(АсгШШае),иіекпіек (ТеПщопШае), кейбір қоңыздар қауіп төнген кезде
өздерінің қанында түзілетін улы затты бөліп шығару арқылы
қорғанады.
Мысалы,
алагүлік
қоңыздың
(МеІоШае) қанында
кантаридин дейтін биологиялық әсері күшті сүйық түзіледі. Бұл сүйық
жылы қанды жануарлардың терісінде ісік тудыратындықтан онымен
коректенетін омыртқалы жануарлар аз кездеседі. Сүтқоректілерден
сасық күзен
(Мизіеііа еуегзтаппі Ьез.), скунстардың
( Мерһіш терһіііз) басқа жануарларға шашатын сасык затының иісі үзак уақыт
бойында
сақталады. Скунстьщ тік ішегіндегі безден шығарып
шашатын
сүйығы көзді зақымдап
соқыр етуге де әсері жетеді.
Сондықган ск> нстарды білепн жыртқыш оларға жолаудан сескенеді.
Сондай-ак атқыш қоңыз
(Вгасһіпиз туыстастар
) туысына
жататын ызылдақ коңыздардың
(СагаЬШае) кейбір түрі қауіп-қатер
кезінде
температурасы 100 градустық сутегінің
қостотығымен
атқылайды. Кейбір жырткыштар да аулаған жемтіктік
жануарды
өлтіру үшін улы заттар қолданады. Жылан, сарышаян
(Бсогріопез), бүйі
(Ьусоза) тәрізді жануарлар қорек ететін жануарларын шағып,
улатып өлтіретіні ежелден белгілі.
Жарғаққанаттылар қатарына жататын жабайы аралардың
бірнеше түқымдастың
(ЗсоІіДае, РотрһіІШае, БрһесоШеа) окідцері
жемтіктерінің жүике түйнектерін лезде тауып улы бізгегін түйрейді
де уын шашады. Жүйке түйнегі уланған жэндік
өлмейді, бірақ
қозғалыссыз, салданған шала жансар күйге түседі
(14-сурет). Осындай шалажанды жәндіктерді жабайы аралар ініне әкеліп кіргізіп,
олардың
денесіне
жүмыртқалайды.
Жүмыртқадан
шыққан
дернэсіадері шалажанды жэндіктің денесін ішінен кеулеп жеп, дамып
жетіледі. Осылайша жабайы аралар өзінің үрпағының азығын
дайындайды.
Шолаққүирық жертесер
