсыну;
10.6.1.3 - дүниежүзінің тарихи-географиялық аймақтарын, олардың құрамы мен ерекшеліктерін, географиялық сипаттамасын шығармашылық түрде ұсыну
11.6.1.1 – дүниежүзін аймақтарға аудандастыру қажеттілігін аргументтер келтіріп түсіндіру;
11.6.1.2 - Қазақстан Республикасының физикалық-географиялық, тарихи-географиялық, саяси-географиялық және геосаяси аймақтарында орналасуын анықтау;
6.2 Дүниежүзі елдерін салыстыру
10.6.2.1 - дүниежүзі елдерін салыстыруда қолданылатын белгілерді анықтау;
10.6.2.2 - көрсеткіштердің бірі бойынша графикалық түрде дүниежүзі елдерінің рейтингін көрсету (таңдау бойынша);
10.6.2.3 - жиынтық көрсеткіштер бойынша есептелінетін дүниежүзі елдерінің индекстері мен рейтингтерін сипаттау (есепке/бағалауға алынатын көрсеткіштер, бағалау субъектісі, нәтижелерінің қолдану аясы);
10.6.2.4 - жиынтық көрсеткіштер бойынша есептелінетін дүниежүзі елдерінің рейтингтерін графикалық түрде көрсету;
10.6.2.5 - елдің рейтингте орналасқан орына әсер ететін географиялық, әлеуметтік, экономикалық және саяси факторларды анықтау (таңдау бойынша рейтингтің басында, ортасында және соңында орналасқан үш елдің мысалында)
11.6.2.1 - жиынтық көрсеткіштер бойынша есептелінетін индекстер мен рейтингтердегі Қазақстан орнының динамикасын зерттеу (таңдау бойынша бір рейтингтің мысалында);
11.6.2.2 - Қазақстанның жиынтық көрсеткіштер бойынша есептелінетін рейтингтерде орналасқан орына әсер ететін географиялық, әлеуметтік, экономикалық және саяси факторларды анықтау (таңдау бойынша бір рейтингтің мысалында);
11.6.2.3 - елдің индекстер мен рейтингтерде орнын анықтағанда есепке алынатын өмір сүру деңгейінің жеке көрсеткіштерін жоғарылату жөнінде жеке азаматтың рөлін түсіндіру;
11.6.2.4 - қолданбалы елтанушылық ақпараттың маңыздылығын, субъектілері мен тұтынушыларын анықтау;
11.6.2.5 - түрлі мақсатты аудиториялар үшін кешенді дүниежүзі елдерінің кешенді елтанушылық сипаттамаларды әзірлеу және шығармашылық түрде ұсыну (елдер мен ұсыну формасы – таңдау бойынша)
7. Адамзатың ғаламдық проблема-лары
7.1 Ғаламдық проблемаларды шешу
10.7.1.1 - адамзаттың дамуындағы проблемаларын топтастыру;
10.7.1.2 - ғаламдық проблемалардың критерийлерін анықтау;
10.7.1.3 - ғаламдық проблемалардың себептері мен салдарын анықтап, топтастыру;
10.7.1.4 - ғаламдық проблемалардың аумақтық көріністерін анықтау
11.7.1.1 - ғаламдық проблемаларды шешу жөнінде әлемдік тәжірибені зерттеу;
11.7.1.2 - Қазақстанның аумағында көрініс тапқан ғаламдық проблемаларды анықтау;
11.7.1.3 - ғаламдық, оның ішінде Қазақстан аумағында байқалатын проблемалардың алдын алудың немесе шешудің өзіндік жобасын ұсыну
32. Бөлімді және тақырыптарды оқытуға арналған сағат санын мұғалім бөледі.
33. Осы оқу бағдарламасы жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11-сыныптарға арналған "География" оқу пәнінен үлгілік оқу бағдарламасының ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес жүзеге асырылады (төмендетілген оқу жүкетемесімен).
3-параграф. Жалпы орта білім беру деңгейінің 10-11-сыныптарына арналған қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы "География" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын жүзеге асыру бойынша ұзақ мерзімді жоспар (төмендетілген оқу жүкетемесімен) 10-сынып
Бөлімше
Тақырып
Оқу мақсаттары
1-тоқсан
1. Географиялық зерттеу әдістері
1.1 Жалпы географиялық әдістер
Зерттеу әдістерінің түрлері
10.1.1.1 - зерттеу тақырыбына сәйкес салыстыру, сандық әдістерін қолдану;
10.1.1.2 - зерттеу тақырыбына сәйкес географиялық сараптама әдістерін қолдану;
10.1.1.3 - зерттеу тақырыбына сәйкес аудандастыру әдістерін қолданады
2. Картография және геоинформатика
2.1 Карто-графия
Заманауи картографиялық әдістер
10.2.1.1 - тақырыпқа сәйкес картографиялық зерттеулер әдістерін қолдану
2.2 Геоинфор-матика негіздері
Географиялық деректер базасы
10.2.2.1 - Microsoft Excel бағдарламасын қолдану арқылы тақырыпқа сәйкес географиялық деректер базасын құрастыру
Географиялық деректерді визуа-лизациялау
10.2.2.2 - статистикалық деректерді талдау нәтижелері бойынша картограммалар мен картодиаграммаларды жасау;
10.2.2.3 - ақпараттық-коммуникациялық технологиялардың графикалық редакторларын қолданумен тақырыптық картасызбалар жасау
3. Табиғатты пайдалану және геоэкология
3.1 Табиғатты пайдалану
Табиғатты пайдалану түрлері
10.3.1.1 - табиғатты пайдаланудың қажеттілігін түсіндіріп, түрлерін (шаруашылық тұрғысынан) анықтау, графикалық түрде ұсыну
Табиғатты тиімді пайдаланудың қағидаттары
10.3.1.2 - табиғатты тиімді пайдаланудың қағидаттарын анықтау;
10.3.1.3 - табиғатты пайдалану түрлерінің тиімділігін арттыру жөнінде ұсыныстар әзірлеу (жергілікті/аймақтық компоненттің негізінде)
Экологиялық таза өндірістерді жобалау
10.3.1.4 - экологиялық таза өндірістік жобаларды ұсыну (жергілікті/аймақтық компоненттің негізінде)
2-тоқсан
3. Табиғатты пайдалану және геоэкология
3.2 Геоэколо-гиялық зерттеу негіздері
Геоэкологияның зерттеу пәні мен өзектілігі
10.3.2.1 - геоэкологияның негізгі категорияларын түсіндіру
Геосфералардың ластануы
10.3.2.2 - геосфералардың ластану деңгейін анықтап, себеп-салдарын зерттеу
Геоэкологиялық аудандастыру
10.3.2.3 - дүниежүзі аумағын ластану және табиғи ортаның бұзылу деңгейі бойынша аудандастыру
Геоэкологиядағы антропогендік факторлар
10.3.2.4 - табиғатқа әсер ететін антропогендік факторларды топтастыру және графикалық түрде ұсыну;
10.3.2.5 - табиғатқа әсер ететін антропогендік факторлардың азайту жолдарын ұсыну;
Ғаламдық экологиялық проблемалар
10.3.2.6 - ғаламдық экологиялық проблемалардың пайда болу механизмін түсіндіру;
10.3.2.7 - геоэкологиялық үдерістерде географиялық қабық заңдылықтарының рөлін анықтау;
10.3.2.8 - ғаламдық экология-лық проблемаларды шешудегі әлемдік тәжірибені зерттеу;
Қазақстанның экологиялық проблемалары
10.3.2.9 - Қазақстан аумағын экологиялық тұрғыдан аудандастыру;
10.3.2.10 - Қазақстандағы экологиялық проблемалардың шешу жолдарын ұсыну
3-тоқсан
4. Геоэкономика
4.1 Геоэконо-мика негіздері
Геоэкономиканың зерттеу пәні мен өзектілігі
10.4.1.1 - геоэкономика бағытының мақсаты мен міндеттерін, негізгі категорияларын түсіндіру;
10.4.1.2 - елдер мен аймақтардың экономикалық дамуындағы географиялық кеңістіктің рөлін анықтау(қазақстандық компонентті қосымша қамту негізінде);
Шаруашылықты ұйымдастырудың аумақтық факторлары
10.4.1.3 - шаруашылық салаларын орналастыруда кеңістіктік (аумақтық) факторларды талдау;
10.4.1.4 - дүниежүзілік шаруашылықтың салаларын заманауи орналастыру факторларын талдау;
Дүниежүзілік шаруашылықтың құрылымы
10.4.1.5 - дүниежүзі елдерін шаруашылық құрылымы бойынша жіктеу;
Дүниежүзілік шаруашылықтың аумақтық модельдері
10.4.1.6 - дүниежүзі шаруашылығының аумақтық модельдерін талдау;
Дүниежүзі елдерінің экономикалық даму көрсеткіш-тері
10.4.1.7 - дүниежүзі елдерінің экономикалық даму көрсеткіштерін салыстыру (қазақстандық компонентті қосымша қамту негізінде);
10.4.1.8 - дүниежүзі елдерін экономикалық даму деңгейі бойынша жіктеу;
Экономикалық дамудағы әлемдік тәжірибе
10.4.1.9 - дүниежүзі елдерінің экономикалық даму стратегияларына баға беру (қазақстандық компонентті қосымша қамту негізінде);
Қазақстан Республикасы экономикалық дамуындағы мақ-сатты көр-сеткіштер мен индикаторлар
10.4.1.10 - Қазақстан Республикасы үшін тиімді шаруашылықтың құрылымын, шаруашылық салаларының арақатынасын, шаруашылы-ғының аумақтық құрылымын, экономикалық дамуындағы тиімді көрсеткіштерді анықтау
5. Геосаясат
5.1 Геосаясат негіздері
Геосаясаттың өзектілігі
10.5.1.1 - геосаясаттың мақсаты мен міндеттерін, зерттеу пәнін, негізгі категорияларын түсіндіру;
10.5.1.2 - негізгі геосаяси объектілер мен субъектілерді анықтау;
Дүниежүзінің геосаяси кеңістігі
10.5.1.3 - дүниежүзінің геосаяси кеңістігін талдау
Геосаясаттағы географиялық факторлар
10.5.1.4 - геосаясаттағы физикалық-географиялық, экономикалық, әлеуметтік, демографиялық, саяси, әскери, технологиялық факторларға баға беру
Мемлекеттік аумақтың морфологиясы
10.5.1.5 - мемлекеттік аумақтың морфологиялық ерекшеліктерін талдау және жіктеу;
Мемлекеттік шекара
10.5.1.6 - мемлекеттік шекаралардың функциясын, түрлерін, анықтау және белгілеу шараларын, динамикасын талдау;
10.5.1.7 - Қазақстан Республикасының мемлекет-тік шекараларының қалыптасу үдерісін, басты көрсеткіштері мен динамикасын зерттеу;
4-тоқсан
6. Елтану
6.1 Дүниежүзі аймақтары
Кешенді географиялық аудандастыру
10.6.1.1 - дүниежүзінің түрлі белгілер бойынша физикалық географиялық, тарихи-мәдени, саяси-географиялық, геосаяси аудандарға бөлінуін түсіндіру;
10.6.1.2 - кешенді географиялық және тарихи-географиялық аудандастырудың өз үлгісін ұсыну;
10.6.1.3 - дүниежүзінің тарихи-географиялық аймақтарын, олардың құрамы мен ерекшеліктерін, географиялық сипаттамасын шығармашылық түрде ұсыну
6.2 Дүниежүзі елдері
Салыстырмалы елтану
10.6.2.1 - дүниежүзі елдерін салыстыруда қолданылатын белгілерді анықтау;
10.6.2.2 - көрсеткіштердің бірі бойынша графикалық түрде дүниежүзі елдерінің рейтингін көрсету (таңдау бойынша);
10.6.2.3 - жиынтық көрсеткіштер бойынша есептелінетін дүниежүзі елдерінің индекстері мен рейтингтерін сипаттау (есепке/бағалауға алынатын көрсеткіштер, бағалау субъектісі, нәтижелерінің қолдану аясы);
10.6.2.4 - жиынтық көрсеткіштер бойынша есептелінетін дүниежүзі елдерінің рейтингтерін графикалық түрде көрсету;
10.6.2.5 - елдің рейтингте орналасқан орына әсер ететін географиялық, әлеуметтік, экономикалық және саяси факторларды анықтау (таңдау бойынша рейтингтің басында, ортасында және соңында орналасқан үш елдің мысалында)
7. Адамзаттың ғаламдық проблемалары
7.1 Ғаламдық проблемаларды шешу
Ғаламдық проблемалардың географиялық аспектілері
10.7.1.1 - адамзаттың дамуындағы проблемаларын топтастыру;
10.7.1.2 - ғаламдық проблемалардың критерийлерін анықтау;
10.7.1.3 - ғаламдық проблемалардың себептері мен салдарын анықтап, топтастыру;
10.7.1.4 - ғаламдық проблемалардың аумақтық көріністерін анықтау
11-сынып
Бөлімше
Тақырып
Оқу мақсаттары
1 тоқсан
1. Географиялық зерттеулер әдістері
1.1 Жалпы географиялық әдістер
Өзекті география-лық зерттеу әдістері
11.1.1.1 - зерттеу тақырыбына сәйкес географиялық сараптама, аудандастыру әдістерін қолдану;
11.1.1.2 - зерттеу тақырыбына сәйкес эксперттік бағалау әдістерін қолдану;
2. Картография және геоинформатика
2.1 Карто-графия
Заманауи картографиялық әдістер
11.2.1.1 - тақырыпқа сәйкес электронды картографиялық ресурстардың мүмкіндіктерін пайдалану (сандық карталарды оқу, олардың қолданысымен географиялық объектілер мен аумақтардың орналасуын, сандық және сапалық көрсеткіштерін анықтау, сипаттау және талдау)
2.2 Геоинфор-матика негіздері
Геоақпаратық зерттеу әдістері
11.2.2.1 - қашықтықтан зерделеу әдістерінің ерекшеліктерін түсіндіру;
11.2.2.2 - геоақпараттық әдістер мен геоақпараттық жүйелер (ГАЖ) технологияларының ерекшеліктерін, басқа ғылымдар мен өндіріс салаларымен байланыстарын түсіндіру
Географиялық деректер базасы
11.2.2.3 - компьютерлік бағдарламаларды қолданумен тақырыпқа сәйкес географиялық деректер базасын құрастыру
Географиялық деректерді визуализациялау
11.2.2.4 - компьютерлік бағдарламаларды қолданумен тақырыптық картасызбалар жасау
3. Табиғатты пайдалану және геоэкология
3.1 Табиғатты пайдалану
Табиғатты пайдалануды реттеу
11.3.1.1 - табиғатты пайдалану түрлерінің заңнамалық тәртіппен бекітілген нормаларға сәйкестігін анықтау (жергілікті/ аймақтық компоненттің негізінде)
Табиғатты қорғауда жеке тұлғаның рөлі
11.3.1.2 - жеке тұлғаның табиғатты пайдаланудағы рөлін анықтап, "экологиялық ізін" есептеу;
2-тоқсан
3. Табиғатты пайдалану және геоэкология
3.2 Геоэкология-лық зерттеулер негіздері
Қоршаған ортаның антропогендік өзгеруі
11.3.2.1 - қоршаған ортаның антропогендік өзгерістерін жіктеу
Қоршаған ортаның сапасы
11.3.2.2 - қоршаған орта сапасының көрсеткіштерін жіктеу;
11.3.2.3 - дүниежүзі елдерін қоршаған ортаның сапасы бойынша жіктеу;
11.3.2.4 - қоршаған орта сапасын арттыру жөнінде ұсыныстар әзірлеу(жергілікті/ аймақтық компоненттің негізінде);
Геоэкологиялық жобалау
11.3.2.5 - қоршаған ортаның бұзылған аумақтарын қалпына келтіру жөнінде жобаларды ұсыну (жергілікті/аймақтық компоненттің негізінде)
3-тоқсан
4. Геоэкономика
4.1 Геоэкономика негіздері
Қазақстан Республикасы аймақтарының геоэкономикалық жағдайы мен әлеуеті
11.4.1.1 - Қазақстан аймақтарын шаруашылығының салалық және аумақтық құрылымы мен экономикалық даму көрсеткіштері бойынша салыстырып талдау;
11.4.1.2 - Қазақстан аймақтарының экономикалық даму әлеуетін анықтау(өз аймағы негізінде);
Геоэкономикалық даму стратегиялары
11.4.1.3 - Қазақстан аймақтарын экономикалық тұрғыда дамыту жөнінде стратегиялардың жобаларын ұсыну (өз аймағы негізінде);
11.4.1.4 - Қазақстан өнімдерінің танымалдығын арттыру жөнінде шығармашылық идеяларды ұсыну
5. Геосаясат
5.1 Геосаясат негіздері
Заманауи геосаяси үдерістер
11.5.1.1 - қазіргі заманның геосаяси үдерістерін түсіндіру
Қазақстанның геосаяси жағдайы
11.5.1.2 - Қазақстанның геосаяси жағдайына кешенді баға беру
Қазақстанның геосаяси қауіпсіздігі
11.5.1.3 - Қазақстан Республикасының геосаяси қауіпсіздігіне әсер ететін факторларды анықтау;
Қазақстан-ның геосаяси интеграциясы
11.5.1.4 - Қазақстанның дүниежүзі елдері мен дүниежүзілік және аймақтық ұйымдармен байланыстарын күшейту жөнінде ұсыныстар әзірлеу
4-тоқсан
6. Елтану
6.1 Дүниежүзі аймақтары
Дүниежүзі елдерін аймақтарға аудандасты-рудың қолданбалы аспектілері
11.6.1.2 - Қазақстан Республикасының физикалық-географиялық, тарихи-географиялық, саяси-географиялық және геосаяси аймақтарында орналасуын анықтау;
6.2 Дүниежүзі елдерін салыстыру
Қазақстанның халықаралық салыстырулардағы орны
11.6.2.1 - жиынтық көрсеткіштер бойынша есептелінетін индекстер мен рейтингтердегі Қазақстан орнының динамикасын зерттеу (таңдау бойынша бір рейтингтің мысалында);
11.6.2.2 - Қазақстанның жиынтық көрсеткіштер бойынша есептелінетін рейтингтерде орналасқан орына әсер ететін географиялық, әлеуметтік, экономикалық және саяси факторларды анықтау (таңдау бойынша бір рейтингтің мысалында);
Өмір сүру деңгейін жоғарылатудағы азаматтың орны
11.6.2.3 - елдің индекстер мен рейтингтерде орнын анықтағанда есепке алынатын өмір сүру деңгейінің жеке көрсеткіштерін жоғарлату жөнінде жеке азаматтың рөлін түсіндіру
Қолданбалы елтану
11.6.2.4 - қолданбалы елтанушылық ақпараттың маңыздылығын, субъектілері мен тұтынушыларын анықтау;
11.6.2.5 - түрлі мақсатты аудиториялар үшін кешенді дүниежүзі елдерінің кешенді елтанушылық сипаттамаларды әзірлеу және шығармашылық түрде ұсыну (елдер мен ұсыну формасы – таңдау бойынша)
7. Адамзаттың ғаламдық проблемалары
7.1 Ғаламдық проблемалар-ды шешу
Ғаламдық проблемаларды шешу жолдары
11.7.1.1 - ғаламдық проблемаларды шешу жөнінде әлемдік тәжірибені зерттеу;
11.7.1.2 - Қазақстанның аумағында көрініс тапқан ғаламдық проблемаларды анықтау;
11.7.1.3 - ғаламдық, оның ішінде Қазақстан аумағында байқалатын проблемалардың алдын алудың немесе шешудің өзіндік жобасын ұсыну
Қазақстан Республикасы
Оқу-ағарту министрінің
2022 жылғы 21 қарашадағы
№ 467 бұйрығына
21-қосымша
Қазақстан Республикасы
Оқу-ағарту министрінің
2022 жылғы "16" қыркүйегіндегі
№ 399 бұйрығына
119-қосымша
