Жануарлар этологиясы
жүктеу/скачать 1,51 Mb. Pdf көрінісі
|
Жануарлар этологиясы
|
Итбасты маймалдар – павиандар, гамадрилдер және басқалары – иерархиялық пирамиданы жас белгілері бойынша құрайды. Топтың басында бірнеше қарт аталықтары отырады, олар үлкен билікке ие және барлық топтың қауіпсіздігі үшін жауапты болады(геронтократия). Бірақ, жас аталықтары одақ құрып, жоғары тұрған дарақтарына шабуыл жасауы мүмкін. Денегімен, бұл одақтастық берік емес, себебі олар бір – бірін сатып кетеді, әсіресе іс төбелеске бара жатса. Осылайша, одақ «төменнен төңкеріс» жасау әдісімен иерархиялық пирамиданы өзгертуі мүмкін. 217 Билікті жалғыз басымен сақтап қалу мүмкін емес. Макакаларда доминант одақтастықта мұқтаж болмайды. Оған қоластындағы біреуін жазала бастаса болғаны, басқалары келіп оған көмектесуге асығады, жазаланғанның дәрежесін одан әрі түсіре бастайды. Доминант алдынан жиналған қорқыныш себебінен, осындай мінез – құлық басқаға бағытталған агрессиясымен туындайды. Ол жазаланып жатқан «төмендетілген» кездегі дараққа тарқатылады. Дүлей қылмыстық топтарында «пахан» әдетте өзін «шестёркаларымен» қоршап алады. Мемлекеттік дәрежеде де жүзеге асырылады: тиран, сатраптарымен қоршап алынған, айырықша белгісі – қылмыскер, аморальды, қорқақ және төмен тұрғанына агрессиясымен байқалады. Осылайша, тоталитарлы режимдер қайта – қайта пайда болады, егер олмен күреспесе, себебі олар қайта жинала береді. Тек шынай демократия, билікті - адамның игілігі үшін қолданады. Бірақ, барлық қыйындық мынада, инстинкті бағдарлама негізінде, демократиялық құрылыс өз – өзімен пайда бола алмайды. Бұл ақыл өнімі, иерархиялық пирамиданың құрылуына қарсы түра алатын ойластырылған ұжымдық жүйесі, оның шыңында билікті қалайтын дарақтар отырады. Демократияны политикалық белсенділікпен және саналы таңдаумен қолдау керек. жүктеу/скачать 1,51 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|