Жануарлар этологиясы
жүктеу/скачать 1,51 Mb. Pdf көрінісі
|
Жануарлар этологиясы
|
Аймақ үшін күресі – аталықтардың өте маңызды қызметтерінің бірі. Жақсы аймақсыз отбасы немесе тобыр тіршілік ете алмайды, олар жердің көлемі мен сапасына тәуелді болып келеді. Аймақты әрдайым кеңейтіп отырыуы керек және көршілер арқасында да. Сондықтан аймақ үшін күресуі міндетті түрде болады. Адамдардың ата – бабаларымызда аймақтық топтармен өмір сүрді, оларға аймақ үшін күресі де қажет болды. Кейбір топтарына аймақ үшін күресі өмірлік мәні болды. Сонымен, жоғарыда айтылғаннан анықтауға болады, түрішілік агрессияда бір тұрге жататын жануардың ішінде басты қызметі болып аймықтық кеңістіктегі, тепе – теңдік бөліністері жатады. Одан басқа, Миннинг аймақтық мінез – 214 құлықтың тағы бір аспектін бөліп қарастырады. Қызық, аймақтың жануардардың аталықтарында аналыққа бірінші реакциясы қандай болады екенін, шабуыл жасаудың әлде қашудың элементтері ме. Осындай агрессиясы өте қажет «жұптардың құштарлығы» қалыптастыруы үшін. Бұл агрессия, аталық пен аналықтың арасында туындауы болып келсе де, көбінесе жоғары дәрежеде сыртқа, көрші жануарларға бағытталған болып келеді. Жие аталық аталыққа, аналық аналыққа шабуыл жасайды. Аталық пен аналықтың арасындағы байланысы аймақты қорғау кезінде күшейе түседі. 2) Некелік турниры. Некелік күрестері дарақтардың арасындағы белгілі категориясын алады. Көптеген жағдайда аталықтары күреседе, шабуыл жасаушыға міндетті немесе басты жағдайында басқа түрдің аталықтарына. Кейбір кезде аталығы да, аналыға да күреседі, бұл байқалған кезде аталығы басқа аталығымен, ал аналығы басқа аналығымен күреседі. Әр түрлері әртүрлі күреседі. Бастыпқысы қаруды бірдей қолданбауы. Иттер бір – бірін талайды, аттар және көптеген басқа да тұяқтылары қарсыласын алдыңғы аяқтарымен тебе бастайды. Бұғылар мүйіздерімен күш сынасады. Мұндай күресулер не үшін керек? Жыныстық сұрыптауды Ч. Дарвин байқаған болатын, бұл ұрпақ жалғастыруы үшін ең күшті, мықты жануарды таңдау, мағыналы түрде қарсыластардың арасындағы күоесте таңдалады, әсіресе аталықтарын. Аталықтың күші ұрпағына мінсіз қорғанысты қалыптастырады, әсіресе сонда, қай жерде аталығы басты рөльды атқаратынын. Аталықтың ұрпағын сақтау және олардың ішіндегі жекпе – жек шайқасуы арасындағы тығыз байланысының көрінісі айқын байқалатын, - ол көшпенді жануарларында көрінеді,соның ішінде: ірі тұяқтыларды, жерде тіршілік ететін маймылдарында және т.б. Осы жануарларда түрішілік агрессиясы аймақтық бөлінісі тіршілігінде басты рөлін атқармайды: аттар, бизондар, бөкендері арасында аймақтық бөлінісі бөтен түсінік, сондықтан олар арасында азық қоры жеткілікті. Дегенмен, осы жануардың арасындағы аталықтары арасындағы күресі 215 өте ызалы, осы күрестен шыққан сұрыпталуы, ірі және жақсы қаруланған өз отбасысының қорғаушысы шығады. Осылай бизондардың немесе ірі павиандардың аталықтары секілді, сенімді күресшілер пайда болады. жүктеу/скачать 1,51 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|