«жансугуровские чтения»
жүктеу/скачать 2,06 Mb. Pdf көрінісі
|
6-2018
- Бұл бет үшін навигация:
- Ключевые слова
| Тірек сөздер: текстология, қолжазба, коньектура, конондық, мәтін.
Статья посвящена обзору основных этапов развития казахской текстологии, начиная с первых опытов, осуществившего текстологический анализ произведений Абая Кунанабаева. Автор излагает основные принципы современной текстологической науки, без которой невозможны правильная систематизация и подготовка к изданию художественных произведений. Ключевые слова: текстология, рукопись, эскиз, конон, текст. Resume: The article is devoted to the review of the main stages of the development of Kazakh textology, starting with the first experiments, which carried out a textological analysis of the works of Abay Kunanabaev. The author sets out the basic principles of modern textual science, without which correct systematization and preparation for the publication of works of art are impossible. Key words: textology, handwriting, sketch, conon, text. Абай өлеңдерінің ел ішінде таралуының басты себептері ең алдымен поэзиясының мазмұн сонылығы, терең ойлылығы, «Сөзі аз, мағынасы көп тереңдігі» (А.Байтұрсынов) екінші – ақын өз өлеңдеріне ән шығарғандықтан, көп өлеңдері көзі тірісінде әнімен айтылып таралған, үшіншіден – қасында хат танитын көзі ашық жастар әрі Мүрсейіт, Хасен сияқты сауатты молдалар болған. Ақын елінің ерекше бір дәстүрі ұзатылған қыздың жасауына да Абай өлеңдерін қолмен көшіріп жазған дәптерлерді қосып берген. Сондықтан Абай өлеңдері ел арасында ауызша да, жазбаша да кең тараған. Семей, Ақмола, Жетісу облыстары уездерінен келіп ақынның өлеңдерін жаттап, әндерін үйреніп елге таратқан әнші ақындар, сал-серілер көп болған. Абайдың өз балалары мен дос - жаран туыстары да, бала оқытушы молдалар да ақын өлеңдерін таратуға зор қызмет еткен. “...Абайды қолжазба күйде көшіріп алып тарту Тобықты іші мен Семей уезіне ғана емес, Қараөткел, Кереку, Қарқаралы, Өскемен, Зайсан, Лепсі, Қапал уездерінің барлығына да көп жайылған өнеге дәстүр есепті болған” дейді М.Әуезов [1, 27] 1884-85 жылдардан бергі өлеңі жиналып отырған. Мүрсейіт 1916 жылға дейін Абайдың өлеңін көшіріп, ұқыптап жинап жүрген. Ақынның көзі тірісінде кітабы шықпаған, “Дала уалаяты газетінің” 1889 жылғы №7 санында “Жаздыкүні шілде болғанда” деп басталатын өлеңі “Семей оязы Шыңғыс елінің қазағы Ибраһим Құнанбай ауылының Бақанас өзенінде Көпбейіт деген жерге қонып жатқандығы түрі” деген тақырыппен басталған. Соңында: “Кісіден үйреніп жаздым”, “Көкбай Жанатайұлы” деп қол қойылған. [2,92] Газеттің сол жылғы №12 санында Абайдың “Күлембайға” деген өлеңі авторы көрсетілмей, “1888 жылда май айында Ақшатау деген жерде Семей облысы мен “Жетісу облысының чрезвычайный съезі болғанда бір уездің ел билеушілерінің съездегі түрі” деген кіріспе сөзбен берілген. Өлең “Болыс болды кей кісі” деп басталып ІІІ жақтан айтылған. 108 «ЖАНСҮГІРОВ ТАҒЫЛЫМЫ» республикалық ғылыми-тәжірибелік конференция материалдары 7 желтоқсан 2018 ж . . жүктеу/скачать 2,06 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|