Адибаталық ұлғаю кезінде жұмыс істелмесе газдың ішкі энергиясы өзгермейді. Идеал газ үшін Т1 =T2 (температура өзгермейді)
Реалдық газ үшін U = Cv T-a/V сондықтан:
Реал газ ваккумда адибаталық ұлғаю кезінде салқындайды.
52. Сұйықтар және олардың сипаттары.
Сұйық - заттың агрегаттық күйі болып табылады, газ бен қаттының арасындағы өтпелі күй. Газдарда молекулалар орналасуының заңы болмайды. Қатты денелердің орналасуы - молекулалар кристалдық тор құрады, оларда алыс рет сақталады, сұйықта рет болмайды, молекулаларының орналасуында жақын рет болады, молекулалардың тәртіпті орналасуы молекулааралық қашықтықтан артпайды.
Радиус r - молекулалық әрекеттесу арақашықтығы (10-9 м шамасында) сұйықтық молекулалары арасындағы тартылыс күшті санамауға болады.
Радиусы r шарды молекуланың әрекеттесу шары деп атаймыз. сұйықтың ішкі көлеміндегі А молекуласына қоршаған орта молекулалары тарапынан әсер етуші күштер орта есеппен компенсацияланған. Сыртта орналасқан В молекулаға әсер етуші R күші сұйықтың ішіне қарай бағытталған. Беттік қабаттағы барлық молекулалардың қорытынды күші сұйыққа молекулалық (ішкі) қысым түсіреді.
53. Беттік тартылу.
Сұйықтың беттік қабатының молекулалары сұйықтың ішкі молекулаларына қарағанда потенциалдық энергиясы көп болады. Бұл қосымша энергия беттік энергия деп аталады, ол беттік ауданға пропорцинал болады:
Е = 6 S, мұндағы 6- беттік тартылу.
Тепе-теңдік күй потенциалдық энергияның минимумымен сипатталады, сондықтан сыртқы күш болмаған кезде сұйықтың бетінің көлемі минималдық - шардың формасында болады. Сұйықтың беткі қабаты тартылу күші әсер ететін созымтал серпімді пленкаға ұқсайды.
Беттің керілу күшінің әсерінен сұйықтың беті тырысты делік, сонда (суретке қара) осы кезде контурдың l элементіне әсер ететін 6 күш ,
А = flx , мұндағы f- тартылу күші, сұйықтықтың бетінің контурының бірлік ұзындығына байланысты әсер етеді. Бұл жұмыс беттік энергияның азаю есебінен жасалынады, яғни А=E болса, онда σ=f, σ-беттің керілу күшінің контурдың бірлік ұзындығына әсер ететін беттік керілу күшіне тең. Беттік керілу бірлігі - Ньютонның метрге қатынасы (Н/м) немесе джоульдің квадрат метрге қатынасына (Дж/м2) тең.
