Әдеттегі операциялық жүйенің жұмыс істеуі

ОЖ-нің қызметі оның келесі негізгі функцияларды орындауынан тұрады.

Процестерді басқару. Процесс - орындалатын бағдарламаны сипаттайтын абстракция. Операциялық жүйе үшін процесс жұмыс бірлігі, жүйелік ресурстарды тұтынуға өтінім болып табылады. Процестерді басқарудың ішкі жүйесі процестердің орындалуын жоспарлайды, яғни процессор уақытын жүйеде бір уақытта бірнеше процестер арасында бөледі, сонымен қатар процестерді құрумен және жоюмен айналысады, процестерді қажетті жүйелік ресурстармен қамтамасыз етеді, процестер арасындағы өзара әрекеттесуді қолдайды.

Ресурстарды бөлу және тағайындау. Операциялық жүйе компьютер ресурстарын орындау кезегіндегі қосымшалар арасында бөледі. Мысалы, амалдық жүйенің міндеттеріне әр жұмыс істеп тұрған қосымшаға және оған қажет деректерге жеке жад аймағын бөлу, сондай-ақ Енгізу-шығару құрылғыларын (пернетақта, принтер, монитор, желілік карта және т.б.) басқару кіреді. Жоспарлау. Жоғарыда айтылғандай, компьютер бір уақытта бірнеше бағдарламаны орындайды. Әрбір тапсырма компьютер тапсырмалар арасында ауысу арқылы өңдейтін көптеген "бөліктерге" немесе "бөліктерге" бөлінеді. Мыңдаған осындай бөліктерді компьютердің әртүрлі құрылғылары орындауы керек – бір бағдарлама электрондық кестені есептеуі керек, екіншісі – құжатты принтерге басып шығару керек, үшіншісі мәліметтер базасы сақталатын ұйымның серверіне жүгінеді және т.б. ОЖ-нің міндеті-компьютердің барлық компоненттерінің жұмысын үйлестіру, осылайша барлық қосымшалар мүмкіндігінше тез және тиімді орындалады. Ол үшін амалдық жүйе компьютердің әртүрлі ресурстарын (ең алдымен, процессор, жедел жады және қатты диск) пайдалануды жоспарлауы керек. Әдетте, әр тапсырмаға орындалу басымдығы беріледі, оған сәйкес жоспарлау жүзеге асырылады. Біздің мысалда кестені есептеу басып шығару тапсырмасына қарағанда жоғары басымдыққа ие болуы мүмкін делік.

Бақылау. ОЖ компьютерлерінің жұмысын бақылайды. Ол әр тапсырманың орындалу кезеңдерін қадағалайды, сонымен қатар есеп журналын жүргізе алады – компьютерді кім пайдаланады, қандай бағдарламалар іске қосылды, бағдарламаларды немесе деректерді рұқсатсыз пайдалану жағдайлары байқалды ма. Қалай болғанда да, кез – келген компьютердің және негізгі компьютердің және компьютердің ОЖ – нің өзі өте үлкен бағдарлама. Сондықтан жедел жадта әрдайым ядро деп аталатын ОЖ-нің бір бөлігі ғана сақталады. ОЖ-нің көп бөлігі қатты дискіде сақталады. Берілген қосымшаны орындау үшін амалдық жүйенің кез-келген бөлігі қажет болған кезде, бұл бөлік қатты дискіден жедел жадқа жүктеледі. Амалдық жүйе сақталатын Диск жүйелік (жүйелік диск) деп аталады.