«Жалпы химиялық технология» пәні бойынша сұрақтар
жүктеу/скачать 1,6 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Метанол синтез-газдан өндіру технологиясы. Процестің технологиялық параметрлері. Қолданылуы.
| Аммиакты синтездеу – көлемді азайтып жылу бөліп жүретін қайтымды үдеріс, яғни қысымды арттырып, температураны төмендету, тепе-теңдікті оңға жылжытады.
Орта қысымда аммиакты өндірудің принципиалдық сызбанұсқасы: 1 – табиғи газдағы күкірт қосындыларын тазарту; 2, 3 – метанды конверсиялау (бірінші жəне екінші сатысы); 4 – көміртек оксидін конверсиялау; 5 – конверсияланған газды тазалау; 6 – аммиакты синтездеу; 7– аммиакты бөлу. Аммиактан минералдық тыңайтқыштар, дәрі-дәрмектер, қопарылғыш заттар, азот қышқылы және нитраттар өндіріледі, аммоний тұздары алынады. Аммиак төменгі қысымда (0,7—0,8 мПа) оңай сұйылады, ол буланғанда көп жылу сіңіретін қасиетіне сәйкес тоңазытқыш қондырғыларда реагент ретінде қолданылады. Аммоний нитраты мен аммоний сульфаты, аммоний гидро- фосфаттары тыңайтқыш ретінде кеңінен қолданылады. Аммоний хлориді: дәнекерлеуге, гальвани элементін даярлауға, ал аммоний гидрокарбонаты: кондитер, тамақ өнеркәсібінде қолданылады. Аммоний нитраты NH4NO3 мен алюминий және көмірдің коспасынан аммонал деп аталатын копарылғыш зат жасалынады. Медицинада жиі аммиак деп аталатын 10% аммиак ерітіндісі естен танған кезде, тыныс алуды ынталандыру үшін, құсуды ынталандыру үшін, сонымен қатар сырттан - невралгияда, миозитте, жәндіктердің шағуында, хирургтың қолын емдеу үшін қолданылады. Қате қолданылған жағдайда өңеш пен асқазанның күйіп қалуы (ерітіндіні сұйылтпаған жағдайда), тыныс алудың рефлекторлық тоқтауы (жоғары концентрацияда ингаляция кезінде) тудыруы мүмкін. Жергілікті, ингаляцияға және ішке жағуға қолданады. Тыныс алуды қоздыру және науқасты естен танудан шығару үшін науқастың мұрнына дәкенің немесе аммиакпен суланған мақтаның кішкене бөлігін абайлап әкеліңіз (0,5-1 с). Жәндіктердің шағуымен - лосьондар түрінде; невралгиямен және миозитпен – аммиакты линиментпен сүрту. Хирургиялық тәжірибеде оларды қайнаған жылы суға салып, қолдарын жуады. Метанол синтез-газдан өндіру технологиясы. Процестің технологиялық параметрлері. Қолданылуы. Метанол, метил спирті, ағаш спирті, СН3ОН – иісі(этил спиртінің иісіне ұқсас) бар, түссіз сұйықтық, тығыздығы – 0,7924 г/см3, балқу т – 97,9, қайнау – 64,5. Сумен, спиртпен, тензодмен, ацетонмен, тб органикалық еріткіштермен оңай әрекеттесе алады. Формальдегид, сірке қышқылы, әр түрлі эфирлер алуда қоспа ретінде қолданылады. Метанол жүйке және тамыр жүйесіне әсер ететін у болып табылады. Метил спирті таза күйінде еріткіш ретінде жəне мотор отынына қоспа ретінде қолданылады. 1933 жылға дейін метил спиртін ағашты құрғақ айдау əдісімен өндірген. Сол себептен метанол-ағаш спирті деп аталады. Əрбір кубометр ағаштан 3-6 кг метанол өндірген. Қазіргі кезде метил спиртін синтез газдан (СО+Н2 ) өндіреді. Метил спиртін синтездеудің физикалық-химиялық негізі жəне технологиясы аммиакты синтездеу əдісіне ұқсас. Синтез газ азот-сутек қоспасы сияқты генератор газдарын немесе табиғи газдарды конверсиялау əдістерімен өндіріледі. Метанол синтезінің технологиялық көзқарасы бойынша және оны шикізаттың басқа да қатты түрлерінен алуға болатынына қарамастан, ең тиімді шикізаты – табиғи газ және мұнай өндірісінің газдары болып табылады. Технологиялық бастапқы шикізат болатын газ - көмірсутектік газдың : табиғи газдың, ацителен өндірісінің синтез газының, кокс газының, сұйық көмірсутектердің (мұнай, мазут, жеңіл каталитикалық крекингтің) және қатты отындардың - көмір конверсиясы нәтижесінде алынады. Үрдісті 350-400 С, 20-30 МПа жəне V=35000-40000 сағ-1 көлемдік жылдамдықта мырыш-хром катализаторының (ZnO+Cr2O3 ) қатысуымен немесе 210-300 С, 5-10МПа жəне V=8000-10000 сағ-1 төменгі температуралық құрамында мыс бар катализаторда жүргізеді. Құрамында мысы бар катализаторлардың тұрақтылығы төмен. Бұл катализатордың активтілігіне газдық құрамындағы аздаған мөлшерде СО2 болуы оң əсер етеді. Бір циклде метанолдың шығымы 4% шамасында. Метанолдың түзілу реакциясы қайтымды жəне экзотермиялық реакция болып табылады. Ле-Шателье принципі бойынша қысымды көтеру тепе-теңдікті метил спирті түзілетін жаққа қарай ығыстырады. үрдіс экзотермиялық болғандықтан температураны жоғарылату тепе-теңдікті солға қарай ығыстырады, синтез газдың метанолға айналу дəрежесі төмендейді. Сонымен қатар температураны жоғарылатпаса, үрдістің жылдамдығы азаяды. Сондықтан өндірісте температураның ауытқуы 20-300 С-тан аспауы керек. 10 мл метанолды ішу соқырлықты тудыруы мүмкін, ал 50 мл өлімге әкелуі мүмкін. Метил спиртін этил спиртінен келесі сынақтардың көмегімен ажыратуға болады: • Егер сіз сұйықтықты тұтатсаңыз, онда этанол көк жалынмен, ал метанол жасыл түспен жанады. • Шикі картопты алкогольге салуға болады. Этанол көкөністің түсін өзгертпейді. Метил спиртінде картоп қызғылт түске ие болады. • Мыстың ыстық сымын сұйықтыққа батырыңыз. Егер жағымсыз иіс сезілсе, онда бұл метанол. Көбінесе метанолмен улану күмәнді спиртті ішімдіктерді тұтынған кезде пайда болады. Алкоголь өнімдерінде метил спиртінің болуын анықтау үшін келесі сынақтарды жүргізу қажет: • Сусынды контейнерге құйып, ас содасын сол жерге салыңыз. Метанолда сода толығымен ериді, ал этанолда сары тұнба пайда болады. • Сұйықтыққа калий перманганатын қосуға болады. Егер көпіршіктер пайда болса, онда сусынның құрамында метанол бар. жүктеу/скачать 1,6 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|