Жануарлар этологиясы

212 
қашуға қатты ұмтылысы, қорқынышпен ынталандырылады(агрессия мен 
қорұыныш - егіздер), себебі қауіп қатері тым жақын. Жануар, оған артымен 
қарауға тәуелділікке байрмайды – «ерлігі үзілген үмітімен » өзі тап береді. Дәл 
бұл пайда болады, егер қашуға кеңістік болмағанда, тығырыққа түскен 
егеуқұйрық секілді – бірақ осылай ша ұрпағын немесе отбасын сақтау үшін мінез 
– құлығын көрсетуі мүмкін. Аналық – ұрғашының кез келген нысаныға тап беруі 
де критикалық мінез – құлығына жатады, себебі критикалық белгіленген аймақта 
лезде жаудын пайда болысымен жануар алдына жан салмай шайқсады, бірақта 
оны өз аймағында көргенде қаша бастайтын еді, егер де балалары болмағанда.
 
Тек осы ерекше жағдайларынан көрі, түраралық күресте басқа да 
өзгешіліктері де бар. Екі әр түрлі жануарлар, күштері бірдей шамасында, азық, 
пана және т.б үшін күресіп қалуы мүмкін. Жоғарыдаайтп өтілген жағдайларында 
жануарларының арасында ортақ белгілері бар: шайқасқа қатысушылардың 
әрқайсысы өз пайдасын алады. Сондай – ақ түрішілік агрессиясы (агрессия тар 
мағынада) түрдің сақталуына қажет, бірақ біл онсызда түсінікті. 
Түрішілік агрессиясы
1) Аймақтық агрессия (агрессия, аймағын қорғауға 
бағытталған). Белсенді қорғаныс – аймақтық мінез – құлықтың елеулі белісі. 
Агрессиясы ұқсас түріне де, әсересе сондай жынысына байқалады. Максимумы 
көбею маусымында болады, яғни аймақтары енді анықталып жатқанда. Әдетте, 
бұл аймақ белгіленеде тек сол жерде, иесіне таныс орны, яғни – аймақтың 
ортасында. Агрессияның шегі төмен жері, ол иесі өзін сенімді сезінген кезде, 
себебі осы жерде қашуға ынтасы болмайды. Агрессияның жоғарлау орталығына 
келе берісімен, оның геометриялық прогрессиясы өседі. 

жүктеу/скачать 1,51 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: