Жануар физол
жүктеу/скачать 9,54 Mb. Pdf көрінісі
|
Zhanuarlar-fiziologiyasy Nesipbaeb
| 5.
Əр түрлі жануарлар қанындағы гемоглобин мөлшері
Жануарлар Сали көрсеткішімен (пайыз)
Қанның 1 л мөлшерінде (г)
Жылқы
Ірі қара Түйе
Қой Ешкі
Шошқа
Қоян Тауық
Ит 50-100 56-74
66-114 54-80
45-81 51-99
51-87 51-99
65-95 13,6
11,0 15,2
11,6 10,7
10,6 11,7
17,7 13,7
50 Қалыпты жағдайда организмде гемоглобин толассыз түзіліп жəне жойылып отырады. Тəулігіне шамамен қандағы гемоглобиннің бір пайызы жаңарады. Ал жаңа гемоглобин сүйек кемігіндегі эритробласт торшаларында түзіліп, ескірген гемоглобин торлы эндотелий жүйесінде, негізінен бауыр мен көкбауырда жойылады. Қаңқа мен жүрек еттерінде гемоглобиннің ерекше түрі - миоглобин кездеседі. Ол гемоглобиннен өзінің химиялық құрылысымен, физика- химиялық қасиеттерімен жəне биологиялық маңызымен ерекшеленеді. Миоглобиннің құрамында да глобин мен гем болады, бірақ миоглобиннің глобині амин қышқылдарының 153 қалдықтарынан құрылған бір ғана полипептид тізбегінен тұрады. Миоглобин құрамында жалғыз гем болады да, оның молекулалық массасы 20 мың құрайды. Миоглобин көмір қышқыл газымен қосылыс түзбейді, бірақ оттегімен жеңіл қосылып, жеңіл ажырасады. Ортаның əрекетшіл реакциясы оксимиоглобиннің диссоциациялану жылдамдығына көп əсер ете қоймайды. Оттегінің үлес қысымы сынап бағынасымен 40 мм-ге жеткеннің өзінде миоглобиннің 95 пайызы оттегімен қанығып үлгіреді. Ал оттегінің үлес қысымы сынап бағынасымен 5 мм-ге дейін төмендегеннің өзінде (торшадағы жағдай) миоглобинмен байланысқан оттегінің тек 40 пайызы ғана пайдаланылады. Миоглобин бұлшық еттерде жүретін процестерде, атап айтқанда, оттегі қорын жинақтауда, жиырылған еттерді оттегімен қамтамасыз етуде ерекше рөл атқарады.
8-сурет. Миоглобин молекуласы жүктеу/скачать 9,54 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|