Майлаушы заттар – тығыздауды жеңілдету үшін жəне прессфор-
мадан дайын өнімді оңай босатып алу үшін композицияға қосылатын
органикалық қосындылар. Көбінесе, стеарат қышқылының тұздары,
мырыш, балауыздар қолданылады.
Полиэтилен этиленді тізбекті полимеризациялау əдісімен алынады:
nCH2=CH2 –[CH2-CH2]- n
Пластикалық массалардың өндірісіне келек болсақ,(33 сүрақтағы жоғарғы қысымдағы полиэтилен өндірісінде қосып жаз!!!)
Парафин қатарындағы молекулалық массасы 18000-800000-ға
дейінгі қанықпаған көмірсутегі.
Шикізат ретінде 8000 С температурада пропан жəне бутанды крекингтеу арқылы немесе мұнай өнімдерін жоғары температурада пиролиздеу арқылы өндірілетін этиленді қолданады. Полимерлеуге қолданылатын этиленнің тазалығы өте жоғары болуы қажет (99,99 %(С2Н4). Құрамында қоспа болса, тізбек үзіліп молекулалық массасы төмендейді.Таза этиленді алу үшін газ қоспасын -110-1300С температурада жəне 0,5-5,0МПа қысымда тоңазытқыш арқылы өткізеді. Осылай ацетилен мен олефиннен басқасы этиленнен тазартылады.Ацетилен жəне олефиндерді кобальт-молибден катализаторының қатысуымен 2500С температурада жəне 1,5МПа қысымда гидрлеп, этилен құрамынан шығарады.
Өндірісте полиэтиленді үш түрлі əдіспен алады:
1. Комплексті төртхлорлы титан TiCl4, үшэтилалюминий Al(C2H5)3 катализаторы қатысында 0,5-0,8МПа төмен қысымда 70-800С температурада этиленді полимерлеп алады.
2. Хром, ванадий жəне т.б. катализатордың қатысуымен 130-1700С температурада 3,5-4,0МПа қысымда еріткіш қатысуымен полимерлеп алады.
3. Жоғары қысымда (130-250МПа) 200-2700С температурада аз мөлшерде оттектің (0,005-0,05) немесе сутектің асқын тотығының қатысуымен полимерленеді.
33.Жоғары қысымды полиэтилен өндірісі
Жоғары қысымда полиэтиленнің полимерлену үрдісі радикалдық механизммен жүреді.Тазартылған этилен компрессорда (1) 25МПа қысымға дейін сығылады да, майдан тазартылғанан кейін 15 МПа қысыммен сығылады. Қысым неғұрлым үлкейген сайын полимерлеу жылдамдығы жоғарылайды. Этилен майтазартқыштан өтіп реакторға (3) келеді. Реактордың жоғарғы жағында этилен реакция температурасына дейін қызады, ал төменгі жағында полимерлену жүреді. Реактор еңгіш орнатылған диаметрі 25 мм, ұзындығы 30 мм құбыр, үш зонаға бөлінген.Сумен қыздырылып, сумен салқындатылады. Полиэтилен реакцияласпаған этиленмен бірге редукторлар жүйесі арқылы сеператордан (4) өтіп, қабылдағыш (5) келіп, қысым төмендеп, полиэтилен мен этилен бөлінеді. Этилен ұстағышта (6) жуылып, қайтадан полимерленуге кетеді.Қабылдағыштан (5) этилен балқыған күйінде тұрақтануға, боялуға жəне ұсатуға жіберіледі.Этиленнің конверсиялану дəрежесі бір айналғанда 8-12%-ға бірнеше рет газ циркуляцияланғанда 95-97 %-ға дейін жетеді. Үрдіс периодты жəне үздіксіз болуы мүмкін. Бір тонна полиэтилен алу үшін 1,1 тонна этилен, 2,4 кг триэтилалюминат жəне 4,8 кг тетрахлоридтитан жұмсалады.
Достарыңызбен бөлісу: |