Жаркимбекова А. Т., Кадирова Ж. Б., Рысбекқызы Б. ДӘріс материалдары
Бір тапсырмалы операциялық жүйелер
жүктеу/скачать 1,5 Mb.
|
Дәріс материалдары ИКТ каз
- Бұл бет үшін навигация:
- Көп тапсырмалы жүйелер
| Бір тапсырмалы операциялық жүйелер уақыттың әр сәтінде тек бір мәселені шешуге мүмкіндік береді. Мұндай жүйелер әдетте бір бағдарламаны негізгі режимде іске қосуға мүмкіндік береді.
Көп тапсырмалы жүйелер параллель жұмыс істейтін бірнеше бағдарламаны бір уақытта іске қосуға мүмкіндік береді. Көп қолданушы жүйелерінің бір пайдаланушыдан басты айырмашылығы-әр пайдаланушының ақпаратын басқа пайдаланушылардың рұқсатсыз кіруінен қорғау құралдарының болуы. Айта кету керек, кез-келген көп тапсырмалы жүйе көп қолданушы емес, және кез-келген бір қолданушы ОЖ бір тапсырма емес. Соңғы жылдары графикалық көп терезе интерфейсі нақты стандартқа айналды, онда қажетті әрекеттер мен объектілердің сипаттамалары мәтін түрінде енгізілмейді, бірақ мәзірден, файлдар тізімінен және т. б. таңдалады. Қазіргі уақытта қуатты компьютерлердің пайда болуымен ОЖ-нің екі түрі кең таралды. Бірінші типке Microsoft Windows отбасының жеткілікті ұқсас ОЖ кіреді. Олар көп тапсырмалы және көп терезелі графикалық интерфейске ие. Windows дербес компьютерлер нарығында UNIX типті ОЖ бәсекелеседі. Бұл командалық интерфейсі бар көп тапсырмалы көп ойыншы ОЖ. Қазіргі уақытта көп терезелі графикалық интерфейсті қамтамасыз ететін UNIX кеңейтімдері әзірленді. UNIX көптеген жылдар бойы әртүрлі компаниялармен дамыды, бірақ соңғы уақытқа дейін ол дербес компьютерлерде қолданылмады, өйткені ол өте қуатты процессорды қажет етеді, өте қымбат және күрделі, оны орнату және пайдалану жоғары біліктілікті қажет етеді. Соңғы жылдары жағдай өзгерді. Компьютерлер жеткілікті қуатты болды, дербес компьютерлерге арналған UNIX жүйесінің коммерциялық емес, тегін нұсқасы-Linux жүйесі пайда болды. Бұл жүйенің танымалдығы артқан сайын, оны орнату мен пайдалануды жеңілдететін қосымша компоненттер пайда болды. Linux танымалдылығының өсуінде әлемдік компьютерлік желі Internet маңызды рөл атқарды. Linux - ті игеру Windows типті жүйелерді игеруге қарағанда әлдеқайда күрделі болғанымен, Linux-бұл көптеген пайдаланушыларды қызықтыратын икемді және сонымен бірге ақысыз жүйе. Басқа ОЖ бар. Әйгілі Apple компаниясы заманауи Mac OS бар Macintosh компьютерлерін шығарады. Бұл компьютерлерді негізінен Баспагерлер мен суретшілер пайдаланады. IBM компаниясы OS/2 ОЖ шығарады. OS/2 операциялық жүйесі Windows NT сияқты сенімділік пен қорғаныс класымен бірдей. БҚ классификациясы Қайталану дәрежесі бойынша барлық бағдарламалық қамтамасыз ету үш санатқа бөлінеді: - бағдарламалық жасақтамаға келісімшарт жасау; - ірі корпорациялар мен ұйымдарға арналған бағдарламалық қамтамасыз ету; - Бұқаралық нарыққа арналған бағдарламалық қамтамасыз ету. Тасымалдау дәрежесі бойынша бағдарламалар бөлінеді - платформаға тәуелді - Компьютерлік платформа - жалпы мағынада, бұл орта жүктеген шектеулер мен мүмкіндіктерді ескере отырып, жаңадан әзірленген бағдарламалық жасақтама бөлігі немесе нысан модулі іске қосылуы қажет кез келген бар жұмыс ортасы. Платформа термині абстракцияның әртүрлі деңгейлеріне, соның ішінде нақты аппараттық архитектура, операциялық жүйе немесе жұмыс уақытының кітапханасына қолданылуы мүмкін; - кросс-платформа - кросс-платформа - бағдарламалық қамтамасыз етудің бірнеше аппараттық платформада және (немесе) операциялық жүйеде жұмыс істеу мүмкіндігі. Ол әртүрлі платформалар үшін шартты құрастыруды, байланыстыруды және кодты орындауды қолдайтын жоғары деңгейлі бағдарламалау тілдерін, әзірлеу және орындау орталарын пайдалану арқылы қамтамасыз етіледі. Әдеттегі мысал Linux және Windows операциялық жүйелерінде бір уақытта жұмыс істеуге арналған бағдарламалық жасақтама болып табылады. Тарату және қолдану тәсілі бойынша бағдарламалар бөлінеді - меншікті (жабық) – авторлардың немесе авторлық құқық иелерінің жеке меншігіндегі және еркін бағдарламалық қамтамасыз ету критерийлеріне сәйкес келмейтін бағдарламалық қамтамасыз ету (ашық бастапқы кодтың болуы жеткіліксіз). Меншікті бағдарламалық қамтамасыз етудің авторлық құқық иеленушісі оны толық немесе материалдық жағынан пайдалануға, көшіруге және өзгертуге монополияны өзіне қалдырады. Әдетте меншікті деп аталатын кез келген меншікті бағдарламалық қамтамасыз ету, соның ішінде жартылай тегін; - ашық бастапқы бағдарламалық қамтамасыз ету. Мұндай бағдарламалардың бастапқы коды қарау, зерделеу және өзгерту үшін қол жетімді, бұл пайдаланушыға ең ашық бағдарламаны аяқтауға қатысуға, кодты жаңа бағдарламалар жасау үшін пайдалануға және олардағы қателерді түзетуге мүмкіндік береді - бастапқы кодты қарызға алу арқылы, егер ол болса лицензиялардың үйлесімділігіне немесе пайдаланылған алгоритмдерді, деректер құрылымдарын, технологияларды, әдістерді және интерфейстерді зерттеу арқылы мүмкіндік береді (өйткені бастапқы код құжаттаманы айтарлықтай толықтыра алады, ал ол болмаған жағдайда өзі құжаттама ретінде қызмет етеді) .; - пайдаланушылары шектеусіз орнатуға, іске қосуға, тегін пайдалануға, зерделеуге, таратуға және өзгертуге (жетілдіруге), сондай-ақ көшірмелер мен өзгерту нәтижелерін таратуға құқықтары («еркіндіктері») бар тегін, бағдарламалық жасақтама. Егер бағдарламалық жасақтаманың айрықша құқықтары болса, еркіндіктер тегін лицензиялар арқылы жарияланады. Бағдарламаның мақсаты бойынша бағдарламалық қамтамасыз ету келесіге бөлінеді: - жүйелік бағдарламалық қамтамасыз ету; - бағдарламалық қамтамасыз ету; - қолданбалы бағдарламалық қамтамасыз ету. Бағдарламалық қамтамасыз ету деңгейлері пирамидалық дизайн болып табылады (3.1-сурет). Әрбір келесі деңгей алдыңғы деңгейлердің бағдарламалық жасақтамасына сүйенеді: - қолданбалы деңгей; - қызмет көрсету деңгейі; - Жүйе деңгейі; - Негізгі деңгей. жүктеу/скачать 1,5 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|