Жануарлар этологиясы
Жылуды реттеумен байланысты мінезқылық. Пойкилотермді ағзалар
жүктеу/скачать 1,51 Mb. Pdf көрінісі
|
| Жылуды реттеумен байланысты мінезқылық. Пойкилотермді ағзалар.
Пойкилотермді ағзаларға (грек. poikilos – өзгеретін, ауыспалы) құстар мен сүтқоректілерден басқа органикалық әлемнің барлық таксондары жатады. Оның атауы осы топтың өкілдерінің барынша көрінетін қасиеттерін атап көрсетеді: қоршаған орта температурасының өзгеруіне байланысты кеңінен өзгеретін дене температурасының тұрақсыздығы осыған тән. Дене температурасы. Пойкилотермді ағзалардың жылу алмасуының басты ерекшелігі метаболизм дейгейінің төмендігі арқасында қуат көзін сыртқы шығару болып табылады. Пойкилотермді ағзалардың дене температурасының сыртқы орта температурасына, дәлірек айтқанда сырттан келетін жылу ағымына тура тәуелділігінің түсіндіріледі, себебі пойкилотермді формалардың радиациялық жылытуды қолдануында. Дене температурасы мен орта температурасының толық сәйкестігі сирек кездеседі. Көптеген жағдайда осы көрсеткіштер арасында белгілі бір айырмашылық болады. Ортаның төмен және қоңыржай диапазондарында есін жиған жағдайдағы ағзалар денесінің температурасы жоғары, ал ыстық жағдайда – төмен болып келеді. Дене температурасының орта температурасынан артуы алмасу деңгейі кезінде де эндогенді жылудың шығуымен түсіндіріледі – дәл осы дене температурасының артуын туындатады. Ол негізінен белсенді қимылдайтын жануарларда байқалады. Мысалы, қалыпты жағдайдағы бунақденелілерде дене температурасының орта температурасынан артық болуы градустың оннан бір 132 бөлігімен көрінсе, белсенді ұшып жүрген көбелектер, аралар мен басқаларында температурасы сыртта 100С болғанына қарамастан 36-400С деңгейінде сақталынады. жүктеу/скачать 1,51 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|