«жансугуровские чтения»


Қабыкей Ахмерұлы Моңғолия, Баян-Өлгий



Pdf көрінісі
бет48/208
Дата06.01.2022
өлшемі2,06 Mb.
#11587
1   ...   44   45   46   47   48   49   50   51   ...   208
Қабыкей Ахмерұлы Моңғолия, Баян-Өлгий
аймағында 1927 жылы туған
Қабыкей
Ахмерұлы-композитор,
музыка
зерттеушісі, Моңғолияның еңбек сіңірген
артисі 1958 - 59 жылдары Алматыда ұлт-
аспаптар оркестрінде шеберлігін шыңдаған
соң,
Баян-Олгий қазақ
музыка
драма
театрында 30 жыл бойы ұлт-аспаптар
оркестріне
жетекшілік
еткен
Әр
ел
композиторларының
200-ге
тарта
шығармасын оркестрге түсірген. Қабыкей
25 ән, ондаған би музыкасы және 30-ға
тарта
күй
авторы
(1965).
"Моңғолия
қазақтарының халық әндері" (1965), "Ән
кітабы"
(1972),
"Баян-Өлгий
қазақтарының
домбыра және
сыбызғы
күйлері" (1977), "Моңғолия қазақтарының
халық әндері" (жинақтарын дайындап,
бастырды.
Соңғы
жинағына
қазақ
халқының
250-дей
әнін
түрлі
нұсқаларымен, мәтіні мен және нотасымен
жариялаған.
 
Моңғолияның  «Алтын  жұлдыз»  орденімен  (1960)  марапатталған,  1992  жылы 
Қазақстанға  қоныс  аударған  Баян-Өлгий  аймағында  өмір  сүрген  айтулы  күйші-
композиторлар  –  Байсал,  Қытайбай,  Хұсайын,  Байысхан,  Орыс,  Өсерхан,  Қабыкей  сияқты 
халық  таланттарының  арқасында  осындай  күйлер  халық  игілігіне  айналды.  Олар  тек  төл 
мұрамызды  жалғастырушы  ғана  емес,  әрқайсысының  өзіндік  қолтаңбасы  бар,  аспапты 
музыка  саласында  ұрпаққа  өшпес  мұра  қалдырушы  өнер  иелері.  Сондықтан  Баян-Өлгий 
аймағының  күйшілік  дәстүрі  күні  бүгінге  дейін  үзілмей  жалғасын  тауып  келе  жатыр  деп 
толық айтуға болады. 
М. Хұсайынұлы  1936 ж. Моңғолия мемлекеті, Баян-Өлгий аймағы,  Ақкөл ауылында 
дүниеге  келген  күйші-композитор, дирижер.  Алматы  мемлекеттік  консерваториясын  қазіргі 
Қазақ  ұлттық  консерваториясы;  1967  жылы  бітірген. Баян-Өлгий аймақтық  қазақ  музыкалы 
драма  театрында  музыкант,  дирижер,  театрдың  көркемдік  жетекшісі,  бастығы  (1958  -92) 
сондай-ақ  Моңғолия  Композиторлар  одағының  қазақ  бөлімшесін  басқарған,  (1967  -92),  40-
тан  астам  ән,  романс,  хор,  кантата,  поэма  жазған.  Оның  «Тың  қыз»  (1966,  либреттосы 
А.Хандсурэндікі) бен «Бүркіт» (1970, либреттосы Б.Лхасурэндікі) атты балеті, «Аяқталмаған 
ән» атты операсы (1991, либреттосы Б.Имашхандікі) Баян-Өлгий аймақтық қазақ музыкалы 
драма театрында қойылды. Хұсайынұлы осымен қатар «Бірлестікшілер» (1971) мен «Аталар 
аманаты»  (1981)  атты  қойылымдардың  музыкасын,  симфониялық  шығармалары:  «Бөбектер 
рондосын»  Жеңіс  увертюрасын»,  күйлері:  «Мереке»,  «Шашу»,  «Өзгерген  өлке»,  «Жеңіс»,  
«Жәзира»,  «Атажұрт»,  «Аймағым  алтын  ордам»  шығармалары  бар.  Романстары: «Туған 
жер», «Елде жүрсем» 1996, 30-дай концерттік би музыкалары, сондай-ақ «Шайқас алдында» 


 
34 
  
 
 
 
 
 
 
 
     
«ЖАНСҮГІРОВ ТАҒЫЛЫМЫ» 
республикалық ғылыми-тәжірибелік конференция материалдары
      
7 желтоқсан 2018 ж

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                          

 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   44   45   46   47   48   49   50   51   ...   208




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет