Жануарлар экологиясы


Ысһепез ),  мүктер ( Вгуорһуіа



Pdf көрінісі
бет101/112
Дата15.11.2023
өлшемі12,6 Mb.
#122838
1   ...   97   98   99   100   101   102   103   104   ...   112
Ысһепез
), 
мүктер (
Вгуорһуіа
), қияқөлеңдер 
(Сагех),
мүкжидек 
(Уассіпіит
охусоссиз)у
көкжидек 
(Уассіпіит иІІ£Іпозит)9
жатаған кайын 
(Веіиіа
папа),
тайпақ талдар 
(Баііх)
қүрайды.
Тундра белдемінің табиги 
экологиялық жағдайы 
қатал, 
жануарларға қолайсыз болғандықтан ондағы жануарлардың түрлік 
қүрамы көп емес. Тундраның жағымсыз қатал табиғатына бейімделіп 
төзе алған аз ғана түрлі жануарлар кездеседі. Оның есесіне мұндагы 
эрбір түрдің жануары өте өсімтал. Тез көбейіп, аса көп үрпақ береді.
Тундраның қүрлығында тіршілік ететін омырткасыз жануарлар 
қыста қар астьгада, өсімдіктің арасына кіріп анабиоз күйге түсіп, 
қысқы үзақ ұйқы жағдайында өткізеді. Олар көктем басталысымен 
жаппай көбейе бастайды. Дернэсіл, куыршақ, жүмыртка сатысында 
қыстап шыққан омыртқасыз жануарлар көктем шыға дамуъш қайта 
жалгастырады.
Тундраның жер беті батпақ пен суға бай екенін жоғарыда 
айтқанбыз. Осы су мен батпақга сансыз күжынаған үсак шаян 
тәріэділер мен жэндіктер, олардың дернэсілдері тіршілік етеді. 
Олардан жазда орасан зор мол маса шіркей дамып жетіледі де адам 
мен жануарларға мазасыз жағдай тудырады.
Жаз маусымы басталысымен тундраға үялап жұмыртқа басу 
үшін үйрек түқымдастар тобын қүрайтын жыл қүстары үшып келіп 
қоныстанады. Олар- ақкулар, қаздар жэне үйректер. Бүлардың денесі 
нығыз, бітімі сымбатты, мойыны үзын, аяктары төрт саусақты. Алға 
қарай бағытталған үш саусагы үзын, олар өзара жүзбе жарғақтар 
арқылы бір-бірімен жалғасып қосылады. Бүлардың қауырсыны нығыз, 
мамықтары қалың жэне денесін біртегіс түтастай жауып орналасады.
Қүйымшақ безінен бөлініп шыкқан майлы сұйықпен майланган 
мамық жүніне су жұқпайды. Суда жақсы жүзеді.
Мамыр айында қар ери бастасымен тундра ақкуы 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   97   98   99   100   101   102   103   104   ...   112




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет