«Қазақ әдебиеті» оқу пәні

102 
Қажығали Мұхамбетқалиевтің «Тар кезең» романы енгізілді.
Жалпы білім беретін мектептерде әдебиетті оқытуда қазақ әдебиетінің 
мазмұнын, стилін, идеяларын және жанрын бағалай білуге, талдау жасауға, 
шығармашылық ойлау дағдыларын дамытуға баса назар аударылады.
Пәннің оқу бағдарламасы «шиыршық» қағидаты негізінде әзірленген, 
яғни оқу мақсаттары мен тақырыптардың басым кӛпшілігі белгілі бір оқу 
кезеңінен кейін (оқу жылы барысында немесе келесі сыныптарда) білім мен 
дағдының 
кӛлемі 
кӛбірек, 
тереңірек, 
күрделірек 
деңгейде 
қайта 
қарастырылады. 
Әр сынып бойынша дағдыларды қалыптастырып, дамыту үшін оқу 
мақсаттарының жүйесі берілген. 
Ұзақ мерзімді жоспар оқу бағдарламасының құрамына енгізілді және ұзақ 
мерзімді жоспарда әр сынып бойынша қамтылатын шығармалар, сағат саны, 
оқу мақсаттары нақты кӛрсетілді. 
«Қазақ әдебиеті» пәнін оқытудың мақсаты – оқушылардың бойында 
гуманистік, адамгершілік-эстетикалық, ұлттық құндылықтарды тәрбиелеу; 
ұлттық әдеби туындылармен қатар әлем әдебиеті туындыларымен таныстыру; 
кӛркем шығарманы тануда қажетті біліммен қаруландыра отырып, шығарманы 
мазмұн мен түр бірлігінде кӛркемдік тұтастық пен кӛркемдік бейнені талдау, 
жинақтай білу, шығарма идеясын, жазушы ұстанымын бағалай білу 
дағдыларын қалыптастыру. 
«Қазақ әдебиеті» пәні әдебиетті ӛнердің басқа салаларымен (кескін, театр, 
кино, музыка) салыстыра қарастырып, ӛз ойын еркін, дәлелді, сараптай, 
салыстыра отырып жеткізе білетін тұлғаның қалыптасуына үлес қосады. 
Сонымен қатар әдебиетті «Қазақ тілі», «Тарих», «Орыс әдебиеті», «География» 
пәндері, мәдени, қоғамдық және тәрбиелік шаралармен байланыстыра отырып, 
жүзеге асыру кӛзделеді.
Негізгі орта білім берудің (жаңартылған мазмұнның) 
үлгілік 
оқу 
жоспарына сәйкес оқу жүктемесінің кӛлемі: 
1) 5-сынып – аптасына 2 сағат, оқу жылында – 68 сағат; 
2) 6-сынып – аптасына 2 сағат, оқу жылында – 68 сағат;
3) 7-сынып – аптасына 2 сағат, оқу жылында – 68сағат; 
4) 8-сынып – аптасына 3 сағат, оқу жылында – 102 сағат; 
5) 9-сынып – аптасына 3 сағат, оқу жылында – 102 сағат. 
«Қазақ әдебиеті» пәнінің оқу бағдарламасы үш негізгі дағдыны 
басшылыққа алады: 
1) түсіну және жауап беру; 
2) анализ және интерпретация; 
3) бағалау және салыстыру. 
«Түсіну және жауап беру» бӛлімі аясындағы бӛлімшелер білім 
алушылардың тӛмендегі дағдыларды үйренуіне мүмкіндік береді: 
- кӛркем шығарманың мазмұны мен пішінін анықтау және талдау; 
- әдеби шығарманың тұжырымдамасын айқындай білу; 
- кӛркем шығармадағы образды ашу және сипаттау; 

103 
- шығарма үзінділерімен жұмыс істеу дағдыларын дамыту.  
«Анализ және интерпретация» бойынша:
- әдеби шығарманың композициясын, композициялық амал-тәсілдерді 
талдау;
- шығармадағы автор бейнесін анықтау, оның рӛлін талдау; 
- кӛркем шығарманың тілін, кӛркемдегіш құралдардың қолданысын 
талдау; 
- кӛркемдегіш құралдарды пайдалана отырып, шығармашылық жұмыс 
жазу. 
«Бағалау және салыстыру» бойынша: 
- шығарманың тарихи және кӛркемдік құндылығына баға беру; 
- әдеби шығармаларды заманауи тұрғыда салыстырып, жаңашылдығына 
баға беру; 
- шығарманың құндылығын талдап, әдеби эссе жазу; 
- әдеби шығармаларды талдап, салыстыра отырып, сыни шолу және сыни 
мақала жазу дағдыларын дамыту. 
Қазақ әдебиеті туындылары жасӛспірімдердің рухани қажеттіліктері мен 
даму мүмкіндіктеріне сәйкестендіріле, қазақша ойлау және сӛйлеу, жазу, 
тыңдағанын түсіну, монолог, диалог, пікірталас жасау дағдыларын 
қалыптастырып, талдап, тану негізіне сәйкес құрылған.
Үлгілік бағдарламада кӛркем шығарма санының аз болуы ұлттық 
құндылықтарымыздың оқушы бойына сіңірілуіне еш кедергі келтірмейтінін, 
ғылыми таным мен түсінік, салт-дәстүр мен ұлттық сана әдеби туындыларды 
талдап, зерделеп және бағалап, зерттей оқу арқылы ғана кӛңілге тоқылатынын 
ескеру керек. 
Қазақ әдебиетінің әр кезеңінде жазылып, ӛзінің кӛркем құндылығын 
жоғалтпай келе жатқан туындылармен танысу арқылы оқушы әдеби талдау, 
сыни ойлау қабілеттеріне ие болып, шығармашылдық ізденіске қадам басады. 
Оқу мақсаттары белгілі бір тарау бойынша ұзақ мерзімді жоспарда кӛрсетілген 
тізімге сай жүзеге асады. 
«Қазақ әдебиеті» пәні бойынша жиынтық бағалау саны 
Оқу пәнінен әр тоқсан сайын бӛлім/ортақ тақырып бойынша жиынтық 
бағалау (БЖБ) және тоқсандық жиынтық бағалау (ТЖБ) ӛткізу қарастырылған. 
Тӛменде 40-кестеде оқу пәнінен бӛлім/ортақ тақырып бойынша жиынтық 
бағалау (БЖБ) рәсімдерінің нақты саны кӛрсетілген. 
40-кесте. «Қазақ әдебиеті» пәні бойынша жиынтық бағалау саны. 
Сынып 
Бӛлім/ортақ тақырып бойынша жиынтық бағалау саны
1-тоқсан 
2-тоқсан 
3-тоқсан 
4-тоқсан 
5-сынып 
2 
2 
2 
2 
6-сынып 
2 
2 
2 
2 
7-сынып 
2 
2 
2 
2 
8-сынып 
2 
2 
2 
2 
9-сынып 
2 
2 
2 
2 

104 
Негізгі орта білім беру деңгейінің 6 және 7-сыныптарында «Қазақ 
әдебиеті» пәнінің базалық мазмұнына «Ӛлкетану» материалдары кіріктірілген. 
Ӛлкетану – бұл туған ӛлкенің тарихы, табиғаты мен экологиясы, 
экономикалық, әлеуметтік-құқықтық дамуы, рухани шыққан тегі, әдебиеті және 
кӛркемӛнері. Ӛлкетану ӛзіңнің туған жерінді аялауды, сүюді ғана үйретіп 
қоймайды, сондай-ақ ол туралы білуіңді, тарихқа, ӛнерге, әдебиетке 
қызығушылық танытуға, мәдениет деңгейін кӛтеруге үйретеді. 
Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә. Назарбаевтың «Болашаққа 
бағдар: рухани жаңғыру» бағдарламалық мақаласы аясында әзірленген 
«Ӛлкетану» материалдарын оқыту: 
- білім алушылардың ежелгі дәуірден бастап қазіргі уақытқа дейінгі туған 
жер аумағында болып жатқан тарихи процестердің негізгі кезеңдері мен 
ерекшеліктері туралы білім қалыптастыру; 
- туған ӛлкенің табиғи байлықтары, тарихи ескерткіштері және мәдени 
нысандары туралы білімдерін кеңейту;
- туған ӛлкенің дәстүрлі қолӛнері, мәдени және әдеби мұралары мен ӛңір 
мақтанышына айналған адамдар туралы білімдерін кеңейту;
- туған ӛлкенің бірегей табиғаты, тарихы мен мәдениетіне деген құрмет 
сезімдеріне тәрбиелеу; оларды қорғауға жауапкершіліктерін арттыруға 
бағытталған. 
Ӛлкетану материалдары 6, 7-сыныптарда 2 сағаттан 4 сағат кӛлемінде 
оқытылады. Ӛлкетану материалдары оқу бағдарламасының базалық білім 
мазмұны мен ұзақ мерзімді жоспардың 3 және 4-тоқсандарына енгізілді. Оқу 
бағдарламасы бойынша тоқсандағы бӛлімдер мен бӛлім ішіндегі тақырыптар 
бойынша сағат сандарын бӛлу мұғалімнің еркінде болғандықтан «Ӛлкетану» 
материалдарын кіріктіріп оқыту ұсынылады. 

жүктеу/скачать 5,14 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: