•ІСонымен, а с с о ц и а т и в т ік т е о р и я н ы ң заттар м е н құбылыстарға қарапайы м элем ентарлы қ көзқарасы на гештальтизм ең алдымен элементтер синтезі, түтастық қағңданы қарсы үсынды. Гештальтизм теориясы ны ң жақтаушылары адамның практикалық іс-әрекетіне естің тәуелділігі туралы сүраққа жауап берлмеді ж ән е е з ш еш імін таппады. Сондықтан да естің генезисі туралы мөселе күн тәртібінен алынып тасталды. Осы сүраққа психологиялық зерттеулердің басқа да екі бағытының өкілдері жауап берм еді — бихевиоризм және психоталдау. Б ихевиоризм ді ж ақтауш ы ларды ң кезқарастары ес п р об л ем асы н а а с с о ц и а т и в т ік т е о р и я ө к іл д е р ін ің көзқарастарына жақын болды. Олардың арасындағы бірден- бір мөнді жалғыз айырмашылық — бихевиористер материадды еске сақтауда бекітудің рөлін бағалады, үйрету үрдістеріндегі естің қалай жүмыс істейтіндігін зерттеуге ерекше мөн берді. 3. Фрейд ж әне оны ң жақтаушыларының еңбегі адам есін зерттеуде е с к е с а қ т а у м е н үм ы туды ң м н ем и к а л ы қ үрдіетерінде жағымды ж әне жағымсыз эмоциялардын рөлін анықтауға ерекше м ән берді. Психоталдау теориясының арқасында адамның түрткілер саласымен байланы сты үмы туды ң көптеген қызықты психологиялық амалдарын анықтады ж әне суреттеді. Кибернетиканьщ ғылым ретінде дамуының басталуымен есегітеу техникасы мен математикалық программалаудың білімнің бүл салаларыңда пайда болуы психологиядан тәуелсіз ес үрдістерін моделдеу басталған болатын, дәлірек айтқанда, еске сақтаудың амалдары, еске сақтаудың төсілдері жөне ақпаратты қ айта ж аңғы рту эл ек тр о н д ы -т ехн и к ал ы қ
