Жануарлар экологиясы
(Рһгупосерһаіиз уегзісоіог
жүктеу/скачать 12,6 Mb. Pdf көрінісі
|
жануарлар экологиясы
| (Рһгупосерһаіиз уегзісоіог
5 іга.) түсі оның тоқтап тұра қалған жерінің өңіне сэйкес тез өзгереді. Олар тұрған орнында ешбір қозғалмайтындьисган іұрған жерінен ажырап көрінбейді. Мекен- жайының түсіне өзінің түсін сәйкестіру аркылы жыртқыштардан қорғану кұстардын арасьшда кең тараған. Шілдің түсі оның қонған жерінің түсімен бірдей болуъімен қатар ол қонып отыра қалған 88 жерінде ешбір қимылсыз жабыса қалатындықтан онымен қоректенетін қандай қырағы құстың өзі оны көрмей қалады. Қамыстьщ ішінде мойнын жоғары созып, қозғалыссыз отырған әупілдек қамыстан ажыратылмайды. Өзінің түсі мен пішінін жыртқыш немесе шағатын улы жануарларға ұксату аркылы қорғанудың түрі де кездеседі. Мысалы, усыз жыландардың пішіні мен түсі улы жыландарға, ызылдауық шыбындардың, көбелектердің кейбірі шағатын жэндіктерғе үқсас болуы жыртқыштардан қорғануға көмеғін тигізеді. Алайда, айтылған қорғаныш, сакгық, жасырынудың барлығы да жемтіктік жануарларды жыртқыштан тольпс қорғай алмайды. Қимыл-козғалыс кезінде оларды жыртқыштар көріп қояды. Әйтсе де жыртқышқа оңай олжа болмай популяциясының санын түрақты деңгейде сақгауына азды- көпті көмегін тигізеді. Жоғарыда қарастырылған дэлелдер мен мысалдардың негізінде жырткыштар мен жемтіктік жануарлардың өзара қарым-қатынасы бүлардың тарихи даму дэуірінде қалыптасып бүл екі топтың екеуінің де эволюциялық даму үрдісіне көп әсерін тигізгенін айқын көруге болады. Жыртқьпптардың да жемтіктердің де дене қүрылысы, мінезі, түсі мен пішіні, тіршілік ету сипаты калыптасуына екі топтың өзаралық байланысы мен қарым-қатынасының ерекшеліктері үлкен рөл аткарғанын көреміз. Қоректенетін жемтіктік жануарсыз жырткьпптар тіршілік ете алмайтыны белгілі. Сондыктан олар жемтікті іздеп, тауып, үсгап, өлтіріп жеуге бейімделуге, ал жемтік жыртқыпгган қорғануға, мэжбүр болады. Қоректенетін жемтіктік жануарлардын саны өсіп молайса, жыртқыпггардың көбеюіне мүмкіндік туады: жемі мол болғандықтан жаксы семіріп, біркелкі ұрықганып төлдейді, өлімі азайьгп саны күрт өсе бастайды .Жыртқы штард ың көбеюі жемтіктік жануарлардың санын азайтады. Ал жемтіктің азаюы жыртқыштың саныньщ азаюына ұшыратады. Табиғи жайдайда осылайша жыртқыш пен жамтіктік жануарлар бірінің санын бірі ретгеп, табиғи тепе-теңдік деңгейін сақтап тұрады.Мысалы, Монголияның өлкелерінде кең таралған жайылым мен шабындыкка аса зиянды дала тышқанын жүктеу/скачать 12,6 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|