Жаркимбекова А. Т., Кадирова Ж. Б., Рысбекқызы Б. ДӘріс материалдары
жүктеу/скачать 1,5 Mb.
|
Дәріс материалдары ИКТ каз
- Бұл бет үшін навигация:
- ДӘРІС МАТЕРИАЛДАРЫ
|
КЕАҚ " ӘБІЛҚАС САҒЫНОВ АТЫНДАҒЫ ҚАРАҒАНДЫ ТЕХНИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ" "Ақпараттық технологиялар және қауіпсіздік" кафедрасы Жаркимбекова А.Т., Кадирова Ж.Б., Рысбекқызы Б. ДӘРІС МАТЕРИАЛДАРЫ "Ақпараттық-коммуникациялық технологиялар" пәні бойынша барлық білім беру бағдарламаларының студенттері үшін Караганда 2023
ДӘРІС МАТЕРИАЛДАРЫ "Ақпараттық-коммуникациялық технологиялар" пәні бойынша барлық білім беру бағдарламаларының студенттері үшін Разработали: Жаркимбекова А.Т., Кадирова Ж.Б., Рысбекқызы Б. Дәріс конспектісі Тақырып 1. ҚОҒАМ ДАМУЫНЫҢ НЕГІЗГІ СЕКТОРЛАРЫНДАҒЫ АКТ-НЫҢ РӨЛІ. АКТ САЛАСЫНЫҢ СТАНДАРТТАРЫ. Жоспар: 1. Акт анықтамасы. АКТ пәні және оның мақсаттары. 2. Қоғам дамуының негізгі секторларындағы акт рөлі. 3. АКТ саласындағы стандарттар. 4.АКТ мен мыңжылдық декларациясындағы тұрақты даму мақсаттарына қол жеткізу арасындағы байланыс. Қоғамды ақпараттандыру – экономиканы дамыту, ғылыми-техникалық прогресті жеделдетуді, қоғамды демократияландыру мен интеллектуалдандыруды қамтамасыз ететін, өндірістің және ақпаратты қоғамдық ресурс ретінде кеңінен қолданудың ғаламдық әлеуметтік процесі. Қоғам өмірінің барлық салаларын кеңінен компьютерлендіру ақпараттық-коммуникациялық технологиялардың елдің әлеуметтік-экономикалық дамуындағы рөлін түбегейлі өзгертеді, мамандардың кәсіби қызметінде қолдану дәрежесі мен сапасы экономикалық және әлеуметтік даму деңгейіне, оның интеграциялануына байланысты. дүниежүзілік экономикалық жүйе. Мұндай ортада ақпаратты жинау, сақтау, іздеу, өңдеу, түрлендіру, тарату және пайдаланумен байланысты мәселелер, мәліметтерді ұсынудың мазмұны мен формаларына және осы деректерді рұқсатсыз қол жеткізуден және пайдакүнемдіктен қорғауға қойылатын талаптар күшейді. Бұл ең алдымен экономикалық сипаттағы деректерге қатысты. Жалпы ақпаратты басқару мәселелеріне және ақпараттық процеске қалай көп көңіл бөлінуіне келесі объективті процестерге байланысты: – адамзат ақпараттық жарылысты бастан кешуде. Айналымдағы және сақталатын ақпараттың ұлғаюы адамның жеке мүмкіндіктеріне оны алудың қайшы келеді; - бұқаралық коммуникация процестерінің дамуы; - әлеуметтік өмірге ақпараттық технологиялардың енуі; - тұрақты даму мәселелерін өзекті ету, ақпараттық экономиканың пайда болуы, ақпараттық потенциал, ақпараттық ресурстар болып табылатын негізгі қозғаушы күш. Ақпараттық-коммуникациялық технологиялар – ақпарат пен қызметтерді жасау, беру және тарату үшін қолданылатын сандық технологиялардың кең спектрі (компьютерлік жабдық, бағдарламалық қамтамасыз ету, телефон желілері, ұялы байланыс, электрондық пошта, сымсыз және спутниктік технологиялар, желілік және сымсыз кабельдік байланыстар, мультимедиа, және Интернет). 1. Акт анықтамасы. АКТ пәні және оның мақсаттары. Бұл пәннің мақсаты кәсіби салада заманауи ақпараттық технологияларды қолдану дағдыларына ие жоғары білікті мамандарды дайындау болып табылады. Пәнді оқытудың міндеттері: компьютерлік жүйелер, операциялық жүйелер мен желілер архитектурасының концептуалды негіздерін зерттеу; желілік және веб-қосымшаларды әзірлеу тұжырымдамалары, ақпаратты қорғау құралдары туралы білімді қалыптастыру; заманауи ақпараттық-коммуникациялық технологияларды кәсіптік қызметтің әртүрлі салаларында, ғылыми және практикалық жұмыста, өз бетінше білім алуда және басқа да мақсаттарда пайдалану дағдыларын қалыптастыру. АКТ дамушы елдер үшін өте маңызды. Белгілі болғандай, көптеген үкіметтер, АКТ-ның ұлттық экономиканың өсуін ынталандыру және әлеуметтік-экономикалық даму жобаларының ауқымы мен тиімділігін кеңейту мүмкіндігі бар. АКТ-ның ашылған және басқа да негізгі ерекшеліктерін мұқият зерттегенде, бұл оларға келесі жобаларды жүзеге асыру үшін ерекше маңыздылық береді. Білім беру жүйесінде қолданылатын барлық АКТ құралдарын екі түрге бөлуге болады: аппараттық құралдар; бағдарламалық қамтамасыз ету.
1.2 Қоғам дамуының негізгі секторларындағы АКТ Бүгінгі таңда АТ концепциясы микроэлектрониканы, компьютерлер мен бағдарламалық қамтамасыз етуді әзірлеу мен өндіруді, байланыс және телефонияны, мобильді қызметтерді, Интернетке қолжетімділікті қамтамасыз етуді, Интернеттің ақпараттық ресурстарын қамтамасыз етуді, сондай-ақ аталған қызмет салаларына байланысты және басқарылатын әртүрлі мәдени құбылыстарды қамтиды. (ресми және бейресми). АКТ білім беру ортасының келесі мүмкіндіктерін кеңейтеді: студенттердің шығармашылығын дамытудың әртүрлі бағдарламалық құралдары мен әдістері; аралас оқыту; дәлірек есептеулер мен зертханалық тәжірибелер; халықаралық кітапханалардың әртүрлі деректер қорына қол жеткізу. Медицинадағы АКТ мыналарды қамтамасыз етеді: пациенттерге телеконсультациялар; нақты уақыт режимінде қадағалау және бақылау; Физиологиялық параметрлерді қашықтан ұстауға және беруге мүмкіндік беретін жүйелерді пайдалану; аудиовизуалды байланыс; Электрондық құжаттама және т.б. Экономикадағы және өнеркәсіптегі АКТ мыналарға мүмкіндік береді: көп еңбекті қажет ететін операцияларды автоматтандыру; өндірісті жоспарлауды автоматтандыру және оңтайландыру; жеке бизнес-процестерді оңтайландыру. Әлеуметтік саладағы АКТ функциялары: оқиғалар мен статистикалық ақпаратты жинау, жинақтау; электрондық үкімет; әлеуметтік ортадағы ғылыми-зерттеу қызметінің ұлттық, жалпы салалық және аймақтық құрылымдарының өзара әрекеттесуі. Қазіргі уақытта әлеуметтік ортадағы ақпараттық технологиялар мыналарды қамтамасыз етеді: 1) қоғамдық қатынастар мен даму, халықтың әлеуметтiк құрамы, әлеуметтiк инфрақұрылымның мүмкiндiгi, халықты қорғау үшiн көзделген шаралардың тиiмдiлiгi, халықтың ерекше көмекке мұқтаж топтары мен топтары туралы оқиғалар мен статистикалық ақпаратты жинау, жинақтау; назар аудару; 2) деректерді оңай және жылдам табуды, уақтылы жаңартуды және қажет болған жағдайда ұсынуды қамтамасыз ететін пішінде деректерді сақтау; 3) нақты әлеуметтік процестердің көрсеткіштерін олардың трансформация жылдамдығын ескере отырып, халықтың қоғамдық ұдайы өндірісінің индикативтік мысалдарымен салыстыру; 4) әлеуметтік ортаны дамыту мәселелері бойынша ұлттық, жалпы салалық және аймақтық зерттеулер құрылымдарының өзара әрекеттесуі; әр түрлі деңгейдегі басшылардың мәліметтер мен ақпаратты тиісті түрде тиімді, уақтылы және толық беруі. Көлік жүйесінде АКТ келесі жағдайларда қолданылуы мүмкін: ақылды автобус аялдамалары; смартфонға арналған қосымшалар; жол жүру ақысын есепке алу. Ауыл шаруашылығында АКТ үлкен әлеуетке ие: ауа райы болжамы; электронды карталар; жабдықтың мониторингі. Қазіргі уақытта ақпараттық-коммуникациялық технологиялар (АКТ) экономикалық дамудың және халықаралық бәсекеге қабілеттіліктің маңызды факторларының бірі болып табылады. 1.3 АКТ саласының стандарттары Стандарттау - өндіріс, өнім айналымы салаларында тәртіпке қол жеткізуге және өнімнің, жұмыстардың немесе қызметтердің бәсекеге қабілеттілігін арттыруға бағытталған оларды ерікті көп рет пайдалану мақсатында ережелер мен сипаттамаларды белгілеу. Стандарттардың үлкен маңызы бар – олар бағдарламалық жасақтаманы әзірлеушілерге басқа әзірлеушілердің деректері мен бағдарламаларын пайдалануға, деректерді экспорттау/импорттау мүмкіндігін береді. Ақпараттық технологиялар саласының даму бағытында стандарттар барған сайын маңызды орын алуда. Ресми стандарттау ұйымдарындағы 250-ден астам ішкі комитеттер ақпараттық технологиялар стандарттарымен жұмыс істейді. 1000-нан астам стандарттарды бұл ұйымдар әлдеқашан қабылдаған немесе әзірлеу сатысында. Де-факто - нарықтың үлкен үлесін иеленген және басқа жеткізушілер нарықтағы өз үлесін алу үшін үлгілеуге, көшіруге немесе пайдалануға бейім кез келген жеткізушінің өнімін белгілейтін термин Заманауи стандарттау бағдарламасының маңыздылығының негізгі себептерінің бірі іс жүзіндегі стандарттарды теріс пайдалану қаупін білу болып табылады. 20 ғасырдың 60-70 жылдарында де-факто стандарттарын жасау пайдаланушыларды негізгі деректерді өңдеу және телекоммуникация құралдарын пайдалану кезінде өндірушілерге тәуелді етті. Бүгінгі стандарттау жұмысының маңызды аспектісі стандартты интерфейстерді жылжыту арқылы осы тәуелділікті жеңу болып табылады. Ұзақ уақыт бойы мұндай стандарттар SQL (Structured Query Language) және D.Ross диаграммалау тілі SADT (Structured Analysis and Design Technique) болды. De-jure ресми түрде мойындалған стандарттау ұйымымен жасалады. Ол барлығының қатысуға мүмкіндігі бар ашық пікірталастың консенсус процесінің ережелеріне сәйкес әзірленуде. Ешбір топ өнеркәсіп үшін стандарттар жасай отырып, өз бетінше әрекет ете алмайды. Егер жеткізушілер тобы пайдаланушы талаптарына сәйкес келмейтін стандарт жасаса, ол сәтсіздікке ұшырайды. Егер пайдаланушылар жеткізушілер келісе алмайтын немесе келіспейтін стандарт жасаса, дәл осылай болады - бұл стандарт та сәтті болмайды. Де-юре стандарттарды стандарттарды әзірлеуші ұйымның бақылауымен бекіту үдерісінен өтпей өзгертуге болмайды. OSI (Open Systems Interconnection анықтамалық үлгісі), Ethernet, POSIX, SQL және көптеген тіл стандарттары осындай стандарттарға мысал бола алады. Халықаралық деңгейде АКТ стандарттарын әзірлейтін ұйымдардың күшті ынтымақтастығы қалыптасты, олардың арасында бірінші кезекте оны ISO (Халықаралық стандарттау ұйымы), IEC (Халықаралық электротехникалық комиссия) және ITU (халықаралық телекоммуникация одағы) деп атауға болады. . МСЭ секторы телекоммуникациялар (ITU T) 1993 жылдан бастап CCITT (телеграфия және телефония бойынша халықаралық консультативтік комитет) мұрагері болып табылады. 1987 жылы ISO және IEC осы саладағы стандарттау қызметін біріктірді, ISO/IEC/ құрылды. JTC 1 «Ақпараттық технологиялар», оның негізгі міндеті олардың нақты қолданыстарына қарамастан оның негізгі стандарттарын әзірлеу болып табылады. 1.4 АКТ мен мыңжылдық декларациясындағы тұрақты даму мақсаттарына қол жеткізу арасындағы байланыс. «Біріккен Ұлттар Ұйымының Мыңжылдық Декларациясы» БҰҰ Бас Ассамблеясының 2000 жылғы 8 қыркүйекте қабылданған (№ A/RES/52/2 қарары). «Мыңжылдық декларациясында» БҰҰ-ға мүше мемлекеттер бейбітшілік пен қауіпсіздік саласындағы мыңжылдықтың даму мақсаттарына қол жеткізуге міндеттеме алды; даму; қоршаған ортаны қорғау; адам құқықтары, демократия және басқару; осал адамдарды қорғау; Африканың қажеттіліктерін қанағаттандыру; Біріккен Ұлттар Ұйымын нығайту. Кейбір мақсатты көрсеткіштер, әсіресе даму саласында, сандар мен кезеңдерді көрсету арқылы арнайы тұжырымдалған (негізінен 2015 және 2020 жылдар). Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас хатшысы өз баяндамаларында және сөйлеген сөздерінде міндеттемелердің нақты орындалуы туралы үнемі баяндап отырады. Біріккен Ұлттар Ұйымының Мыңжылдық Декларациясының мақсаттары: 1) аса кедейлік пен аштықты жою; 2) жалпыға бірдей бастауыш білімге қол жеткізу; 3) гендерлік теңдікке жәрдемдесу және әйелдердің құқықтарын кеңейту; 4) балалар өлімін азайтуға; 5) ана денсаулығын жақсарту; 6) АҚТҚ/ЖҚТБ және басқа да аурулармен күресу; 7) экологиялық тұрақтылықты қамтамасыз ету 8) даму жөніндегі жаһандық серіктестік. 2015 жылы Біріккен Ұлттар Ұйымы Мыңжылдық даму мақсаттарымен (МДМ) байланысты үдерісті аяқтау және 2015 жылдан кейінгі кезеңге арналған жаңа даму бағдарламасын бекіту үшін маңызды жыл болды. 2015 жылғы 25 қыркүйекте өткен Біріккен Ұлттар Ұйымының тұрақты даму жөніндегі саммитінде қабылданған «Әлемді өзгерту: 2030 жылға дейінгі кезеңге арналған тұрақты дамудың күн тәртібі». Декларацияда АКТ-ның даму катализаторы ретіндегі маңызды рөлі атап көрсетілді және ақпараттың таралуы мен коммуникациялық технологиялар, жаһандық өзара әрекеттесу желілері медицина мен энергетика сияқты әртүрлі салалардағы ғылыми-техникалық және инновациялық қызметті дамытуға және білімге негізделген қоғамдарды қалыптастыруға, цифрлық теңсіздікке және адамзаттық прогресті жеделдету үшін орасан зор мүмкіндіктер ұсынады. АКТ ерекшеліктері: - білімді басқару; - тиімділік; - желі; - жан-жақтылық. АКТ Мыңжылдық декларацияларының мақсаттарына жету құралы болып табылады. жүктеу/скачать 1,5 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|